REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Konsekwencje wprowadzenia pracy zmianowej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Marcin Jamrozik
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Zastosowanie systemu pracy zmianowej umożliwia zatrudnienie pracownika w niedziele i święta, jak również skrócenie tygodniowego okresu odpoczynku. Należy jednak pamiętać o zakazie pracy w święta w placówkach handlowych.

Przez pracę zmianową należy rozumieć wykonywanie pracy według ustalonego rozkładu czasu pracy przewidującego zmianę pory wykonywania pracy przez poszczególnych pracowników po upływie określonej liczby godzin, dni lub tygodni (art. 128 § 2 pkt 1 k.p.).

REKLAMA

REKLAMA

Mając na względzie definicję zawartą w Kodeksie pracy, należy również pamiętać o definicji pracy zmianowej zawartej w art. 2 ust. 5 dyrektywy 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4 listopada 2003 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy. Przepisy dyrektywy definiują pracę zmianową „jako każdą formę organizacji pracy w systemie zmianowym, zgodnie z którą pracownicy zmieniają się na tych samych stanowiskach pracy według określonego harmonogramu, łącznie z systemem następowania po sobie, który może mieć charakter nieprzerwany lub przerywany oraz pociąga za sobą konieczność wykonywania pracy przez pracownika o różnych porach w ciągu określonych dni lub tygodni”.

Oznacza to, że cechą charakterystyczną pracy zmianowej jest zmiana pracowników na tych samych stanowiskach. Nie jest zatem pracą zmianową na przykład praca, w której pracownik pracuje w jednym tygodniu 3 dni od godziny 6.00 do 14.00, a 2 dni od 14.00 do 22.00, a w następnym tygodniu 2 dni od godziny 6.00 do 14.00, a 3 dni od 14.00 do 22.00, jeżeli nie zmienia innego pracownika na tym stanowisku.

Okresy nieprzerwanego odpoczynku

REKLAMA

Można rozróżnić dobowy i tygodniowy wymiar odpoczynku. Pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Kodeks pracy przewiduje od tej zasady pewne odstępstwa.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Okres 11-godzinnego odpoczynku może nie być zachowany w przypadku:

• pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,

• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii (art. 132 § 1 i 2 k.p.),

• pracowników zatrudnionych w systemie pracy polegającym na dozorze urządzeń lub pozostawaniu w pogotowiu do pracy (art. 136 § 2 k.p.),

• pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych (art. 137 k.p.).

Pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego (art. 133 § 1 k.p.).

Praca zmianowa

Praca zmianowa jest dopuszczalna bez względu na stosowany system czasu pracy (art. 146 k.p.). W praktyce jednak nie zawsze można zorganizować pracę w trybie zmianowym, gdyż np. zadaniowy czas ma szczególną formę organizacji godzin pracy i wprowadzenie pracy zmianowej byłoby sprzeczne z naturą tego systemu czasu pracy.

Istotą zadaniowego czasu pracy jest to, że pracownik sam decyduje o godzinach wykonywania powierzonych zadań, co wyklucza możliwość pracy zmianowej, która opiera się na planowaniu godzin pracy.

Wprowadzenie pracy zmianowej u pracodawcy, łącznie z ustaleniem liczby zmian (najczęściej dwie lub trzy), odbywa się najczęściej za pośrednictwem układu zbiorowego pracy, regulaminu lub obwieszczenia pracodawcy, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym ani nie jest zobligowany do ustalenia regulaminy pracy (art. 150 § 1 k.p.).

Skutki wprowadzenia pracy zmianowej

Podstawową konsekwencją wprowadzenia pracy zmianowej jest możliwość ograniczenia pracownikowi tygodniowego okresu nieprzerwanego wypoczynku, na co wprost zezwala ustawodawca. W przypadku zmiany pory wykonywania pracy przez pracownika w związku z przejściem na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy, tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin (mniejszą niż 35 godzin), nie może być on jednak krótszy niż 24 godziny liczone od zakończenia poprzedniej doby pracowniczej (art. 133 § 2 k.p.).

