Polisa przedsiębiorcy, to jego wydatek prywatny

Prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą przedsiębiorcy powinni liczyć się z ryzykiem ewentualnego nieszczęśliwego wypadku, który może przyczynić się do znacznego ograniczenia  wykonywania działalności gospodarczej, a tym samym uzyskiwania przychodów lub nawet utraty ich źródła. Wykupienie polisy na życie, stanowi swojego rodzaju zabezpieczenie finansowe na czas, w którym przedsiębiorca nie będzie w stanie należycie wywiązywać się ze swoich obowiązków zawodowych.

Analizując problem dotyczący możliwości zaliczenia kosztów związanych z wykupem polisy na życie przedsiębiorcy, prowadzącego działalność gospodarczą, w pierwszej kolejności trzeba powołać się na definicję kosztu uzyskania przychodu. Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zakup polisy nie został wskazany w katalogu z art. 23. Oznacza to, że wydatek na zakup polisty tylko wtedy byłby kosztem uzyskania przychodu, gdyby wiązał się z jego uzyskaniem lub chociaż zabezpieczeniem jego źródła.

Istotnym wydaje się również, aby pamiętać o tym, że koszty, które zostały poniesione w celu zachowania źródła przychodu mają zagwarantować możliwość uzyskiwania korzyści z tego źródła  w przyszłości, jak również, jego dalsze istnienie. Z drugiej strony, pod pojęciem kosztów służących zabezpieczeniu źródła przychodów zwykło się uznawać wydatki poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób, gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

Oznacza to, że kosztami uzyskania przychodów określa się racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, pod warunkiem ich celowości. Ponadto, związek przyczynowo skutkowy, występujący pomiędzy poniesionym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła podlega indywidualnej ocenie w odniesieniu do każdego wydatku z osobna.

Na pierwszy rzut oka wydatki poniesione na wykupienie polisy na życie, mają na celu nie tyle osiągnięcie przychodów, ale przede wszystkim zabezpieczenie lub zachowanie ich źródła, np. w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej uzyskane w ten sposób pieniądze mogą posłużyć jako środki na wynagrodzenie dla pracownika, który będzie prowadził sprzedaż w czasie gdy przedsiębiorca nie jest w stanie pracować. Jednak z góry nie można założyć na co zostanie przeznaczona kwota odszkodowania. Jeśli potrzebna będzie długotrwała rehabilitacja, uzyskane środki zapewne w pierwszej kolejności zostaną przeznaczone na ten cel. Stąd też ocena i kwalifikacja takich wydatków, jako wydatków osobistych. Tak też rozstrzygnął fiskus w indywidualnej interpretacji podatkowej, o sygn. ILPB1/415-699/10-5/KŁ. Zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, opłaty tego rodzaju mają charakter wydatków osobistych. Ponadto, brak jest bezpośredniego związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie są one ponoszone w celu powstania lub zwiększenia przychodu oraz zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodu. W konsekwencji, ciężko jest doszukać się związku przyczynowo - skutkowego, co definitywnie wyklucza możliwość zaliczenia ww. wydatków do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej.

Podstawa prawna: art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. DZ. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.).

Elżbieta Węcławik

Iwona Cackowska