REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pracownik na pół etatu. Jakie obowiązki ma pracodawca

Piotr T. Szymański
Redaktor portalu Infor.pl
Monika Roman
O czym pracodawca powinien pamiętać, kiedy zatrudnia pracowników na niepełny etat
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Zatrudniając pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy, należy określić w umowie o pracę m.in. dopuszczalną liczbę nadgodzin w pracy, których przekroczenie spowoduje konieczność ich rekompensaty. O czym pracodawca powinien pamiętać, kiedy zatrudnia pracowników na niepełny etat? Wyjaśniamy
rozwiń >

Zatrudnianie pracowników w niepełnym wymiarze czasu pracy stwarza wiele problemów służbom kadrowym w firmach, dlatego warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych spraw, które najczęściej nastręczają trudności. Są to zagadnienia związane m.in. z zawarciem umowy o pracę, a także potwierdzeniem warunków zatrudnienia. 

REKLAMA

Ważne

Wymiar etatu zazwyczaj określa się ułamkowo, np. 1/2 etatu, 5/8 etatu. 

Umowa o pracę na niepełny etat

Umowa o pracę z pracownikiem zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy powinna określać strony umowy, adres siedziby pracodawcy (w przypadku pracodawcy będącego osobą fizyczną nieposiadającego siedziby – adres zamieszkania), a także rodzaj umowy (na okres próbny, na czas określony albo na czas nieokreślony), datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy pracownika. 

Warunki pracy i płacy pracownika określone w umowie powinny obejmować w szczególności (art. 29 § 1 K.p.):

  • rodzaj pracy;
  • miejsce lub miejsca wykonywania pracy;
  • wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia;
  • wymiar czasu pracy;
  • dzień rozpoczęcia pracy.

Zawarcie z pracownikiem umowy o pracę przewidującej zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy nie może powodować ustalenia jego warunków pracy i płacy w sposób mniej korzystny w stosunku do pracowników wykonujących taką samą lub podobną pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, z uwzględnieniem jednak proporcjonalności wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą, do wymiaru czasu pracy pracownika. Przy ustalaniu wynagrodzenia należy wobec tego uwzględnić proporcjonalność wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń do wymiaru czasu pracy pracownika zgodnie z art. 292 K.p. 

Przykład

W umowie o pracę należy sprecyzować (jeśli to oczywiście możliwe) rozkład czasu pracy: praca w wymiarze 1/2 etatu będzie wykonywana przez pracownika w poniedziałek i środę po 8 godzin, a w piątek 4 godziny dziennie albo praca na 5/8 etatu będzie świadczona od poniedziałku do piątku po 5 godzin dziennie. 

Limit godzin ponad wymiar czasu pracy

REKLAMA

Umowa o pracę powinna ponadto określać dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad ustalony w umowie wymiar czasu pracy, którego przekroczenie uprawnia pracownika do dodatku do wynagrodzenia jak za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 5 K.p.). 

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kluczową sprawą jest wskazanie w umowie limitu godzin, których przekroczenie uprawnia niepełnoetatowca poza normalnym wynagrodzeniem również do dodatku do wynagrodzenia jak za pracę w godzinach nadliczbowych. Kodeks pracy nie ustanawia metody ustalenia limitu. W umowie o pracę można określić np. limit dobowy, tygodniowy czy średniotygodniowy w okresie rozliczeniowym. Nie ma też przeszkód, aby wskazać limit miesięczny, np. 10 godzin w miesiącu. 

W praktyce sposób jego określenia powinien zależeć od systemu i rozkładu czasu pracy obowiązującego pracownika. Jeśli pracownik pracuje tylko w niektórych dniach tygodnia (jak w naszym przykładzie na 1/2 etatu), wydaje się, że lepiej określić limit tygodniowy (lub średniotygodniowy), np. praca powyżej 30 godzin na tydzień (albo przeciętnie na tydzień w okresie rozliczeniowym) uprawnia pracownika do dodatku określonego w art. 1511 § 1 K.p. Jeśliby pracownik ten wykonywał pracę we wtorek i czwartek po 6 godzin, wówczas przepracowałby 32 godziny i przekroczył tygodniowy limit o 2 godziny. 

