Jak korzystnie ogłosić upadłość firmy

W dniu 10 grudnia 2012 roku na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości opublikowano Rekomendacje Zespołu Ministra Sprawiedliwości ds. Nowelizacji Prawa Upadłościowego i Naprawczego, stanowiące założenia reformy prawa upadłościowego na podstawie doświadczeń z funkcjonowania w praktyce postępowań przewidzianych w ustawie z dnia 28 lutego 2003 roku - Prawo upadłościowe i naprawcze. Założenia te opierają się m.in. na postulacie restrukturyzacji przedsiębiorstw, zamiast ich likwidacji. Jak słusznie podkreślono, obecnie funkcjonujące rozwiązania prawne kładą zasadniczy nacisk na zaspokojenie wierzycieli. Pomimo istotnych zmian w celach prawa upadłościowego wprowadzonych w 2003 roku przy przyjęciu nowej regulacji prawa upadłościowego, wynikiem stosowania przewidzianych w nim postępowań w dalszym ciągu jest likwidacja przedsiębiorstwa dłużnika.

Niemniej jednak do likwidacji przedsiębiorstwa dłużnika dochodzi najczęściej przede wszystkim z tego powodu, że wniosek o ogłoszenie upadłości składany jest za późno, w sytuacji przymusu prawnego, np. egzekucji bądź skutków wypowiedzenia umów. To zwykle wyklucza ogłoszenie upadłości układowej przedsiębiorcy i przeprowadzenie restrukturyzacji jego przedsiębiorstwa, prowadząc do ogłoszenia upadłości likwidacyjnej przedsiębiorcy. W jej toku dochodzi do wyprzedaży całego majątku przedsiębiorstwa, zazwyczaj częściowego zaspokojenia wierzycieli i zakończenia działalności gospodarczej tego przedsiębiorcy.

Oprócz złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości układowej w odpowiednim terminie, kluczem do ogłoszenia upadłości w opcji układowej jest odpowiednie sformułowanie propozycji układowych, stanowiących załącznik do wniosku o ogłoszenie upadłości. Określają one, w jaki sposób w drodze układu mają być przekształcone zobowiązania upadłego, jak też w jakim zakresie i w jaki sposób wierzyciele mają być zaspokojeni w drodze układu. Ponieważ zaspokojenie wierzycieli odbywa się z majątku upadłego, propozycje układowe pośrednio lub bezpośrednio określają też, jaka część majątku upadłego przeznaczona zostanie na zaspokojenie wierzycieli oraz kto to zaspokojenie przeprowadzi.

Prawo upadłościowe nie zawiera zamkniętego katalogu sposobów restrukturyzacji zobowiązań upadłego, które mogą być zgłoszone w propozycjach układowych. Mogą one obejmować w szczególności:

- odroczenie wykonania zobowiązań,

- rozłożenie spłaty długów na raty,

- zmniejszenie sumy długów,

- konwersję wierzytelności na udziały lub akcje,

- zmianę, zamianę lub uchylenie prawa zabezpieczającego określoną wierzytelność,

- zawarcie układu likwidacyjnego,

- zaspokojenie wierzycieli z zysku przedsiębiorstwa upadłego,

- wydzierżawienie przedsiębiorstwa upadłego lub jego części jednemu z wierzycieli, który spłaci pozostałych etc.

Składając propozycje układowe polegające na odroczeniu wykonania zobowiązań, należy wskazać okres, na jaki odroczenie ma nastąpić, w przypadku zaś propozycji obejmującej rozłożenie długów na raty - wielkość rat oraz terminy ich płatności. Przy zmniejszeniu sumy długów wskazuje się wysokość kwoty podlegającej redukcji. Propozycje układowe obejmujące konwersję wierzytelności na udziały lub akcje powinny określać zasady tej konwersji, w szczególności określenie wartości udziału lub akcji upadłego, zasadę zamiany na wierzytelności wierzyciela, w jakim zakresie konwersja doprowadzi do podwyższenia kapitału zakładowego spółki, jak też ile każdy z wierzycieli obejmie na tej podstawie udziałów albo akcji w kapitale zakładowym upadłej spółki.

Układ likwidacyjny obejmuje likwidację majątku upadłego poprzez jego sprzedaż, np. w drodze aukcji lub ograniczonego przetargu między oferentami wymienionymi w układzie lub w drodze przejęcia majątku upadłego przez wierzycieli, a następnie podział uzyskanej sumy między wierzycieli według zasad określonych w układzie.

Wybór określonego sposobu restrukturyzacji zobowiązań uzależniony jest oczywiście od aktualnej i możliwej do osiągnięcia przyszłej kondycji przedsiębiorstwa dłużnika, przy czym możliwe jest wskazanie kilku sposobów restrukturyzacji.

Warunki restrukturyzacji zobowiązań upadłego powinny być jednakowe dla wszystkich wierzycieli, względnie - jednakowe dla wierzycieli zaliczonych do tej samej grupy interesów. Korzystniejsze warunki restrukturyzacji zobowiązań można przyznać wierzycielom mającym drobne wierzytelności, a także wierzycielom, którzy po ogłoszeniu upadłości udzielili lub mają udzielić kredytu niezbędnego do wykonania układu. Warunki restrukturyzacji zobowiązań ze stosunku pracy nie mogą pozbawiać pracowników minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Skoro układ ma służyć zaspokojeniu wierzycieli, to aby  mógł spełnić taką funkcję, musi być oparty na dobrej znajomości przedsiębiorstwa upadłego i jego możliwościach ekonomiczno-finansowych.