REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wyłączenie wspólnika spółki z o.o. od głosowania na zgromadzeniu

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Maciej Bielecki
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

W jakich przypadkach wspólnik spółki z o.o. nie ma prawa do wykonywania prawa głosu na zgromadzeniu wspólników? Jakie są skutki głosowania wbrew temu zakazowi? Jakie istnieją w praktyce możliwości niestosowania ograniczeń w tym zakresie?


REKLAMA

Jednym z kluczowych uprawnień korporacyjnych wspólnika spółki z o.o. jest prawo do uczestniczenia i głosowania na zgromadzeniu wspólników (oraz podejmowania uchwał w trybie pozazgromadzeniowym). Przepisy kodeksu spółek handlowych wprowadzają jednak pewne wyjątki od uprawnienia do „oddania głosu” - ustanawiając przypadki, gdy wspólnik nie może głosować przy podejmowaniu określonego rodzaju uchwał.


Pozbawienie wspólnika prawa głosu


Zgodnie z art. 244 k.s.h., wspólnik nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia absolutorium, zwolnienia z zobowiązania wobec spółki oraz sporu pomiędzy nim a spółką.


Ustawodawca wprowadza zatem 3 kategorie spraw, gdzie - z uwagi na ich przedmiot - wspólnik nie może skorzystać z prawa głosu. Są to uchwały dotyczące:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- odpowiedzialności danego wspólnika wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia absolutorium,

- zwolnienia danego wspólnika z zobowiązania, jakie zaciągnął on wobec spółki, a także

- sporu pomiędzy danym wspólnikiem a spółką.


Jak wskazano powyżej, w celu wyeliminowania prób obchodzenia tej regulacji ustawodawca wyłączył nie tylko możliwość osobistego udziału wspólnika w takich głosowaniach, ale także możliwość oddania głosu przez pełnomocnika lub nawet w roli pełnomocnika innego wspólnika (w przypadku gdy jeden z pozostałych wspólników nie chce/nie może uczestniczyć w zgromadzeniu i udziela pełnomocnictwa zainteresowanemu wspólnikowi).

W literaturze przedmiotu podnosi się, że art. 244 k.s.h. nie znajduje zastosowania do spółki jednoosobowej.
Argumentacja ta opiera się na naturze spółki jednoosobowej, która wyłącza istnienie konfliktu interesów pomiędzy wspólnikami, będącego jedną z podstaw wprowadzenia art. 244 k.s.h. Pogląd ten wspiera także wykładnia celowościowa, gdyż stosowanie art. 244 k.s.h. do spółki jednoosobowej powodowałoby, że w sprawach wymienionych w tym przepisie w ogóle nie byłoby możliwe podjęcie uchwały.


Wymóg podjęcia uchwały przez wspólników

REKLAMA


Pomimo kategorycznego brzmienia art. 244 k.s.h., należy zwrócić uwagę, że nie w każdym z przypadków wymienionych w tym przepisie podjęcie uchwały przez wspólników jest obligatoryjne. W konsekwencji - pomimo zaistnienia określonego w nim stanu faktycznego (np. zamiaru zawarcia ze wspólnikiem umowy o zwolnieniu go z długu) - spółka może niekiedy zawrzeć ze wspólnikiem taką umowę, nie podejmując wcześniej uchwały w tym względzie (chyba że co innego wynika z art. 228 pkt 2, art. 230 k.s.h. lub z umowy spółki).

REKLAMA


Tylko w pewnym zakresie art. 244 k.s.h. jest skorelowany z art. 228 pkt 2 k.s.h., zgodnie z którym postanowienie dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu spółki lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru wymaga uchwały wspólników. Z normy tej wynika m.in., że rozstrzygnięcie kwestii odpowiedzialności wspólnika (oraz związanych z tym roszczeń spółki), który brał udział w tworzeniu spółki albo uczestniczył w zarządzie/radzie nadzorczej spółki, zawsze wymaga uprzedniej uchwały wspólników.