Gdy niepełnoetatowiec pracuje stałą, określoną liczbę godzin w każdym dniu, np. 5 godzin dziennie od poniedziałku do piątku, to jego limit godzin ponadwymiarowych można określić dobowo – np. praca powyżej 7. godziny w danym dniu uprawnia do dodatku, o którym mowa w art. 1511 § 1 K.p. 

Ważne

Limit musi być ustalony powyżej wymiaru czasu obowiązującego pracownika i poniżej pełnego wymiaru czasu pracy (lub ewentualnie równo z normą czasu pracy). 

Warto zwrócić uwagę, że w literaturze prezentowane są dwa stanowiska w kwestii braku ustalenia w umowie o pracę dopuszczalnego limitu pracy ponadwymiarowej niepełnoetatowca. Według pierwszego z nichbrak określenia limitu powoduje konieczność wypłacania pracownikowi normalnego wynagrodzenia wraz z dodatkiem do wynagrodzenia jak za pracę w godzinach nadliczbowych przy każdym przekroczeniu określonego w umowie wymiaru czasu pracy. Zwolennicy drugiego poglądu uważają, że podstawą wypłaty dodatku są ustalenia umowne, a skoro strony tego nie ustaliły, dodatek się nie należy. Za przyjęciem pierwszego poglądu przemawia to, że uchylanie się pracodawcy od określenia takiego limitu może zostać w pewnych sytuacjach uznane za wykroczenie przeciwko prawom pracownika (art. 281 pkt 5 K.p.). 

O czym informować pracownika niepełnoetatowego

Każdemu pracownikowi – w tym i pracownikowi niepełnoetatowemu – należy (art. 29 § 3 K.p.) w ciągu 7 dni od dnia dopuszczenia do pracy przekazać informacje co najmniej o:

  • obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, 
  • obowiązującym pracownika dobowym i tygodniowym wymiarze czasu pracy, 
  • przysługujących pracownikowi przerwach w pracy, 
  • przysługującym pracownikowi dobowym i tygodniowym odpoczynku, 
  • zasadach dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych i rekompensaty za nią, 
  • w przypadku pracy zmianowej – zasadach dotyczących przechodzenia ze zmiany na zmianę, 
  • w przypadku kilku miejsc wykonywania pracy – zasadach dotyczących przemieszczania się między miejscami wykonywania pracy, 
  • innych niż uzgodnione w umowie o pracę przysługujących pracownikowi składnikach wynagrodzenia oraz świadczeniach pieniężnych lub rzeczowych, 
  • wymiarze przysługującego pracownikowi płatnego urlopu, w szczególności urlopu wypoczynkowego lub, jeżeli nie jest możliwe jego określenie w dacie przekazywania pracownikowi tej informacji, o zasadach jego ustalania i przyznawania, 
  • obowiązujących zasadach rozwiązania stosunku pracy, w tym o wymogach formalnych, długości okresów wypowiedzenia oraz terminie odwołania się do sądu pracy lub, jeżeli nie jest możliwe określenie długości okresów wypowiedzenia w dacie przekazywania pracownikowi tej informacji, sposobie ustalania takich okresów wypowiedzenia, 
  • prawie pracownika do szkoleń, jeżeli pracodawca je zapewnia, w szczególności o ogólnych zasadach polityki szkoleniowej pracodawcy, 
  • układzie zbiorowym pracy lub innym porozumieniu zbiorowym, którym pracownik jest objęty, a w przypadku zawarcia porozumienia zbiorowego poza zakładem pracy przez wspólne organy lub instytucje – nazwie takich organów lub instytucji, 
  • w przypadku gdy pracodawca nie ustalił regulaminu pracy – terminie, miejscu, czasie i częstotliwości wypłacania wynagrodzenia za pracę, porze nocnej oraz przyjętym u danego pracodawcy sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Jak informować o normie czasu pracy

