Czy prowadząc pkpir, można zaliczyć do kosztów odpis aktualizujący

RADA

W przedstawionych okolicznościach Czytelnik może dokonać odpisu aktualizującego powyższe należności. Odpis ten można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. W pkpir odpis zostanie ujęty w kolumnie 13 - pozostałe wydatki. Szczegóły - w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Updof przewiduje dwa sposoby zaliczenia do kosztów podatkowych wierzytelności nieściągalnych. Pierwszym jest odpowiednie udokumentowanie nieściągalności wierzytelności. Drugim jest dokonanie odpisu aktualizującego, określonego w ustawie o rachunkowości. Nieściągalność wierzytelności objętej odpisem aktualizującym musi być odpowiednio uprawdopodobniona. W obu przypadkach podstawowym warunkiem zaliczenia do kosztów wierzytelności nieściągalnej jest jej uprzednie wykazanie jako przychodu należnego.

WAŻNE!

Wierzytelność nieściągalna może stanowić koszt uzyskania przychodu, pod warunkiem że wcześniej zostanie wykazana jako przychód należny.

W ramach obu sposobów nie będą więc mogły być zaliczone do kosztów nieściągalne wierzytelności z tytułu pożyczki. Kapitał pożyczki nie jest bowiem wykazywany jako przychód należny.

Nieściągalność wierzytelności dokumentują:

1) postanowienie o nieściągalności, uznane przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2) postanowienie sądu o:

• oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub

• umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub

• ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo

3) protokół sporządzony przez podatnika, stwierdzający, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty (art. 23 ust. 2 updof).

W przedstawionym przypadku Czytelnik nie będzie jednak mógł skorzystać z tego sposobu zaliczenia do kosztów wierzytelności nieściągalnej. Nie dysponuje on bowiem żadnym z wymienionych dokumentów. Podatnik nie sporządzi również protokołu, o którym mowa w ostatnim punkcie. Trudno przypuszczać, aby przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem należności były równe albo wyższe od kwoty 20 000 zł. Podatnikowi pozostaje dokonanie odpisu aktualizującego.

Odpisy aktualizujące mają swoje źródło w ustawie o rachunkowości. Dlatego w piśmiennictwie często kwestionowane jest prawo do ich dokonywania przez podmioty prowadzące pkpir. Prawo do dokonywania odpisów aktualizujących przez tych podatników akceptują jednak organy podatkowe. Przykładowo - Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 10 czerwca 2008 r., nr ITPB1/415-168b/08/AT, uznał:

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje w art. 23 ust. 1 pkt 21, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 14 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 3. Z wyżej przytoczonego przepisu nie wynika, że ma on zastosowanie jedynie do podatników prowadzących księgi rachunkowe na zasadach określonych w ustawie o rachunkowości. Nie ma bowiem uzasadnienia do różnicowania statusu prawno-podatkowego podatnika wyłącznie z uwagi na rodzaj prowadzonych przez niego urządzeń księgowych.

Takie samo stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 26 sierpnia 2008 r., nr IBPB1/415-537/08/AB (KAN-4885/05/08).

Ważne jest jednak, aby odpis został dokonany w zgodzie z przepisami ustawy o rachunkowości. Na jej podstawie odpisów aktualizujących należności dokonuje się, uwzględniając prawdopodobieństwo ich zapłaty, i mogą one dotyczyć:

• należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości - do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym,

• należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego - w pełnej wysokości należności,

• należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna - do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności,

• należności stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego - w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania,

• należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców - w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu (art. 35b ustawy o rachunkowości).