Jak wskazano powyżej - w myśl art. 244 k.s.h. - wspólnik nie może głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu. W tym kontekście funkcja ochronna art. 244 k.s.h. jest częściowo gwarantowana przez przepis art. 228 pkt 2 k.s.h., gdyż ewentualna umowa pomiędzy spółką a wspólnikiem (dotycząca np. zrzeczenia się przez spółkę roszczeń wynikających z odpowiedzialności wspólnika za szkodę wyrządzoną spółce przy jej zakładaniu) wymaga uprzedniej uchwały wspólników, pod rygorem nieważności takiej umowy (art. 17 § 1 k.s.h.), a w głosowaniu nad taką uchwałą wspólnik, którego taka uchwała dotyczy, nie może brać udziału. Podobnie funkcja ochrona art. 244 k.s.h. jest zapewniona przy rozstrzyganiu roszczeń odszkodowawczych spółki wobec wspólnika, powstałych w związku z piastowaną przez niego funkcją w zarządzie/radzie nadzorczej. Także w takim przypadku ewentualne ograniczenie, rezygnacja albo inna metoda rozstrzygnięcia takich roszczeń wymaga uchwały wspólników, w podejmowaniu której „zainteresowany wspólnik” nie może brać udziału (poprzez oddanie głosu). Natomiast nie jest wykluczone uczestnictwo danego wspólnika w samym zgromadzeniu, gdyż art. 244 k.s.h. dotyczy tylko samego momentu głosowania, a nie uczestnictwa w zgromadzeniu. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że sprawy dotyczące odpowiedzialności - z uwagi na art. 247 § 2 k.s.h. - powinny zostać poddane pod głosowanie w trybie tajnym, co pozbawi zainteresowanego wspólnika możliwości ustalenia, w jaki sposób nad jego sprawą głosowali pozostali wspólnicy.


Na powyższych zasadach wspólnik podlega także wyłączeniu od głosowania nad uchwałą o absolutorium dla samego siebie jako członka zarządu albo rady nadzorczej. Ewentualny udział takiego wspólnika w głosowaniu uzasadniałby wytoczenie przeciwko spółce (przez osoby wymienione w art. 250 k.s.h.) powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały jako sprzecznej z ustawą.


Natomiast, jeżeli spółka ma wobec wspólnika roszczenia odszkodowawcze wynikające z innych przypadków niż wymienione w art. 228 pkt 2 k.s.h. (np. wspólnik wykorzystuje tajemnice handlowe i produkcyjne spółki do prowadzenia własnego przedsiębiorstwa), wówczas - jak wskazano powyżej - co do zasady, ustawodawca nie wprowadza wymogu rozstrzygnięcia takiej sprawy uchwałą wspólników. Tym samym, wspólnik - pozostający w „dobrych relacjach” z zarządem spółki - może doprowadzić np. do zawarcia umowy o zwolnieniu go z długu, bez potrzeby poddawania tej sprawy pod uprzednie głosowanie na zgromadzeniu wspólników. Naturalnie w takim przypadku zarząd musi liczyć się z ryzykiem odpowiedzialności wobec spółki za szkodę wyrządzoną zawarciem wskazanej wyżej umowy. Jednak sama taka umowa pozostanie ważna - mimo braku wcześniejszej uchwały wspólników. W konsekwencji zasada wyłączenia wspólnika od głosowania w takich sprawach nie znajdzie w praktyce zastosowania w sytuacji, gdy w ogóle nie dojdzie do żadnego głosowania. Zwiększenie skuteczności art. 244 k.s.h mogłoby nastąpić tylko poprzez wprowadzenie przez ustawodawcę wymogu, aby każda sprawa wymieniona w tym przepisie wymagała uprzedniej uchwały wspólników.


Umowy pomiędzy wspólnikiem a spółką


Należy również zwrócić uwagę, że przepis art. 244 k.s.h. nie wyłącza wspólnika od głosowania nad umowami pomiędzy nim a spółką (w przeciwieństwie do poprzednio obowiązującej w tym zakresie regulacji zawartej w art. 235 kodeksu handlowego). Jest to niewątpliwy mankament tego przepisu, osłabiający jego funkcję ochronną.


Przykłady

1.

Spółka zbywa na rzecz wspólnika nieruchomość. W takim przypadku - w myśl art. 228 pkt 4 k.s.h. - wymagana jest uprzednia uchwała wspólników (chyba że umowa spółki wyłącza ten wymóg). Co do zasady, aby zapewnić „przejrzystość” takiej transakcji, zainteresowany wspólnik nie powinien brać udziału w głosowaniu wspólników nad jej akceptacją, w szczególności gdy jest wspólnikiem większościowym, a jednym z elementów uchwały jest określenie ceny sprzedaży. Jednak, w świetle obecnego brzmienia art. 244 k.s.h., zainteresowany wspólnik może uczestniczyć w głosowaniu nad taką uchwałą.

2.

