Wybór formy opodatkowania przez przedsiębiorców na 2011 r.

Osoby fizyczne mają potencjalnie do wyboru cztery formy opodatkowania swoich dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej:

• opodatkowanie według skali podatkowej,

• podatek liniowy,

• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,

• kartę podatkową.

W 2011 r. obowiązuje taka sama skala podatkowa jak w 2010 r. Jeżeli podatnik w 2010 r. opodatkowywał dochody z działalności gospodarczej według skali podatkowej, to nie musi składać oświadczenia do urzędu skarbowego o wyborze tej formy na 2011 r. (art. 9a ust. 1 updof). Oświadczenie należy złożyć, jeżeli podatnik w 2010 r. opodatkowywał dochody z działalności w inny sposób, a od 1 stycznia 2011 r. zamierza przejść na opodatkowanie według skali podatkowej. W takim przypadku podatnik musi złożyć do urzędu skarbowego oświadczenie o rezygnacji z dotychczasowej formy opodatkowania i wyborze opodatkowania według skali podatkowej. Oświadczenie na 2011 r. należy złożyć w terminie do 20 stycznia 2011 r. (przykładowy wzór oświadczenia zamieszczamy poniżej).

Wzór oświadczenia o rezygnacji z podatku liniowego

W porównaniu z podatkiem liniowym opodatkowanie według skali podatkowej w 2011 r. będzie opłacalne dla tych podatników, których dochody opodatkowane według skali zmieszczą się w kwocie 96 000 zł (rocznie).

PRZYKŁAD

Dochody podatnika z działalności gospodarczej wyniosą w 2011 r. 96 000 zł.

Podatek liniowy wyliczony od tej kwoty wyniesie 18 240 zł.

Podatek według skali podatkowej wyliczony od tej kwoty wyniesie 18 190 zł.

Podatnik musi brać pod uwagę wszystkie źródła przychodów, z których dochody są opodatkowane według skali podatkowej.

PRZYKŁAD

Dochody podatnika z działalności gospodarczej wyniosą w 2011 r. 95 000 zł. Oprócz tego podatnik uzyska dochód do opodatkowania ze stosunku pracy w kwocie 24 000 zł. Podatnik wybiera opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej według skali. Dochód opodatkowany według skali wyniesie w sumie 119 000 zł = 95 000 zł + 24 000 zł. Wyliczony podatek według skali podatkowej wyniesie od tej sumy 25 550 zł.

Gdyby podatnik wybrał opodatkowanie działalności gospodarczej podatkiem liniowym, jego wyliczony podatek wyniósłby w sumie 21 814 zł, z tego:

• podatek liniowy 18 050 zł,

• podatek według skali podatkowej 3764 zł.

Atutem opodatkowania dochodów według skali podatkowej są:

• możliwość potrącania kosztów uzyskania przychodów,

• możliwość skorzystania z pełnego katalogu ulg podatkowych, m.in. z odliczenia od dochodu darowizn czy odliczenia od podatku ulgi rodzinnej,

• możliwość rozliczenia podatku wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Minusem jest opodatkowanie wyższych dochodów wysoką stawką podatkową (32%).

WAŻNE!

Osiąganie przez jednego z małżonków, osobę samotnie wychowującą dzieci lub samo dziecko przychodów z działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowanych w formie karty podatkowej, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, podatku liniowego, czy też podatku tonażowego wyłącza prawo do rozliczenia dochodów tych osób wspólnie z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Podatnik, który wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym, opłaca ten podatek według stawki 19%, bez względu na wysokość dochodu osiąganego z działalności gospodarczej (art. 30c ust. 1 updof). Podatnik nie odlicza od podatku liniowego żadnej kwoty wolnej (w odróżnieniu od podatników opodatkowanych według skali podatkowej). Od dochodu opodatkowanego podatkiem liniowym podatnik może odliczyć jedynie straty z lat ubiegłych oraz składki na ubezpieczenia społeczne (art. 9 ust. 3, art. 30c ust. 2 updof). Natomiast od wyliczonego podatku liniowego może odliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne (art. 27b ust. 1 updof). Jeżeli podatnik wybierze opodatkowanie podatkiem liniowym, to będzie musiał opodatkować tym podatkiem wszelkie dochody z prowadzonej działalności, niezależnie od jej form i rodzajów.

Wybór podatku liniowego wymaga złożenia oświadczenia do urzędu skarbowego, jeżeli w poprzednim roku podatkowym podatnik rozliczał się z fiskusem w innej formie opodatkowania. Oświadczenie o wyborze podatku liniowego na 2011 r. należy złożyć do urzędu skarbowego w terminie do 20 stycznia 2011 r. Oświadczenie nie jest wymagane, jeżeli w 2010 r. podatnik był opodatkowany podatkiem liniowym i w 2011 r. chce kontynuować tę formę opodatkowania.

Atutem podatku liniowego jest możliwość potrącania kosztów uzyskania przychodów oraz opodatkowanie wysokich dochodów niską stawką podatkową (19%).

Minusem jest brak możliwości:

• skorzystania z części ulg podatkowych oraz

• rozliczenia podatku wspólnie z małżonkiem albo jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

PRZYKŁAD

W 2011 r. mąż prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym. Jego małżonka nie osiąga żadnych przychodów. Małżonkowie nie skorzystają ze wspólnego rozliczenia. Mąż rozliczy podatek liniowy w zeznaniu PIT-36L. Żona nie będzie składać zeznania rocznego. Załóżmy, że dochód roczny męża do opodatkowania wynosi 177 000 zł. Wyliczony podatek liniowy wynosi 33 630 zł.