Kolejną konsekwencją wprowadzenia pracy zmianowej jest możliwość zatrudniania pracowników w niedziele i święta (art. 15110 pkt 3 k.p.).

Nie jest jednak tak, że każdy pracodawca, wprowadzając pracę zmianową, może zawsze zatrudniać pracowników w niedziele i święta. Należy pamiętać np. o zakazie pracy w święta w placówkach handlowych. Praca w święta w palcówkach handlowych jest niedozwolona, podobnie jeżeli święto przypada w niedzielę (art. 1519a § 1 k.p.). Natomiast praca w niedziele, która nie jest świętem, o którym mowa w ustawie o dniach wolnych od pracy, jest dozwolona w placówkach handlowych, ale tylko przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności (art. 1519a § 3 k.p.).

Pracodawca, wprowadzając pracę zmianową, umożliwiającą zatrudnianie pracowników w niedziele i święta, musi jednak pamiętać o tym, że zatrudnienie pracowników w tych dniach rodzi po jego stronie pewne obowiązki.

Pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta pracodawca jest zobowiązany przede wszystkim zapewnić inny dzień wolny od pracy, a jeżeli nie ma takiej możliwości, to wypłacić wynagrodzenie wraz z dodatkiem za każdą godzinę pracy w niedzielę lub święto (art. 15111 § 2 i § 3 k.p). Jeżeli praca była wykonywana w niedzielę, dzień wolny powinien być udzielony w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli.

Natomiast w zamian za pracę w święto dzień wolny powinien być udzielony w ciągu przyjętego u pracodawcy okresu rozliczeniowego. Przy czym udzielenie dnia wolnego jest niezależne od liczby godzin przepracowanych w niedzielę lub święto (wyrok SN z 4 czerwca 1982 r., III PZP 17/82), oznacza to, że przepracowanie przez pracownika chociażby godziny w niedzielę nakłada na pracodawcę obowiązek udzielenia dnia wolnego.

Praca zmianowa nie wpływa na liczbę dni wolnych od pracy w okresie rozliczeniowym przyjętym u danego pracodawcy. Jeżeli pracodawca przewiduje rozkład czasu pracy obejmujący pracę w niedzielę i święta, to powinien zapewnić pracownikom łączną liczbę dni wolnych od pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, odpowiadającą co najmniej liczbie niedziel i świąt oraz dni wolnych od pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy przypadających w tym okresie.

Marcin Jamrozik

Podstawa prawna:

• ustawa z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (DzU z 1951 r. nr 4, poz. 28 ze zm.),

• dyrektywa 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 4 listopada 2003 r. dotycząca niektórych aspektów organizacji czasu pracy (DzUrz UE L 299, 18.11.2003 r., s. 9),

• wyrok SN z 4 czerwca 1982 r. (III PZP 17/82, OSNC 1982/10/148).

 

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ekspert BCC o wysokości minimalnego wynagrodzenia w 2026 r.: „po raz pierwszy od wielu lat (rząd) pozwolił zadziałać algorytmowi wpisanemu w ustawę”. W ocenie eksperta, jest to ulga dla pracodawców

Od stycznia 2026 r. wzrośnie zarówno płaca minimalna, jak i minimalna stawka godzinowa. Rząd przyjął w tej sprawie rozporządzenie. Rozporządzenie z 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2026 r. zostało ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej.

Zamknięcie granicy z Białorusią 2025 a siła wyższa w kontraktach handlowych. Konsekwencje dla biznesu

Czy zamknięcie granicy z Białorusią w 2025 roku to trzęsienie ziemi w kontraktach handlowych i biznesie? Nie. To test zarządzania ryzykiem kontraktowym w łańcuchu dostaw. Czy można powołać się na siłę wyższą?

Dłuższy okres kontroli drogowej: nic się nie ukryje przed inspekcją? Jak firmy transportowe mogą uniknąć częstszych i wyższych kar?