REKLAMA

Sporządzając informację, należy pamiętać, że Kodeks pracy przewiduje 8-godzinną normę dobową i 40-godzinną normę średniotygodniową (art. 129 § 1 K.p.). Normy te dotyczą wszystkich pracowników niezależnie od obowiązujących ich wymiarów czy systemów czasu pracy. A zatem również niepełnoetatowca należy poinformować o 8-godzinnej normie dobowej i przeciętnie 40-godzinnej normie tygodniowej. 

Wyjątkiem będzie poinformowanie pracownika niepełnosprawnego (stopień umiarkowany i znaczny) zatrudnionego na część etatu o obowiązującej go 7-godzinnej normie dobowej i 35-godzinnej normie tygodniowej. Ustawodawca nie przewidział konieczności informowania pracownika o jego dobowym lub średniotygodniowym wymiarze czasu pracy (np. pracownika zatrudnionego na 5/8 etatu, że będzie świadczył pracę 5 godzin na dobę i średnio 25 godzin w tygodniu). Przygotowując informację dla niepełnoetatowca, należy wyliczyć wymiar przysługującego mu urlopu wypoczynkowego również po przeliczeniu na godziny i dni wynikające z wymiaru zatrudnienia. 

Urlop dla zatrudnionego nie niepełny etat

Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Za podstawę bierze się wymiar urlopu wynoszący:

  • 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat; 
  • 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia (art. 154 K.p.).

Przerwy w pracy dla niepełnoetatowca

Zatrudniając niepełnoetatowców warto też pamiętać, że pracującym krócej niż 6 godzin dziennie nie przysługuje prawo do 15-minutowej przerwy (art. 134 K.p.), a pracownicom karmiącym dziecko piersią przysługuje wtedy tylko jedna półgodzinna przerwa na karmienie wliczana do czasu pracy. Jeśli pracownica pracuje przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie – przerwa na karmienie w ogóle nie przysługuje (art. 187 K.p.).

Potrącenia z wynagrodzenia

Czasami zdarza się, że z wynagrodzenia niepełnoetatowca należy dokonywać potrąceń. Zgodnie z art. 871 § 2 K.p. kwoty wolne od potrąceń ulegają proporcjonalnemu zmniejszeniu do wymiaru czasu pracy.

Zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

Pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika.

Zwolnienie od pracy udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny (art. 1481 K.p.). 

Zwolnienie od pracy na opiekę nad dzieckiem

Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. 

Zwolnienie od pracy, o którym mowa powyżej, udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny (art. 188 K.p.). 

Zakaz dyskryminacji pracowników niepełnoetatowych

Zatrudniając pracownika w niepełnym wymiarze czasu pracy należy pamiętać, że przepisy Kodeksu pracy zabraniają jakiejkolwiek dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy (art. 113 K.p.). 

Kodeks nakazuje ponadto, by pracownicy byli równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy (art. 183a § 1).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Firmy zbyt beztrosko podchodzą do cyberkryminalistów?

Firmy lekkomyślnie podchodzą do kwestii cyberbezpieczeństwa? Z raportu „State of Enterprise Cyber Risk in the Age of AI 2024” wynika. że co dziesiąta firma nigdy nie przeprowadziła audytu swoich systemów, a połowa sprawdza zabezpieczenia raz w tygodniu lub rzadziej. A aż 65 proc. firm działa na podstawie przestarzałych, co najmniej dwuletnich, planów. 

