REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczać czas pracy pracowników zarządzających i kierowników

Monika Wacikowska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Pracownicy zarządzający zakładem pracy w imieniu pracodawcy oraz kierownicy wyodrębnionych jednostek organizacyjnych są objęci tymi samymi przepisami z zakresu czasu pracy, co pozostali pracownicy. Istnieje jedynie kilka wyjątków, które przewidują brak stosowania do tej grupy pracowników określonych przepisów z zakresu czasu pracy.

Pracodawcy mylnie zatem twierdzą, że ta grupa pracowników wykonuje swoje zadania w tzw. nienormowanym czasie pracy, w którym zarówno porządek pracy, jak i jej rekompensata nie są uzależnione od czasu pracy, lecz od wykonanych zadań.

REKLAMA

REKLAMA

Definicja pracowników zarządzających została jasno wskazana w przepisach Kodeksu pracy. Za pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy należy uznać pracowników kierujących jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępców lub pracowników wchodzących w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy, czyli de facto zarząd, oraz głównych księgowych (art. 128 Kodeksu pracy).

Trudniej ustalić, których pracowników należy uznać za pracowników kierujących wyodrębnioną jednostką organizacyjną. Definicja tej grupy pracowników nie została bowiem uregulowana. Lukę tę zapełnił Sąd Najwyższy, który w swoim orzecznictwie wskazał, jakich pracowników należy przyporządkować do tej grupy (np. wyrok SN z 4 czerwca 2008 r., II PK 326/07). Sąd zwrócił również uwagę na fakt, że uznanie danego stanowiska za stanowisko kierownicze nie wiąże się w żadnym przypadku z samym nazewnictwem stanowiska, lecz z charakterem pełnionej przez pracownika funkcji (wyrok SN z 13 stycznia 2005 r. II PK 114/04, OSNP 2005/16/245).

Za kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych należy uznać przede wszystkim pracowników podległych formalnie i organizacyjnie pracownikom zarządzającym zakładem pracy w imieniu pracodawcy. W tym kontekście należy podkreślić, że chodzi tu o kierowników nie każdej komórki organizacyjnej, ale jedynie wyodrębnionej.

REKLAMA

Wyodrębnienie komórki organizacyjnej z zakładu pracy powinno wynikać z istotnych cech organizacyjnych dotyczących zarządzania zakładem pracy oraz z uzyskania przez daną komórkę względnej samodzielności. Takie wyodrębnienie najczęściej wynika z regulaminu organizacyjnego obowiązującego w danym zakładzie pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Rozważania o kierownikach wyodrębnionych jednostek organizacyjnych należy zatem, zgodnie z powyższym, każdorazowo odnosić do pracowników, którzy w stosunku do swoich podwładnych pełnią porównywalną funkcję kierowniczą, co pracownicy zarządzający zakładem pracy w stosunku do nich, a jedynie grupa, w stosunku do której tę funkcję pełnią, jest mniejsza.

Przesłanką, która powoduje, że dane stanowisko nie może być zakwalifikowane jako stanowisko kierownicze, jest brak podwładnych i współpraca pracownika jedynie z podmiotami zewnętrznymi. Za kierownika wyodrębnionej jednostki organizacyjnej nie można bowiem uznać osoby, która nie zarządza żadnym zespołem i nie ma żadnych podwładnych, a jedynie koordynuje oraz sprawdza podmioty zewnętrzne.

WAŻNE!

Aby pracownik mógł być uznany za kierownika w rozumieniu przepisów o czasie pracy, musi mu podlegać określona grupa pracowników, którym może wydawać polecenia dotyczące pracy.

PRZYKŁAD

Pracodawca, rozliczając czas pracy kierownika jednoosobowego działu marketingu, doszedł do wniosku, że osoba zatrudniona na tym stanowisku jest kierownikiem wyodrębnionej jednostki organizacyjnej. Takie założenie jest jednak błędne. Kierownik, w rozumieniu przepisów z zakresu czasu pracy, zarządza określoną grupą osób. Brak podwładnych stanowi negatywną przesłankę do takiej kategoryzacji danego stanowiska.

