Godziny pracy w UE

Czas pracy i odpoczynek

Pracodawca ma obowiązek zadbać o to, by średni tygodniowy czas pracy pracowników – z godzinami nadliczbowymi włącznie – nie przekraczał 48 godzin w przeliczeniu na maksymalnie czteromiesięczny okres odniesienia. Pracodawca musi też zapewnić pracownikom przynajmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku na dobę, a także przynajmniej 24 godziny nieprzerwanego odpoczynku na każde siedem dni, w przeliczeniu na dwutygodniowy okres odniesienia.

Przerwy

Jeśli pracownicy pracują ponad 6 godzin dziennie, pracodawca musi im zapewnić przerwę (o długości określonej w układach zbiorowych lub w krajowych przepisach ustawowych).

Urlop wypoczynkowy

Oprócz okresów odpoczynku dobowego i tygodniowego pracownikom przysługuje prawo do przynajmniej czterech tygodni płatnego urlopu wypoczynkowego rocznie. Pracownik nie może otrzymać od pracodawcy wynagrodzenia zamiast urlopu, chyba że przed wykorzystaniem całego urlopu wypoczynkowego wygasł stosunek pracy.

Praca w nocy

Za pracę w porze nocnej uznawana jest sytuacja, w której pracownicy pracują przynajmniej przez trzy godziny na dobę (lub przez określoną część rocznego czasu pracy) w przedziale siedmiu godzin wyznaczonych przepisami krajowymi i obejmujących czas między północą a 5.00 rano.

Pracownicy pracujący w nocy nie mogą pracować dłużej niż średnio osiem godzin na dobę. Jeżeli z pracą związane jest szczególne ryzyko lub poważne obciążenie fizyczne lub psychiczne, pracodawca musi zadbać o to, aby ten ośmiogodzinny limit nie został przekroczony w żadnym okresie dobowym.

Pracownicy pracujący w porze nocnej powinni mieć zagwarantowane bezpłatne badania lekarskie objęte tajemnicą lekarską, wykonywane przed podjęciem pracy w nocy oraz w regularnych odstępach czasu po jej podjęciu. Jeżeli pracownicy mają problemy zdrowotne spowodowane pracą na nocnej zmianie, pracodawca musi, o ile jest to możliwe, przenieść ich na zmianę dzienną.

Nienormowany czas pracy i praca na dyżurach

Możliwe są odstępstwa od niektórych spośród tych wymogów dotyczących czasu pracy, o ile zezwala na nie prawo krajowe.

Jeżeli czas pracy pracowników nie jest mierzony lub nie jest z góry określony, jak np. w przypadku kadry kierowniczej, pracodawca może nie mieć obowiązku zastosowania się do wymogów dotyczących czasu pracy.

Jeżeli praca wymaga zachowania ciągłości obecności, usług lub produkcji, pracodawca może odłożyć w czasie okresy odpoczynku pracowników. Może tak zrobić pracodawca zatrudniający pracowników:

•     w szpitalach i innych placówkach opieki medycznej
•     w jednostkach służb pożarnictwa i służb ochrony ludności cywilnej
•     w sektorach, w których praca nie może zostać przerwana z przyczyn technicznych
•     w sektorze rolnym.

Jeśli zezwalają na to przepisy krajowe, pracodawca może ustalić z pracownikiem, że czas jego pracy będzie przekraczać 48-godzinny limit. Pracownicy mogą odmówić wyrażenia zgody, mogą też w dowolnym momencie wycofać swoją zgodę. Pracodawca musi w takim przypadku uszanować ich decyzję i nie może ich w żaden sposób za nią karać lub stawiać w niekorzystnej sytuacji. Pracodawca musi prowadzić aktualne listy wszystkich pracowników, którzy wykonują taką pracę. Zwiększenie wymiaru godzin pracy jest możliwe wyłącznie w odniesieniu do zasady 48-godzinnego tygodnia pracy, a nie w odniesieniu do pozostałych zasad regulujących czas pracy.

Jeśli pracownicy są zatrudnieni w sektorze usług transportu kolejowego, powietrznego, drogowego lub wodnego pasażerów lub towarów, pracodawca musi przestrzegać specjalnych zasad dotyczących czasu pracy.