ZPP chce zmian w akcyzie na wyroby tytoniowe i e-papierosy

Przedsiębiorcy są zaskoczeni nieoczekiwaną zmianą przepisów podatkowych dotyczących akcyzy na wyroby tytoniowe. Przedstawiciele Związku Przedsiębiorców i Pracodawców alarmują, że zmiany wprowadzane są w niewłaściwy sposób. Mają swoje propozycje. 

Upór czy rezygnacja? O skutecznych strategiach realizacji celów

16 października w godzinach 10:00-12:00 zapraszamy na debatę „Upór czy rezygnacja? O skutecznych strategiach realizacji celów”.

MRiRW: Projektowane stawki płatności bezpośrednich oraz przejściowego wsparcia krajowego za 2024 r.

Projektowane stawki płatności bezpośrednich oraz przejściowego wsparcia krajowego za 2024 r. W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracowane zostały projekty rozporządzeń określających stawki poszczególnych płatności bezpośrednich podstawowych oraz ekoschematów obszarowych (bez ekoschematu Dobrostan zwierząt).

REKLAMA

Liderzy Eksportu nagrodzeni podczas Gali PAIH Forum Biznesu

Najlepsi polscy eksporterzy wyłonieni. Za nami rozdanie nagród Lidera Eksportu PAIH. Wyróżnienia w czterech kategoriach były kluczowymi punktami gali, która zakończyła pierwszy dzień trwającego PAIH Forum Biznesu.

PAIH Forum Biznesu 2024 wystartowało!

Rozpoczęło się wyjątkowe spotkanie przedsiębiorców, reprezentantów regionów i instytucji rozwoju, czyli PAIH Forum Biznesu 2024. Na wydarzenie zarejestrowało się łącznie niemal 5000 osób, a już pierwszy dzień imprezy zgromadził na PGE Narodowym setki firm z sektora MŚP, dziesiątki przedstawicieli świata polityki i nauki oraz licznych ekspertów PAIH i innych instytucji otoczenia biznesu. Warszawa stała się właśnie centrum polskiej przedsiębiorczości.

Emigracja zarobkowa. Gdzie najczęściej uciekają specjaliści?

Emigracja zarobkowa na świecie. Gdzie najczęściej uciekają specjaliści? W tym roku na podium znalazła się Australia, wyprzedzając dotychczasowego lidera – Kanadę. A gdzie można znaleźć najwięcej specjalistów z Polski? 

Jak ulga na ekspansję wspiera przedsiębiorców w zdobywaniu nowych rynków?

Ulga na ekspansję, która weszła w życie 1 stycznia 2022 roku. Jej celem jest wspieranie przedsiębiorców w zwiększaniu przychodów ze sprzedaży produktów, szczególnie poprzez rozszerzenie działalności na nowe rynki. Mimo że ulga na ekspansję pozwala zaoszczędzić do 190 tys. złotych rocznie, w praktyce okazała się mało popularna – w 2022 roku skorzystało z niej jedynie 224 podatników CIT. To pokazuje, że pomimo potencjalnie dużych korzyści, ulga wciąż nie cieszy się szerokim zainteresowaniem wśród przedsiębiorców.

REKLAMA

Fundacje rodzinne umrą śmiercią naturalną? Ekspertka krytycznie o planach Ministerstwa Finansów

Ministerstwo Finansów planuje zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych od 2025 r. Zdaniem ekspertki dr Anny Marii Panasiuk proponowane przez resort finansów zmiany idą za daleko, a ich wprowadzenie może doprowadzić do tego, że fundacje rodzinne umrą śmiercią naturalną.

Rewolucja w VAT dla małych podatników: nowe zwolnienie podmiotowe daje korzyść w obrotach z zagranicą

To będzie rewolucyjna nowelizacja ustawy VAT. Teraz nawet niewielka sprzedaż zagranicę np. przez platformę internetową wymusza płacenie VAT – formalnie nawet od osób nie prowadzących działalność gospodarczą i fiskus może skutecznie podatku dochodzić.

REKLAMA