Jeżeli mąż wybrałby opodatkowanie na zasadach ogólnych, to małżonkowie mogliby złożyć wspólne rozliczenie podatkowe za 2010 r. Podatek wyliczony według skali wyniósłby w takim przypadku 31 580 zł.

W 2011 r. ryczałt mogą zastosować podatnicy, których przychody z działalności gospodarczej w 2010 r. nie przekroczyły 591 975 zł (art. 6 ust. 4 uzpdof). Limit ten nie dotyczy oczywiście podatników rozpoczynających działalność gospodarczą w 2011 r. Jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki osobowej, pod uwagę należy brać sumę przychodów wszystkich wspólników. W przypadku podatników, którzy w 2010 r. byli opodatkowani kartą podatkową, limit przychodów, za czas opodatkowania kartą, należy ustalić na podstawie wystawionych faktur lub rachunków (art. 6 ust. 6 uzpdof). Przy prowadzeniu działalności w roku poprzednim w formie spółki oraz w formie indywidualnej, w następnym roku możliwe jest opłacanie ryczałtu z każdej z tych działalności odrębnie. W tym przypadku limit przychodów jest liczony dla każdej z tych działalności odrębnie (art. 6 ust. 5 uzpdof).

Chcąc wybrać na 2011 r. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, podatnik powinien złożyć w urzędzie skarbowym do 20 stycznia 2011 r. oświadczenie o jego wyborze, jeżeli w 2010 r. korzystał z innej formy opodatkowania. W przypadku prowadzenia działalności w formie spółki oświadczenie składają wszyscy wspólnicy (art. 9 ust. 2 uzpdof). Jeżeli podatnik w 2010 r. był opodatkowany w formie ryczałtu z danej działalności, to aby go stosować w 2011 r., nie musi już składać oświadczenia.

PRZYKŁAD

Podatnik prowadzi indywidualną działalność gospodarczą. W 2010 r. dochody z tej działalności były opodatkowane podatkiem liniowym. W 2011 r. podatnik chce opodatkować działalność gospodarczą ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Wymaga to złożenia przez niego do 20 stycznia 2011 r. oświadczenia o wyborze ryczałtu na 2011 r.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest korzystny dla przedsiębiorcy, który przewiduje duże dochody przy dość niskim wskaźniku kosztów, a stosowana przez niego stawka ryczałtu będzie niższa niż 17%. W praktyce ryczałt może być bowiem korzystny w stosunku do innych form opodatkowania tylko wtedy, gdy stawka ryczałtu jest niższa niż 17%.

Podatnik, który wybrał opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, może wpłacać go na rachunek urzędu skarbowego miesięcznie lub kwartalnie. W 2011 r. kwartalnie ryczałt mogą opłacać jedynie podatnicy, których przychody z działalności prowadzonej samodzielnie albo w formie spółki nie przekroczyły w 2010 r. kwoty 98 662,50 zł. Limit ten jest odrębny dla działalności indywidualnej i dla działalności prowadzonej w formie spółki. Miesięczny ryczałt należy płacić do 20. dnia następnego miesiąca, a za grudzień - w terminie złożenia zeznania. Kwartalny ryczałt należy opłacać w terminie do 20. dnia miesiąca następnego po upływie kwartału, a za ostatni kwartał roku podatkowego w terminie do 31 stycznia następnego roku (art. 21 ust. 1a uzpd).

Aby w 2011 r. opłacać ryczałt kwartalnie, podatnik powinien do 20 stycznia 2011 r. zawiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego właściwego według jego miejsca zamieszkania (art. 21 ust. 1c uzpd). Jeżeli podatnik opłacał ryczałt kwartalnie w 2010 r. i tak samo zamierza rozliczać się w 2011 r., nie musi składać kolejnego oświadczenia. Jeżeli jednak podatnik chce zrezygnować z opłacania ryczałtu kwartalnie w 2011 r., powinien do 20 stycznia 2011 r. zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego, że zaprzestaje opłacania ryczałtu co kwartał. W przypadku złożenia takiego zawiadomienia ryczałt w 2011 r. podatnik będzie opłacał miesięcznie.

Karta podatkowa w praktyce przeznaczona jest dla niewielkich firm usługowych prowadzonych indywidualnie albo w formie spółki cywilnej. Warunkiem jej stosowania w 2011 r. jest złożenie do urzędu skarbowego wniosku PIT-16 w terminie do 20 stycznia 2011 r. W przypadku spółki cywilnej wystarczy, że wniosek złoży jeden ze wspólników (art. 29 ust. 1 uzpdof). Jeżeli w 2010 r. podatnik był opodatkowany kartą, to w 2011 r. może kontynuować opodatkowanie nią bez składania wniosku PIT-16. Karta jest atrakcyjną formą opodatkowania dla tych małych firm, których przychody są stosunkowo wysokie, a ewentualne koszty uzyskania przychodów niskie.

• art. 9a, art. 27 ust. 1, art. 30c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 226, poz. 1478

• art. 6, 9, 21 i 29 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne - Dz.U. Nr 144, poz. 930; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 226, poz. 1478

Grzegorz Ziółkowski

doradca podatkowy