Gdyby natomiast przedmiotem głosowania miało być rozwiązanie przedwstępnej umowy sprzedaży nieruchomości, w której wspólnik zobowiązał się do jej nabycia (np. z uwagi na wniosek wspólnika złożony zarządowi spółki), to zainteresowany wspólnik byłby wyłączony od udziału w głosowaniu. W myśl art. 244 k.s.h., wspólnik jest bowiem wyłączony od głosowania dotyczącego zwolnienia go z zobowiązania, które zaciągnął wobec spółki, a rozwiązanie umowy prowadziłoby do zwolnienia go z zobowiązania.


Jak już wcześniej sygnalizowano, katalog przypadków wyłączających wspólnika od głosowania może zostać rozbudowany w umowie spółki, a jednocześnie dopuszczalne jest wprowadzenie postanowienia, że sprawy, w których wspólnik wyłączony jest od głosowania, zawsze wymagają podjęcia uprzedniej uchwały wspólników.


Przykład

Możliwe jest zastrzeżenie w umowie spółki, że w przypadku zawierania jakichkolwiek umów pomiędzy spółką a wspólnikiem konieczna jest uprzednia uchwała wspólników, a przy podejmowaniu tej uchwały wspólnik, z którym umowa ma zostać zawarta, nie może wykonywać prawa głosu.


Naruszenie - przewidzianego jedynie umową spółki - zakazu głosowania przez określonego wspólnika w danej sprawie mogłoby skutkować uchyleniem uchwały na zasadzie art. 249 § 1 k.s.h. Z chwilą uchylenia uchwały powstawałby taki stan, jakby jej w ogóle nie podjęto.

Jednak - w świetle art. 17 § 3 k.s.h. - nie wydaje się, aby taki stan rzeczy powodował nieważność umowy zawartej na podstawie uchylonej uchwały, gdyż wymóg podjęcia tej uchwały wynikałby jedynie z umowy spółki, a nie z przepisów prawa.


Spory ze wspólnikiem-członkiem zarządu


Jedną z kategorii spraw wyłączających udział wspólnika w głosowaniu są spory pomiędzy tym wspólnikiem a spółką. Na tym tle powstaje pytanie, czy wspólnik-członek zarządu może brać udział w głosowaniu nad uchwałą o powołaniu pełnomocnika do reprezentowania spółki w sporze pomiędzy nim a spółką (art. 210 § 1 k.s.h.)? Przeważa pogląd, że taki wspólnik może uczestniczyć w głosowaniu nad tą uchwałą (zob. też wyrok SN z 13 lipca 2000 r., sygn. akt II UKN 636/99). Uchwała ta nie dotyczy bowiem samej istoty sporu, a jedynie powołania osoby, która ma w tej sprawie reprezentować spółkę. Natomiast niewątpliwe jest, że wspólnik, który spór toczy, nie może brać udziału w głosowaniu nad ewentualną uchwałą wspólników dotyczącą np. ograniczenia powództwa przeciwko wspólnikowi, wycofania powództwa albo zrzeczenia się roszczenia, którego spór dotyczy. Jednak - jak wskazano powyżej - zwykle uchwała wspólników nie będzie w takich przypadkach potrzebna.


Sprzeczność interesów spółki z interesami wspólnika-członka zarządu


Specyficzną regulację, która może powodować wyłączenie wspólnika od udziału w głosowaniu, zawiera ponadto przepis art. 209 k.s.h. Znajdzie on jednak zastosowanie tylko do wspólników piastujących jednocześnie funkcję członka zarządu, a wyłączenie od głosowania będzie dotyczyło - co do zasady - głosowania na posiedzeniu zarządu.


Zgodnie z art. 209 k.s.h, w przypadku sprzeczności interesów spółki z interesami członka zarządu, jego współmałżonka, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia oraz osób, z którymi jest powiązany osobiście, członek zarządu powinien wstrzymać się od udziału w rozstrzyganiu takich spraw i może żądać zaznaczenia tego w protokole. Członek zarządu postępujący lojalnie wobec spółki powinien bowiem przedkładać interes spółki nad swój własny interes lub interes osób mu bliskich.


Zgodnie z poglądami doktryny zastosowanie art. 209 k.s.h. nie może być wyłączone w drodze zapisów w umowie spółki. Dopuszczalne będzie natomiast rozszerzenie zasięgu jego obowiązywania poprzez objęcie nim także innych jeszcze osób (np. członków rady nadzorczej).


