Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego

W projekcie założono likwidację odrębnego postępowania w sprawach gospodarczych. Sprawy między przedsiębiorcami będą rozpoznawane przez sądy powszechne w zwykłej procedurze cywilnej.

Ponadto przyjęto generalną zasadę, że sąd będzie pomijał przekazane za późno, przez strony postępowania, dowody i twierdzenia. Możliwe będzie odstępstwo od tej zasady w trzech przypadkach: gdy opóźnienie w dostarczeniu dowodów i prezentacji twierdzeń nie wystąpiło z winy strony; gdy ich uwzględnienie nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy; gdy wystąpiły inne wyjątkowe okoliczności. Takie rozwiązanie ma skłaniać strony do przedkładania dowodów i prezentowania twierdzeń w określonym czasie.

Doprecyzowano obowiązki sądu dotyczące pozyskiwania od stron i uczestników postępowania materiału procesowego w ramach tzw. informacyjnego słuchania stron. Obecnie sąd jeszcze przed wszczęciem postępowania dowodowego - przez zadawanie pytań stronom - ustala, jakie kwestie są między nimi sporne i dąży do ich wyjaśnienia. Postanowiono jednak zwiększyć rolę tzw. informacyjnego słuchania stron. Sąd, przez zadawanie pytań stronom podczas rozprawy, ma dążyć do tego, aby np. przytoczyły lub uzupełniły twierdzenia bądź udzieliły koniecznych wyjaśnień.

W projekcie zawarto także kilka istotnych zmian dotyczących środków zaskarżenia. Najważniejsza jest możliwość zaskarżenia rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji, który uchylił wyrok sądu pierwszej instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Dopuszczono także, w szerszym niż obecnie zakresie, możliwość złożenia zażalenia na postanowienia wydane w sprawach wpadkowych przez sąd drugiej instancji. Sprawa wpadkowa ma charakter uboczny w stosunku do sprawy głównej, jest nią np. sprawa dotycząca zwolnienia strony od ponoszenia kosztów sądowych.

Uchylono przepis przewidujący umorzenie procesu cywilnego w przypadku ogłoszenia upadłości pozwanego, obejmującej likwidację jego majątku. Autorzy projektu proponują rezygnację z nowacyjnego zabezpieczenia roszczeń pieniężnych wynikających z prawa własności intelektualnej. Chodzi o zobowiązanie pozwanego do zapłaty określonej kwoty pieniężnej na rzecz drugiej strony - jeszcze przed merytorycznym rozstrzygnięciem sporu.

Projekt wprowadza także dużo ważnych zmian dotyczących postępowania egzekucyjnego, w tym wykonywania zadań przez komorników. Podwyższeniu ulegają grzywny nakładane przez komorników za: nieuzasadnioną odmowę wyjaśnień (z 500 zł do 2 tys. zł); przeszkadzanie w przeprowadzaniu czynnościach komorniczych (z 200 zł do 1 tys. zł), nieudzielanie informacji przez pracodawcę w egzekucji z wynagrodzenia za pracę (z 500 zł do 2 tys. zł).