Mija kilka miesięcy od wprowadzenia nowych zasad sprawdzania kierowców na drodze. Zmiana przepisów, wynikająca z pakietu mobilności, dwukrotnie wydłużyła okres kontroli drogowej: z 28 do 56 dni wstecz. Dla inspekcji transportowych w UE to znacznie rozszerzone możliwości nadzoru, dla przedsiębiorstw transportowych – szereg kolejnych wyzwań. Jak sobie radzić w zupełnie innej rzeczywistości kontrolnej, by unikać kar finansowych i innych poważnych konsekwencji?

Gdy przedsiębiorca jest w trudnej sytuacji, ZUS może przejąć wypłatę zasiłków

Brak płynności finansowej płatnika składek, który zatrudnia powyżej 20 osób, może utrudniać mu regulowanie świadczeń na rzecz pracowników. Takimi świadczeniami są zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński czy świadczenie rehabilitacyjne. W takiej sytuacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych może pomóc i przejąć wypłatę świadczeń. Potrzebny jest jednak wniosek płatnika lub ubezpieczonego.

REKLAMA

Bezpłatny webinar: Czas na e-porządek w fakturach zakupowych

Zapanuj nad kosztami, przyspiesz pracę, zredukuj błędy. Obowiązkowy KseF przyspieszył procesy digitalizacji obiegu faktur. Wykorzystaj ten trend do kolejnych automatyzacji, również w obsłudze faktur przychodzących. Lepsza kontrola nad kosztami, eliminacja dokumentów papierowych i mniej pomyłek to mniej pracy dla finansów.

Pracodawcy będą musieli bardziej chronić pracowników przed upałami. Zmiany już od 1 stycznia 2027 r.

Dotychczas polskie prawo regulowało jedynie minimalne temperatury w miejscu pracy. Wkrótce może się to zmienić – rząd przygotował projekt przepisów wprowadzających limity także dla upałów. To odpowiedź na coraz częstsze fale wysokich temperatur w Polsce.

Przywództwo to wspólna misja

Rozmowa z Piotrem Kolmasem, konsultantem biznesowym, i Sławomirem Faconem, dyrektorem odpowiedzialnym za rekrutację i rozwój pracowników w PLL LOT, autorami książki „The Team. Nowoczesne przywództwo Mission Command”, o koncepcji wywodzącej się z elitarnych sił specjalnych, która z powodzeniem sprawdza się w biznesie

Rośnie liczba donosów do skarbówki, ale tylko kilka procent informacji się potwierdza [DANE Z KAS]

Jak wynika z danych przekazanych przez 16 Izb Administracji Skarbowej, w I połowie br. liczba informacji sygnalnych, a więc tzw. donosów, skierowanych do jednostek KAS wyniosła 37,2 tys. Przy tym zestawienie nie jest pełne, bowiem nie zakończył się obowiązek sprawozdawczy urzędów skarbowych w tym zakresie. Zatem na chwilę obecną to o 4,2% więcej niż w analogicznym okresie 2024 roku, kiedy było ich 35,7 tys. Natomiast, zestawiając tegoroczne dane z tymi z I połowy 2023 roku, widać wzrost o 6%. Wówczas odnotowano 35,1 tys. takich przypadków. Poniżej omówienie dotychczasowych danych z Krajowej Administracji Skarbowej.

REKLAMA

Wygoda, bezpieczeństwo, prestiż – trzy filary nowoczesnego biznesu

Cyfryzacja, zielona transformacja i konieczność reagowania na coraz szybsze zmiany rynkowe sprawiają, że współczesnym firmom potrzebne są nie tylko tradycyjne narzędzia finansowe. Przedsiębiorcy oczekują nowoczesnych rozwiązań, które usprawnią zarządzanie biznesem, oszczędzą czas i zminimalizują ryzyko. Bank BNP Paribas odpowiada na te potrzeby, oferując innowacyjne pakiety rachunków oraz prestiżową kartę Mastercard Business World Elite. To narzędzia, które pomagają firmom z różnych branż - od e-commerce, przez usługi i budownictwo, aż po handel międzynarodowy - zachować stabilność i skutecznie rozwijać biznes.

Webinar: Architekci zmiany

Jak dobrać zespół, który skutecznie przeprowadzi transformację?

REKLAMA