Wytyczne dla funkcjonowania centrów handlowych w czasach koronawirusa

Sformułowania: obiekt handlowy, galeria handlowa i park handlowy są używane zamiennie.

Celem wdrażanych procedur

1. Zwiększenie bezpieczeństwa pracowników oraz klientów wielkopowierzchniowych obiektów handlowych.
2. Minimalizowanie ryzyka zakażenia pracowników lub osób świadczących usługi przez klientów/usługobiorców oraz inne osoby z zewnątrz, do której to grupy wliczają się także dostawcy.
3. Ograniczenie liczby kontaktów na terenie obiektów handlowych.
4. Kompleksowe działanie przeciwepidemiczne dostosowane do etapu zaawansowania stanu epidemii.

Wytyczne zostały podzielone na cztery części:

1. Przestrzeń komunikacyjna i usługi
2. Strefa gastronomiczna
3. Infrastruktura współtowarzysząca
4. Procedury postępowania w przypadku wykrycia osoby posiadającej symptomy zakażenia

Zapewnienie bezpieczeństwa  pracownikom/obsłudze

1. Podział realizowanych przez pracowników obiektu handlowego zadań tak, aby ich część – niewymagająca fizycznej obecności pracowników w siedzibie - mogła być jak najdłużej realizowana zdalnie.
2. Organizację stanowisk pracy z uwzględnieniem wymaganego dystansu społecznego między pracownikami (minimum 2 m).
3. Organizację trybu pracy z uwzględnieniem systemu zmianowego i rotacyjnego oraz niezbędnej rezerwy kadrowej, na wypadek wzrostu ryzyka epidemicznego (działania rekomendowane).
4. Zapewnienie służbom porządkowym oraz pracownikom mającym kontakt z klientami dostępu do środków ochrony indywidualnej (maseczki ochronne, rękawice jednorazowe) i preparatów do dezynfekcji rąk .
5. Zapewnienie, w miarę możliwości, wietrzenia nieklimatyzowanych pomieszczeń.
6. Ograniczenie do niezbędnego minimum spotkań i narad wewnętrznych; spotkania powinny być przeprowadzane przy otwartych oknach, z zachowaniem rekomendowanych przez służby sanitarne odległości  pomiędzy osobami (minimum 2 m); preferowany kontakt telefoniczny oraz mailowy.
7. Ograniczenie korzystania przez pracowników z przestrzeni wspólnych, w tym:
   • wprowadzenie różnych godzin przerw,
   • zmniejszenie liczby pracowników korzystających ze wspólnych obszarów w danym czasie (np. przez rozłożenie przerw na posiłki).
8. Szczególną troskę o pracowników z grup bardziej narażonych na ryzyko epidemiczne – jeśli to możliwe nieangażowanie w bezpośredni kontakt z klientem osób powyżej 60. roku życia oraz przewlekle chorych.
9. Wytyczne dla pracowników:
   • Przed rozpoczęciem pracy, tuż po przyjściu do pracy obowiązkowo należy umyć ręce wodą z mydłem.
   • Nosić osłonę nosa i ust, ewentualnie przyłbicę oraz rękawice ochronne podczas wykonywania obowiązków. 
   • Zachować bezpieczną odległość od rozmówcy i współpracowników (rekomendowane są 2 metry).
   • Regularnie często i dokładnie myć ręce wodą z mydłem zgodnie z instrukcją znajdującą się przy umywalce i dezynfekować osuszone dłonie środkiem na bazie alkoholu (min. 60%).
   • Podczas kaszlu i kichania zakryć usta i nos zgiętym łokciem lub chusteczką – jak najszybciej wyrzucić chusteczkę do zamkniętego kosza i umyć ręce.
   • Starać się nie dotykać dłońmi okolic twarzy, zwłaszcza ust, nosa i oczu.
   • Dołożyć wszelkich starań, aby stanowiska pracy były czyste i higieniczne, szczególnie po zakończonym dniu pracy. Należy pamiętać o dezynfekcji powierzchni dotykowych jak słuchawka telefonu, klawiatura i myszka, włączniki świateł czy biurka.
   • Regularnie (kilka razy w ciągu dnia) czyścić powierzchnie wspólne, z którymi stykają się klienci, np. klamki drzwi wejściowych, poręcze, blaty, oparcia krzeseł.
   • Unikać dojazdów do pracy środkami komunikacji publicznej, jeżeli istnieje taka możliwość.
10. Przygotowanie procedury postępowania na wypadek wystąpienia sytuacji podejrzenia zakażenia i skuteczne poinstruowanie pracowników.
11. Pracownicy /obsługa powinni zostać poinstruowani, że w przypadku wystąpienia niepokojących objawów nie powinni przychodzić do pracy, powinni pozostać w domu i skontaktować się telefonicznie ze stacją sanitarno-epidemiologiczną, oddziałem zakaźnym, a w razie pogarszania się stanu zdrowia zadzwonić pod nr 999 lub 112 i poinformować, że mogą być zakażeni koronawirusem.
12. Zaleca się bieżące śledzenie informacji Głównego Inspektora Sanitarnego i Ministra Zdrowia, dostępnych na stronach  gis.gov.pl  lub https://www.gov.pl/web/koronawirus/, a także obowiązujących przepisów prawa.
13. W przypadku wystąpienia u pracownika wykonującego swoje zadania na stanowisku pracy niepokojących objawów sugerujących zakażenie koronawirusem należy niezwłocznie odsunąć go od pracy i odesłać transportem indywidualnym do domu. Należy powiadomić właściwą miejscowo powiatową stację sanitarno-epidemiologiczną i stosować się ściśle do wydawanych instrukcji i poleceń.
14. Pracownik powinien oczekiwać na transport w wyznaczonym pomieszczeniu, w którym jest możliwe czasowe odizolowanie go od innych osób.
15. Zaleca się ustalenie obszaru, w którym poruszał się i przebywał pracownik, przeprowadzenie rutynowego sprzątania, zgodnie z procedurami zakładowymi oraz zdezynfekowanie powierzchni dotykowych (klamki, poręcze, uchwyty itp.).
16. Rekomenduje się stosowanie się do zaleceń państwowego powiatowego inspektora sanitarnego przy ustalaniu, czy należy wdrożyć dodatkowe procedury biorąc pod uwagę zaistniały przypadek.

