Ubezpieczenia majątkowe - czy warto zabezpieczyć finanse firmy

Jeszcze kilka lat temu ubezpieczenia dla firm z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) sprowadzały się głównie do ubezpieczenia mienia od ognia i kradzieży. Obecnie firmy kupują najczęściej m.in. ubezpieczenie sprzętu elektronicznego i nośników danych. Wśród przedsiębiorców rośnie zainteresowanie zarówno pakietami podstawowymi majątkowymi, jak i skierowanymi do konkretnych branż. Produkty pakietowe często gwarantują szerszą ochronę i są bardziej zrozumiałe dla klientów - zgodnie z zasadą „wszystko, co ubezpieczyłem, widnieje na jednej, a nie na kilku polisach”.

Jak i dlaczego się ubezpieczyć

Coraz więcej polis przeznaczonych dla przedsiębiorców sprzedawanych jest za pomocą kanału brokerskiego w sprzedaży ubezpieczeń dla firm z danego sektora. Generuje to rozwój oferty dla danego segmentu. Nadal jednak kluczowa jest sprzedaż przez sieć agencyjną. Natomiast w dalszym ciągu jako przyszłościowe pozostają inne możliwości kupowania ubezpieczeń (np. przez banki oraz kanały zdalne: Internet, telefon itp.).

Co powoduje, że przedsiębiorcy coraz bardziej interesują się kupnem polis ubezpieczeniowych? Oto najważniejsze czynniki zwiększające zapotrzebowanie na polisy ze strony firm:

• Większe zainteresowanie nowymi ubezpieczeniami, które dotychczas nie były brane pod uwagę (np. z zakresu ubezpieczeń od odpowiedzialności cywilnej). Przedsiębiorcy - zwłaszcza z sektora MSP - coraz bardziej zdają sobie sprawę z zagrożeń i doceniają możliwość ochrony związanej z odpowiedzialnością cywilną (w tym np. z ubezpieczeniem OC za produkt). Taka forma zabezpieczenia finansów firmy, mimo że popularna w krajach bardziej rozwiniętych, a także bardzo korzystna dla przedsiębiorców (zwłaszcza na rynkach niszowych), w Polsce dopiero raczkuje.

• Wzrasta zainteresowanie ochroną przed ryzykami żywiołowymi (huragany, powodzie, ulewy) występującymi coraz częściej w naszym klimacie.

• Mobilizacją do ubezpieczenia się w szerszym zakresie jest wymóg wykupienia polisy ubezpieczeniowej stawiany przez kontrahentów współpracujących z firmą.

• Warunkiem uruchomienia inwestycji współfinansowanych ze środków unijnych są często wymagane gwarancje ubezpieczeniowe.

Przy podejmowaniu decyzji o zakresie ubezpieczenia, a także przy wyborze firmy ubezpieczeniowej warto sprawdzić, czy oferuje ona:

• możliwość skorzystania z profesjonalnego doradcy, który będzie umiał uświadomić (sobie i firmie) różne typy zagrożeń w działalności danej firmy i przedstawić kilka wariantów oferty ubezpieczeniowej;

• pakiety, ubezpieczenia branżowe, polisy indywidualne. Zainteresowanie firm pakietami ubezpieczeniowymi ciągle wzrasta. Ich elastyczność pozwala na wybór przez klienta pakietu zgodnego z potrzebami ochrony ubezpieczeniowej. Klienci jednak rzadko ufają ubezpieczycielowi. Jednocześnie nie wiedzą, czy pakiet jest wystarczający dla charakteru ich działalności. Z tych powodów oczekują często oferty „szytej na miarę”, która nie zawsze jest im potrzebna, natomiast jest znacznie droższa;

• bezpieczeństwo, wypłacalność, doświadczenie, proste i przejrzyste procedury ubezpieczenia i wypłaty ewentualnego odszkodowania. To nie cena powinna być głównym czynnikiem decydującym o wyborze ubezpieczyciela (mimo że jest istotna), lecz wspomniane cztery cechy. Z praktyki wynika, że przy wyborze firmy ubezpieczeniowej duże znaczenie dla klientów ma również wizerunek i rozpoznawalność marki.

Oferta firm ubezpieczeniowych skierowana do małych i średnich przedsiębiorstw ma być prosta, a jednocześnie powinna zaspokajać specyficzne potrzeby takich przedsiębiorców i uwzględniać ograniczone środki, które mogą oni przeznaczyć na ubezpieczenia. Rynek małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce jest bardzo zróżnicowany. Sama definicja poszczególnych segmentów jest również dość skomplikowana. Od 1 stycznia 2005 r., zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej nr 364/2004 (Dz. Urz. WE L 63 z 28.02.2004), istnieją trzy różne definicje MSP.

Kilka definicji MSP

Średnie przedsiębiorstwo to takie, które zatrudnia mniej niż 250 pracowników, z obrotem nieprzekraczającym 50 000 000 euro lub całkowitym bilansem rocznym nieprzekraczającym 43 000 000 euro.

Małe przedsiębiorstwo to takie, które zatrudnia mniej niż 50 pracowników, z rocznym obrotem nieprzekraczającym 10 000 000 euro lub całkowitym bilansem nieprzekraczającym 10 000 000 euro.

Natomiast mikroprzedsiębiorstwo zatrudnia mniej niż 10 pracowników, a obrót lub całkowity bilans nie przekracza 2 000 000 euro.

Taką definicję zawiera również ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.

Można wspomnieć, że w Polsce aż 97% firm to mikroprzedsiębiorstwa. Mają one 32% wkładu w tworzenie polskiego PKB. Jednak według danych GUS na ponad 3 600 000 firm zarejestrowanych w Polsce tylko 1 600 000 działa aktywnie.