Przepis art. 209 k.s.h. dotyczy wszelkich czynności, w których zachodzi potencjalna możliwość konfliktu interesów, a więc nie tylko umów. Znajdzie on zastosowanie zarówno wtedy, gdy korzyść ma odnieść członek zarządu (jakąkolwiek, to jest nie tylko majątkową), jak i wtedy, gdy - mimo braku korzyści po jego stronie - korzyść, z równoczesną stratą dla spółki, może odnieść osoba mu bliska, objęta tym przepisem.


Przy umowach zawieranych z członkiem zarządu oraz przy umowach na jego rzecz (to jest nie bezpośrednio z nim) zajdzie niekiedy potrzeba uzyskania zgody zgromadzenia wspólników, z uwagi na przepis art. 15 § 1 k.s.h. Jeżeli członkiem zarządu jest wspólnik, wówczas - w kontekście art. 209 w zw. z art. 15 § 1 k.s.h. - można twierdzić, że wspólnik nie powinien głosować nad uchwałą dotyczącą zgody na zawarcie z nim, jako członkiem zarządu, umowy np. pożyczki lub poręczenia. Co do zasady, art. 209 k.s.h. dotyczy wyłączenia z głosowania na forum wieloosobowego zarządu, a nie na zgromadzeniu wspólników. Niewątpliwe jest, że wspólnik-członek zarządu nie powinien uczestniczyć w głosowaniu zarządu nad zawarciem z nim np. umowy pożyczki lub umowy poręczenia. Jednak pojęcie „rozstrzygania”, o którym mowa w omawianym przepisie, dotyczy ustalenia, jaką spółka w danej kwestii podejmie decyzję (np. udzielenie pożyczki członkowi zarządu-wspólnikowi). Z tego względu, jeżeli warunkiem udzielenia tej pożyczki jest uprzednia „rozstrzygająca” uchwała zgromadzenia wspólników (pod rygorem nieważności umowy - art. 17 § 1 k.s.h.), wydaje się zasadne, aby wspólnik-członek zarządu wyłączył się od głosowania w każdym stadium „rozstrzygania sprawy” - tzn. zarówno na etapie uchwały zarządu (jeśli będzie ona potrzebna stosownie do reguł art. 208 k.s.h. lub umowy spółki), jak i na etapie uchwały wspólników (art. 15 § 1 k.s.h.).


Stosownie do wyroku SN z 11 stycznia 2002 r., sygn. akt IV CKN 1903/00, umowa zawarta przez członka zarządu spółki z o.o. z naruszeniem nakazu określonego w art. 202 k.h. (obecnie art. 209 k.s.h.) nie jest nieważna. Zgodnie z uzasadnieniem tego wyroku: „wprowadzenie instytucji dobrowolnego wstrzymania się od uczestnictwa w rozstrzyganiu pewnego rodzaju spraw zmierza do zapewnienia bezpieczeństwa i pewności obrotu i jest wyrazem troski o rzetelność interesów spółki, a także wspólników”. Pogląd o braku sankcji nieważności w przypadku naruszenia art. 202 k.h. (obecnie art. 209 k.s.h.) SN opiera, jak się wydaje, na elemencie „dobrowolności”, wynikającym, jak można sądzić, z brzmienia przepisu: „członek zarządu powinien”, nie zaś kategorycznie - „członek zarządu powstrzyma się”. Także w doktrynie przeważa pogląd, że naruszenie art. 209 k.s.h. nie będzie z reguły powodowało nieważności czynności prawnej.


Podstawa prawna:

ustawa z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 z późn.zm.).


Wspólnik nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby głosować przy powzięciu uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia absolutorium, zwolnienia z zobowiązania wobec spółki oraz sporu pomiędzy nim a spółką. Ewentualny udział takiego wspólnika w głosowaniu uzasadnia wytoczenie przeciwko spółce (przez osoby wymienione w art. 250 k.s.h.) powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały jako sprzecznej z ustawą.


W przypadku wspólników będących jednocześnie członkami zarządu znajdzie ponadto zastosowanie ograniczenie, zgodnie z którym - w razie sprzeczności interesów spółki z interesami członka zarządu, jego współmałżonka, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia oraz osób, z którymi jest powiązany osobiście - członek zarządu powinien wstrzymać się od udziału w rozstrzyganiu takich spraw.


Maciej Bielecki

radca prawny

www.kancelaria-bieleccy.pl

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Upały w pracy – od 2027 roku nowe przepisy. Co musisz wiedzieć już dziś?