Przestrzeń komunikacyjna i usługi

1. Utrzymanie odległości społecznej przynajmniej 2 m pomiędzy klientami galerii handlowej (komunikacja do klientów, naklejki taśmowe, przy kasach, na podłodze, co 2 metry).

2. Obowiązek zasłaniania ust i nosa (maseczką lub innym materiałem) przez każdą osobę przebywającą w galerii, zgodnie z obowiązującym prawem.
3. Zapewnienie możliwości zakupu maseczek w przynajmniej jednym sklepie będącym na terenie obiektu handlowego lub punkcie ustanowionym przez zarządcę obiektu w tym umieszczenie stosownej komunikacji przy wejściu o takiej możliwości ze wskazaniem lokalizacji takiego sklepu, ewentualnie ustawienie automatów do kupowania maseczek.
4. Obiekt handlowy zobowiązany jest przestrzegać obowiązujących przepisów prawa odnoszących się do maksymalnej liczby osób mogącej przebywać na terenie obiektu i/lub w obszarze danego lokalu handlowego
5. W zależności od konstrukcji danego obiektu uruchomienie jak największej liczby wejść oraz zlikwidowanie barier, umożliwiając bezkontaktowe przechodzenie przez portale,  w miarę możliwości również w toaletach, lub uruchomienie bezkolizyjnej organizacji wejścia i wyjścia do obiektu na zasadzie jedno wejście – jedno wyjście, by móc liczyć klientów.
6. Umożliwienie prowadzenia działalności wszystkim sklepom z wyłączeniem:
   • Stref aktywności fizycznej (siłownie, sale i place zabaw, parki trampolin);
   • Stref gier;
   • Kin;
   • Wysp handlowych, również gastronomicznych.
7. Zainstalowanie możliwie dużej liczby pojemników z preparatem dezynfekcyjnym przy wszystkich  wejściach (również do placówek wewnątrz), w toaletach, przy kasach.
8. Obowiązek noszenia przez klientów w sklepach rękawiczek jednorazowych (lub rękawiczek foliowych) zapewnionych przez operatora danego sklepu.
9. Komunikaty przez system dźwiękowy, systemy audiowizualne i inne systemu komunikacji z klientem na terenie galerii handlowej dot. zachowania odległości między kolejnymi osobami, unikania skupisk ludzi, noszenia osłon ust i nosa oraz przestrzegania zasad higieny.
10. Rezygnacja z roznoszenia ulotek, wydarzeń promocyjnych i innych akcji na terenie obiektów handlowych, które mogą sprzyjać tworzeniu się skupisk ludzi.
11. Wyłączenie z działalności stref relaksu oraz stref odpoczynku (włączając w to ławki).
12. Określenie maksymalnej liczby osób mogących przebywać w windzie (maksymalna liczba osób podzielona przez 3, z wyłączeniem rodzin), co powinno być jasno zakomunikowane przy wejściu do windy.
13. Zakaz spożywania jakichkolwiek posiłków i produktów w przestrzeni komunikacyjnej poza wydzieloną strefą gastronomiczną (o ile nie są wyłączone przepisami prawa), celem minimalizacji zakażenia.
14. Wyłączenie z użytku, lub dokładne czyszczenie, po każdym kliencie, środkami chemicznymi, przebieralni w sklepach na terenie obiektu handlowego.
15. Zaleca się utrzymywanie rygorystycznych zasad w zakresie wysokiej krotności wymiany powietrza w obiekcie, poprzez doprowadzanie do obiektu (w miarę możliwości technicznych) głównie świeżego – atmosferycznego odpowiednio uzdatnionego powietrza z możliwie jak najmniejszym dodatkiem powietrza z systemu cyrkulacji, a następnie usunięcie zużytego powietrza na zewnątrz obiektu. Nie należy stosować wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła – rekuperacji.
16. Wprowadzenie odpowiednich procedur dla personelu w zakresie zwiększonej częstotliwości czyszczenia i dezynfekcji, ze szczególnym uwzględnieniem toalet, uchwytów, poręczy klamek, przycisków w windach etc.