Kierownikiem wyodrębnionej jednostki organizacyjnej nie jest również pracownik, którego obowiązki nie ograniczają się do organizowania kontroli i nadzorowania czynności pracowników podległej sobie komórki, lecz polegają na wykonywaniu pracy na równi z nimi.

PRZYKŁAD

Pracownik magazynu zatrudniony na stanowisku brygadzisty nie jest kierownikiem wyodrębnionej jednostki organizacyjnej. Jego obowiązki obejmują bowiem również pracę „magazynową” wykonywaną także przez podwładne mu osoby.

Odpoczynki dobowe i tygodniowe

Pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Takiego odpoczynku nie trzeba jednak zapewniać pracownikom zarządzającym zakładem pracy w imieniu pracodawcy. Jako osoby postawione najwyżej w hierarchii firmy, mają one bowiem szczególny obowiązek dbałości o dobro i interes zakładu pracy.

WAŻNE!

Możliwość niezapewniania odpoczynku dobowego nie dotyczy kierowników wyodrębnionych jednostek organizacyjnych.

Jeśli zaś chodzi o kierowników wyodrębnionych jednostek organizacyjnych, to pracownicy ci, tak jak wszyscy pozostali, muszą korzystać z takiego odpoczynku, a jego naruszenie jest możliwe jedynie w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Jeśli z jakichkolwiek przyczyn pracownik zarządzający nie miał w danej dobie zapewnionego odpoczynku dobowego, ma prawo do równoważnego odpoczynku. Oznacza to, że niewykorzystaną część odpoczynku pracownik odbiera w innym terminie, w tym samym okresie rozliczeniowym, przez wydłużenie innego dobowego lub tygodniowego odpoczynku o skróconą część.

 

WAŻNE!

Niezapewnienie zarządzającemu pracownikowi dobowego odpoczynku powoduje konieczność zrównoważenia odpoczynku w innym terminie w ramach danego okresu rozliczeniowego.

Warto pamiętać, że skrócenie czy niezapewnienie pracownikowi zarządzającemu odpoczynku dobowego może być wynikiem tylko szczególnych sytuacji. Nie może mieć miejsca stale. Nie może również wynikać ze złej organizacji pracy.

PRZYKŁAD

Pracownik zatrudniony na stanowisku szefa oddziału firmy pracuje stale w taki sposób, że nie ma zapewnianych nieprzerwanych 11-godzinnych odpoczynków dobowych. Wynika to ze zbyt dużej liczby nałożonych na pracownika obowiązków. Mimo że odpoczynki te są w danym okresie rozliczeniowym równoważone, taka sytuacja nie jest zgodna z przepisami. Naruszanie obowiązków musi mieć charakter incydentalny i szczególny, nie ma zaś prawnej możliwości, aby stało się stałą praktyką.

Podobne regulacje zostały zastosowane w odniesieniu do odpoczynku tygodniowego. Przepisy przewidują możliwość pewnych modyfikacji tego odpoczynku w stosunku do pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy. Co do zasady bowiem pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. W przypadku pracowników zarządzających odpoczynek ten może być skrócony do 24 godzin. Jednak tak jak w przypadku skrócenia czy niezapewnienia odpoczynku dobowego - powinno to być rozwiązanie wyjątkowe, wynikające ze szczególnych sytuacji.

Rekompensata nadgodzin

Pracownicy wykonujący dodatkową pracę mają prawo do dodatkowej rekompensaty. Może być ona wypłacona w formie normalnego wynagrodzenia bądź w formie dodatku - jeśli jest to praca nadliczbowa lub ponadwymiarowa przypadająca po przekroczeniu limitu niepełnoetatowca.

Pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych wykonują, w razie konieczności, pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Dotyczy to zarówno pracy nadliczbowej, jak i ponadwymiarowej w przypadku pracownika niepełnoetatowego.

PRZYKŁAD

Kierownik filii banku w danym dniu, zamiast pracować do godziny 17.00 w środę, musiał zostać w pracy aż do godziny 22.00. Mimo że praca ta stanowiła pracę nadliczbową, kierownikowi nie należy się żadna rekompensata.