Rząd zapowiada zmiany w przepisach BHP. Od 1 stycznia 2027 r. pracodawcy będą musieli przestrzegać nowych zasad dotyczących pracy w wysokich temperaturach. Zanim jednak wejdą one w życie, już teraz warto znać swoje prawa.

Fiskus na tropie! Jak działa kontrola? [Gość Infor.pl]

Podatnik pod lupą fiskusa – co warto wiedzieć o kontrolach skarbowych w Polsce Kontrola skarbowa – hasło, które budzi dreszcze u większości przedsiębiorców. Choć nikt nie chce być sprawdzany przez fiskusa, w praktyce takie sytuacje są coraz częstsze i nierzadko trudne do uniknięcia.

Relaks nie jest dla słabych. Dlaczego liderom tak trudno jest odpoczywać?

Wyobraź sobie, że siedzisz z kubkiem ulubionej herbaty, czujesz bryzę morską, przymykasz oczy, czując promienie słońca na twarzy i… nie masz wyrzutów sumienia. W twojej głowie nie pędzi pendolino tematów, kamieni milowych i zadań, które czekają w kolejce do pilnej realizacji, telefon służbowy milczy. Brzmi jak science fiction? W świecie liderów odpoczynek to często temat tabu, a relaks – luksus, na który prawdziwy przywódca nie może sobie pozwolić. Uważam, że to już najwyższy czas, abyśmy przestali się oszukiwać i zaczęli zadawać niewygodne pytania dotyczące relaksu – przede wszystkim sobie - powiedziała Dyrektorka zarządzająca, dyrektorka Departamentu Zasobów Ludzkich i Organizacji w KIR Dorota Dublanka.

Polscy wykonawcy działający na rynku niemieckim powinni znać VOB/B

VOB/B nadal jest w Niemczech często stosowanym narzędziem prawnym. Jak w pełni wykorzystać zalety tego sprawdzonego zbioru przepisów, minimalizując jednocześnie ryzyko?

REKLAMA

BCC ostrzega: firmy muszą przyspieszyć wdrażanie KSeF. Ustawa już po pierwszym czytaniu w Sejmie

Prace legislacyjne nad ustawą wdrażającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) wchodzą w końcową fazę. Sejm skierował projekt nowelizacji VAT do komisji finansów publicznych, która pozytywnie go zaopiniowała wraz z poprawkami.

Zakupy w sklepie stacjonarnym a reklamacja. Co może konsument?

Od wielu lat obowiązuje ustawa o prawach konsumenta. W wyniku implementowania do polskiego systemu prawa regulacji unijnej, od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono do tej ustawy bardzo ważne, korzystne dla konsumentów rozwiązania.

Ponad 650 tys. firm skorzystało z wakacji składkowych w pierwszym półroczu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że w pierwszym półroczu 2025 r. z wakacji składkowych skorzystało 657,5 tys. przedsiębiorców. Gdzie można znaleźć informacje o uldze?

Vibe coding - czy AI zredukuje koszty tworzenia oprogramowania, a programiści będą zbędni?

Kiedy pracowałem wczoraj wieczorem nad newsletterem, do szablonu potrzebowałem wołacza imienia – chciałem, żeby mail zaczynał się od “Witaj Marku”, zamiast „Witaj Marek”. W Excelu nie da się tego zrobić w prosty sposób, a na ręczne przerobienie wszystkich rekordów straciłbym długie godziny. Poprosiłem więc ChatGPT o skrypt, który zrobi to za mnie. Po trzech sekundach miałem działający kod, a wołacze przerobiłem w 20 minut. Więcej czasu zapewne zajęłoby spotkanie, na którym zleciłbym komuś to zadanie. Czy coraz więcej takich zadań nie będzie już wymagać udziału człowieka?

REKLAMA

Wellbeing, który naprawdę działa. Arłamów Business Challenge 2025 pokazuje, jak budować silne organizacje w czasach kryzysu zaangażowania

Arłamów, 30 czerwca 2025 – „Zaangażowanie pracowników w Polsce wynosi jedynie 8%. Czas przestać mówić o benefitach i zacząć praktykować realny well-doing” – te słowa Jacka Santorskiego, psychologa biznesu i społecznego, wybrzmiały wyjątkowo mocno w trakcie tegorocznej edycji Arłamów Business Challenge.

Nie uczą się i nie pracują. Polscy NEET często są niewidzialni dla systemu

Jak pokazuje najnowszy raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, około 10% młodych Polaków nie uczy się ani nie pracuje. Kim są polscy NEET i dlaczego jest to realny problem społeczny?

REKLAMA