Strefa gastronomiczna

1. Wydzielenie strefy gastronomicznej widoczną, fizyczną barierą.
2. Ograniczenie liczby klientów w strefie gastronomicznej - na jedną osobę powinno przypadać minimum 15 m2.
3. Szczególna dyscyplina utrzymania 2-metrowej odległości pomiędzy osobami stojącymi w kolejce, poprzez zastosowanie widocznych wskazówek (naklejki na podłodze lub stojące znaki).
4. W fazie, w której nastąpi uruchomienie galerii handlowych, w strefie gastronomicznej będzie możliwe kupowanie żywności wyłącznie na wynos i w ramach dostaw. Dania nie mogą być spożywane na miejscu, w galerii, na ulicy.
5. W fazie, w której zostaną otwarte strefy gastronomiczne, będzie możliwość spożywania posiłków na miejscu, z poniższymi obostrzeniami:
   • maksymalnie 1 osoba siedząca przy jednym stoliku (nie dotyczy rodzin), chyba, że jego wielkość umożliwia zachowanie odległości min. 2 m między osobami
   • odległość pomiędzy osobami/grupami i stolikami spożywającymi posiłek wynosi minimum 2 metry.
6. Obiekty gastronomiczne znajdujące się na terenie galerii handlowej są objęte zasadami wskazanymi w protokole dotyczącym restauracji.

Infrastruktura współtowarzysząca

1. Informowanie klientów o konieczności parkowania na co drugim miejscu a w przypadku braku takiej możliwości o zachowanie dystansu przy wsiadaniu/wysiadaniu z pojazdów.
2. Wyłączenie z użytku wszelkiego rodzaju fontann, placów zabaw i kącików zabaw .
3. Wyłączenie z użytku szatni, przechowalni ubrań, przedmiotów.
4. Dokładne czyszczenie środkami chemicznymi toalet przynajmniej 4 razy dziennie oraz rekomendacja dla klientów o konieczności ograniczenia liczby osób przebywających w toaletach; rekomenduje się, aby  liczba ta jednorazowo była o połowę mniejsza od liczby ubikacji.
5. Codzienna, regularna, przynajmniej 2-krotna w ciągu dnia dezynfekcja drzwi, schodów ruchomych oraz innych elementów infrastruktury wspólnej.
6. Regularna, nie rzadziej niż co godzinę, dezynfekcja powierzchni dotykowych infrastruktury wspólnej: klamek, poręczy, blatów.
7. Wywieszenie w toalecie instrukcji dotyczącej:
   • mycia rąk
   • dezynfekcji rąk
   • zdejmowania i zakładania rękawiczek
   • zdejmowania i zakładania maseczki

Procedury postępowania w przypadku zidentyfikowania przez obsługę obiektu handlowego osoby posiadającej symptomy zakażenia COVID-19

1. Osoby mające symptomy zakażenia COVID-19 nie powinny korzystać z miejsc publicznych, w tym przychodzić do sklepów.

2. W przypadku stwierdzenia wyraźnych oznak choroby jak uporczywy kaszel, złe samopoczucie, trudności w oddychaniu , osoba nie powinna zostać wpuszczona na teren obiektu. Powinna zostać poinstruowana o jak najszybszym zgłoszeniu się do najbliższego oddziału zakaźnego, celem konsultacji z lekarzem, poprzez udanie się tam transportem własnym lub powiadomienie 999 albo 112.
3. Zgłoszenie incydentu do kierownictwa obiektu co umożliwi obsłudze obiektu ustalenie obszaru, w którym poruszała się i przebywała osoba, przeprowadzenie rutynowego sprzątania, zgodnie z procedurami obiektu oraz zdezynfekowanie powierzchni dotykowych (klamki, poręcze, uchwyty itp.).