WAŻNE!

Brak obowiązku rekompensaty dodatkowej pracy powoduje, że za tę pracę nie musi być wypłacane normalne wynagrodzenie i ewentualne dodatki.

Zasada nieodpłatnej dodatkowej pracy nie obejmuje jednak godzin nadliczbowych, przypadających w niedziele i święta, wykonywanych przez kierowników wyodrębnionych jednostek organizacyjnych. Kierownikom wyodrębnionych komórek organizacyjnych za pracę w godzinach nadliczbowych, przypadających w niedzielę i święto, przysługuje prawo do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych na ogólnych zasadach, jeżeli w zamian za pracę w takim dniu nie otrzymali innego dnia wolnego od pracy.

WAŻNE!

Rekompensata za nadgodziny przypadające w niedziele i święta nie należy się pracownikom zarządzającym zakładem pracy w imieniu pracodawcy.

Pracodawca ma obowiązek zrekompensować nadgodziny przypadające w niedzielę jedynie wówczas. gdy były one wykonywane przez kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych (i kierownik nie otrzymał w zamian za nie innego dnia wolnego). Pracownicy zarządzający nie mają prawa do rekompensaty nadgodzin nawet w takich dniach.

Osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych nie mogą być pozbawione prawa do dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli wskutek niezależnej od nich, wadliwej organizacji pracy są zmuszone do systematycznego przekraczania obowiązujących norm czasu pracy. Nadgodziny i brak ich rekompensaty powinny obejmować tylko wyjątkowe sytuacje, powodujące konieczność wzmożonej pracy.

PRZYKŁAD

Kierownik oddziału firmy, z uwagi na zbyt duże obłożenie obowiązkami, wykonuje pracę od poniedziałku do piątku po 12 godzin. Ponieważ nadgodziny nie wynikają ze szczególnych potrzeb, lecz ze złej organizacji pracy (nałożenia zbyt dużej ilości obowiązków), kierownik ma prawo do rekompensaty tych nadgodzin zarówno w formie normalnego wynagrodzenia, jak i dodatków z tego tytułu.

WAŻNE!

Jeśli nadgodziny są systematyczne, co wynika ze złej organizacji pracy, kierownikom należy się za nie rekompensata na ogólnych zasadach.

Praca w dniu wolnym z zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy

Pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz kierownicy wyodrębnionych jednostek organizacyjnych nie mają, co do zasady, prawa do wynagrodzenia i dodatku za pracę poza normalnymi godzinami pracy. Pracodawcy bardzo często wyłączenie to rozciągają na rekompensatę pracy w dniu wolnym wynikającym z zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. Jest to oczywisty błąd. Za pracę w takie dni przysługuje bowiem wszystkim pracownikom dzień wolny, udzielony do końca okresu rozliczeniowego w terminie uzgodnionym z pracownikiem. Zasada ta dotyczy również pracowników zarządzających i kierowników wyodrębnionych jednostek organizacyjnych.

PRZYKŁAD

Główna księgowa, ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy, została wezwana do pracy w sobotę. Ponieważ pracuje od poniedziałku do piątku, sobota jest dla niej dniem wolnym z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. Za takie wezwanie księgowa powinna otrzymać inny dzień wolny do końca okresu rozliczeniowego w terminie uzgodnionym z pracodawcą.

• art. 128 § 2 pkt 2, art. 132, art. 133 § 1-2, art. 1511 § 1-2, art. 1513-1514 Kodeksu pracy.

Monika Wacikowska

specjalista w zakresie prawa pracy

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Firmy zbyt beztrosko podchodzą do cyberkryminalistów?

Firmy lekkomyślnie podchodzą do kwestii cyberbezpieczeństwa? Z raportu „State of Enterprise Cyber Risk in the Age of AI 2024” wynika. że co dziesiąta firma nigdy nie przeprowadziła audytu swoich systemów, a połowa sprawdza zabezpieczenia raz w tygodniu lub rzadziej. A aż 65 proc. firm działa na podstawie przestarzałych, co najmniej dwuletnich, planów. 