Ubezpieczyciele, tworząc ofertę, musieli więc wprowadzić kryterium wartości majątku. Segment należy też podzielić na podsegmenty. Mają one pogrupować klientów w taki sposób, aby można było proponować im określone produkty i rozwiązania.

Oprócz ubezpieczeń pakietowych, obejmujących podstawowe aspekty działalności firmy oraz jej mienie, ubezpieczyciele - zdając sobie sprawę z potężnego rynku generowanego przez sektor MSP - oferują mu coraz bardziej specjalistyczne usługi.

Już dzisiaj dostępne są np. rozmaite ubezpieczenia techniczne. Głównie są skierowane do firm świadczących lub zlecających usługi budowlano-montażowe, do firm posiadających parki maszyn, linie technologiczne i zaawansowany sprzęt elektroniczny. Ubezpieczenia techniczne obejmują ubezpieczenia ryzyk budowlanych, montażowych, urządzeń i maszyn (np. od kradzieży, od uszkodzeń czy nawet od szkód wywołanych ich używaniem). Ubezpieczyć można także sprzęt elektroniczny (komputery, nośniki danych, sprzęt medyczny, urządzenia nawigacyjne i inne), jak również koszty odtworzenia danych. O ile polisy dotyczące robót budowlanych czy montażowych to z reguły polisy jednorazowe, o tyle w przypadku pozostałych ubezpieczeń technicznych są to umowy ciągłe.

Przedsiębiorcy z tego sektora coraz częściej korzystają także z usługi towarzyszącej ubezpieczeniom majątkowym - z ubezpieczenia od utraty zysku. Są to tzw. polisy Business Interruption (BI). Takie polisy wykupują firmy, które mają raczej ustabilizowaną pozycję na rynku (tylko wtedy jest to opłacalne) i obawiają się jej utraty w wyniku zdarzeń od niej niezależnych. Po zawarciu takiego ubezpieczenia, w przypadku wystąpienia szkody utrudniającej osiągnięcie normalnej wysokości przychodów, ubezpieczyciel wypłaca firmie odszkodowanie do wysokości zysków utraconych w wyniku tej szkody. Przy czym umowa takiego ubezpieczenia obejmuje nie tylko sam utracony zysk, ale również wartość części kosztów stałych, które firma poniosła, a które ze względu na powstałą szkodę nie zostały wykorzystane. Usługa ubezpieczenia od utraty zysku może być także elementem branżowego ubezpieczenia pakietowego.

W kilku słowach można wspomnieć również o usłudze bancassurance, która polega na współpracy banków z firmami ubezpieczeniowymi. Tego rodzaju usługami najbardziej powinni być zainteresowani mali i średni przedsiębiorcy, zwłaszcza prowadzący firmy rodzinne. Usługa ta obejmuje głównie ubezpieczenia kredytu bankowego w zakresie niewywiązania się firmy z zaciągniętych w banku zobowiązań. Również ta usługa może być powiązana z pakietem ubezpieczeniowym i obejmować dodatkowo np. ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków czy od utraty karty płatniczej.

Nie bez znaczenia jest również kwestia ułatwionego - dzięki ubezpieczeniom - startu firm z sektora MSP na rynku. Na początku firma ma trudności ze zdobyciem kredytów na działalność oraz gwarancji bankowych. Ubezpieczenie mienia i działalności stanowi tu więc pewnego rodzaju zabezpieczenie i gwarancję również dla instytucji kredytującej jej działalność. Szczególnie korzystna jest tu całościowa, pakietowa forma ubezpieczeń majątkowych. Przykładowo w krajach UE aż 80-90% małych i średnich przedsiębiorstw jest ubezpieczonych już w momencie rozpoczynania działalności.

Małe i średnie przedsiębiorstwa w krajach Unii (mowa tu o „starej” UE, czyli o krajach najbardziej rozwiniętych) bardzo często wybierają pakiety. I one właśnie są głównym składnikiem oferty produktowej. Rzadko obserwuje się indywidualnie modyfikowane oferty, jak również ingerencję w ten segment klientów brokerów ubezpieczeniowych, co ma miejsce na naszym rynku.

Ubezpieczenia są sprzedawane przez agentów, placówki oraz w znacznej mierze przez banki, a także izby, samorząd zawodowy lub organizacje branżowe, które dbają o właściwe programy ubezpieczeniowe dla swoich członków i zajmują się też dystrybucją produktów dla swojego środowiska. Nie bez znaczenia jest też działanie lokalnych samorządów w tym zakresie.

Minimum formalności oraz transparentne zapisy towarzyszą nie tylko umowie ubezpieczenia, ale także likwidacji szkód zorganizowanej z myślą o małych i średnich klientach.

Duży nacisk położony na budowanie relacji z klientami powoduje, że pakiety, rozwiązania dla MSP uzupełniane są o rozwiązania ekstra, benefity (np. mini survey - czy dach nie przecieka, czy zamontowano właściwą kasę lub sejf, pomoc w dobraniu zabezpieczeń itp.). Przedsiębiorcy unijni są bardzo lojalni. Relacje z klientem budowane są na lata, premiowane jest tzw. long term - związanie się z ubezpieczycielem, dlatego nie obserwuje się tak częstych zmian ubezpieczyciela jak u nas.

Należy się spodziewać, że rynek usług ubezpieczeń majątkowych dla sektora MSP w Polsce w najbliższych latach będzie się gwałtownie rozwijał. Co do jednego wszystkie towarzystwa ubezpieczeniowe są zgodne - mimo dużej konkurencji produkty te muszą być proste, a wszelkie formalności powinny być sprowadzone do minimum, również te w zakresie likwidacji szkód klientów MSP.

Małgorzata Nowicka

ekspert z zakresu ubezpieczeń majątkowych i osobistych