Fiskus szuka zaniżonych należności

Jednym z priorytetów kontroli skarbowej w 2009 roku jest sprawdzanie czynności dokonywanych między podmiotami powiązanymi i stosowanymi między nimi cenami transferowymi. Kontrole w tym zakresie są coraz częstsze i obejmują głównie dokumentację podatkową. W niektórych urzędach kontroli skarbowej (UKS) tworzone są specjalne komórki, które zajmują się tylko tego typu kontrolami. Tak wynika z sondy przeprowadzonej przez DGP w UKS w całej Polsce.

Urzędy kontroli skarbowej zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów kontrolują podmioty powiązane i badają problematykę cen transferowych. Potwierdza to m.in. Grażyna Hermann-Perek z UKS w Poznaniu.

Joanna Kruz z UKS w Katowicach wskazuje, że w katowickim UKS od wielu lat istnieje wydział kontroli transakcji między pomiotami powiązanymi, który został powołany do kontroli podmiotów o powiązaniach zarówno krajowych, jak i zagranicznych.

- Najczęściej prowadzone kontrole dotyczą przedsiębiorców działających w branżach: handel, górnictwo, obrót nieruchomościami, transport, logistyka, przemysł samochodowy - wymienia Joanna Kruz.

Również Alicja Jurkowska z UKS w Warszawie wyjaśnia, że podmioty powiązane sprawdzane są zarówno pod kątem charakteru transakcji, jak też prawidłowości prowadzenia dokumentacji podatkowej w zakresie cen transferowych.

Z kolei Mariola Grabowska z UKS w Łodzi dodaje, że w trakcie czynności kontrolnych inspektorzy kontroli skarbowej sprawdzają, czy powiązania o charakterze osobowym i kapitałowym, istniejące między kontrolowanym podatnikiem a innymi podmiotami, mają wpływ na prawidłowość rozliczania zobowiązań podatkowych przez kontrolowanego przedsiębiorcę.

- Inspektorzy kontroli skarbowej sprawdzają, czy prowadzona przez podmiot gospodarczy dokumentacja podatkowa transakcji jest zgodna z obowiązującymi przepisami, a ponadto czy ustalone lub narzucone w wyniku powiązań warunki transakcji różnią się od warunków, które ustaliłyby podmioty niezależne - mówi Mariola Grabowska.

Jak podkreśla Mirosława Torenc z UKS w Olsztynie, kontrole podmiotów powiązanych i stosowanych przez nich cen transferowych prowadzone były przez UKS w Olsztynie w latach ubiegłych, nie tylko w 2009 roku.

Sprawdziliśmy też, jak wygląda schemat kontroli u podmiotów powiązanych. Jak tłumaczy Bogusław Jóźwik z UKS w Szczecinie, kontrola rozpoczyna się od ustalenia struktury sprzedaży i zastosowania cen dla poszczególnych kontrahentów. Następnie ustalane są powiązania kontrolowanego z kontrahentami pod kątem powiązań kapitałowych, osobowych, zarządczych. Potem urzędnicy porównują ceny stosowane dla podmiotów powiązanych z cenami dla innych kontrahentów.

Andrzej Bartyska z UKS w Gdańsku dodaje, że pierwszy element, który jest sprawdzany podczas kontroli to to, czy w CIT-8 prawidłowo wykazywane są transakcje między podmiotami powiązanymi. Kolejnym etapem kontroli jest sprawdzenie, czy firma dokumentuje zawarte transakcje oraz czy zapisy w dokumentach są rzetelne, to znaczy czy odzwierciedlają warunki zawartych transakcji. Trzeci element badany podczas takiej kontroli to warunki, na jakich transakcje zostały zawarte.

- Etap ten jest szczególnie istotny. Sprawdzamy, czy warunki dokonanych transakcji odbiegają od zasad rynkowych, a jeżeli tak - przechodzimy do kolejnego etapu, jakim jest oszacowanie uzyskanego dochodu - wyjaśnia Andrzej Bartyska.

Przeprowadzenie procesu dowodowego w zakresie stosowania przez podmiot krajowy cen transferowych, tj. udowodnienie stosowania zaniżonych (nierynkowych) cen sprzedaży lub zawyżanie kosztów podatkowych poprzez zawieranie niekorzystnych umów z podmiotami powiązanymi, jest pracochłonne i czasochłonne. Na ten aspekt zwraca uwagę Janusz Kozłowski z UKS we Wrocławiu, który wyjaśnia, że wstępna analiza przeprowadzonych kontroli podmiotów powiązanych wykazała, że kontrolowane podmioty niekoniecznie stosowały zasady rynkowe.

- Na 36 przeprowadzonych kontroli w 2008 roku nie- prawidłowości stwierdzono w ośmiu kontrolach, a na 18 kontroli przeprowadzonych w I półroczu 2009 r. nieprawidłowości stwierdzono w trzech kontrolach - wymienia Janusz Kozłowski.

Również Jolanta Strojna z UKS w Kielcach podaje nam, że od stycznia 2007 r. do czerwca 2009 r. kielecki UKS przeprowadził 25 kontroli w podmiotach, w których występowały powiązania. Łączne ustalenia w tych kontrolach wyniosły ponad 1,35 mln zł w tym 269 tys. zł z tytułu cen transferowych.

- Do typowych obszarów pozostających w zainteresowaniu kontroli należą usługi niematerialne, przychody i koszty finansowe, dochody wolne od opodatkowania - wskazuje Jolanta Strojna.

Ceny transferowe w praktyce

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Ewa Matyszewska

ewa.matyszewska@infor.pl