ZPP chce zmian w akcyzie na wyroby tytoniowe i e-papierosy

Przedsiębiorcy są zaskoczeni nieoczekiwaną zmianą przepisów podatkowych dotyczących akcyzy na wyroby tytoniowe. Przedstawiciele Związku Przedsiębiorców i Pracodawców alarmują, że zmiany wprowadzane są w niewłaściwy sposób. Mają swoje propozycje. 

Upór czy rezygnacja? O skutecznych strategiach realizacji celów

16 października w godzinach 10:00-12:00 zapraszamy na debatę „Upór czy rezygnacja? O skutecznych strategiach realizacji celów”.

MRiRW: Projektowane stawki płatności bezpośrednich oraz przejściowego wsparcia krajowego za 2024 r.

Projektowane stawki płatności bezpośrednich oraz przejściowego wsparcia krajowego za 2024 r. W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracowane zostały projekty rozporządzeń określających stawki poszczególnych płatności bezpośrednich podstawowych oraz ekoschematów obszarowych (bez ekoschematu Dobrostan zwierząt).

REKLAMA

Liderzy Eksportu nagrodzeni podczas Gali PAIH Forum Biznesu

Najlepsi polscy eksporterzy wyłonieni. Za nami rozdanie nagród Lidera Eksportu PAIH. Wyróżnienia w czterech kategoriach były kluczowymi punktami gali, która zakończyła pierwszy dzień trwającego PAIH Forum Biznesu.

PAIH Forum Biznesu 2024 wystartowało!

Rozpoczęło się wyjątkowe spotkanie przedsiębiorców, reprezentantów regionów i instytucji rozwoju, czyli PAIH Forum Biznesu 2024. Na wydarzenie zarejestrowało się łącznie niemal 5000 osób, a już pierwszy dzień imprezy zgromadził na PGE Narodowym setki firm z sektora MŚP, dziesiątki przedstawicieli świata polityki i nauki oraz licznych ekspertów PAIH i innych instytucji otoczenia biznesu. Warszawa stała się właśnie centrum polskiej przedsiębiorczości.

Emigracja zarobkowa. Gdzie najczęściej uciekają specjaliści?

Emigracja zarobkowa na świecie. Gdzie najczęściej uciekają specjaliści? W tym roku na podium znalazła się Australia, wyprzedzając dotychczasowego lidera – Kanadę. A gdzie można znaleźć najwięcej specjalistów z Polski? 

Jak ulga na ekspansję wspiera przedsiębiorców w zdobywaniu nowych rynków?

Ulga na ekspansję, która weszła w życie 1 stycznia 2022 roku. Jej celem jest wspieranie przedsiębiorców w zwiększaniu przychodów ze sprzedaży produktów, szczególnie poprzez rozszerzenie działalności na nowe rynki. Mimo że ulga na ekspansję pozwala zaoszczędzić do 190 tys. złotych rocznie, w praktyce okazała się mało popularna – w 2022 roku skorzystało z niej jedynie 224 podatników CIT. To pokazuje, że pomimo potencjalnie dużych korzyści, ulga wciąż nie cieszy się szerokim zainteresowaniem wśród przedsiębiorców.

REKLAMA

Fundacje rodzinne umrą śmiercią naturalną? Ekspertka krytycznie o planach Ministerstwa Finansów

Ministerstwo Finansów planuje zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych od 2025 r. Zdaniem ekspertki dr Anny Marii Panasiuk proponowane przez resort finansów zmiany idą za daleko, a ich wprowadzenie może doprowadzić do tego, że fundacje rodzinne umrą śmiercią naturalną.

Rewolucja w VAT dla małych podatników: nowe zwolnienie podmiotowe daje korzyść w obrotach z zagranicą

To będzie rewolucyjna nowelizacja ustawy VAT. Teraz nawet niewielka sprzedaż zagranicę np. przez platformę internetową wymusza płacenie VAT – formalnie nawet od osób nie prowadzących działalność gospodarczą i fiskus może skutecznie podatku dochodzić.

REKLAMA