Brak umowy zwalnia pracownika z obowiązku wypłaty odszkodowania

ORZECZENIE

Teresa K. (powódka) pracowała jako agent celny. 2 kwietnia 2002 r. złożyła pisemne oświadczenie, w którym zobowiązała się, że od dnia podpisania go aż do trzech lat od zakończenia stosunku pracy nie udostępni informacji handlowych uzyskanych w pracy innym podmiotom gospodarczym. W przypadku naruszenia tych warunków miała zapłacić karę umowną w wysokości 10 tys. zł. 7 października 2003 r. pracodawca wypowiedział jej umowę o pracę. W okresie wypowiedzenia Teresa K. rozpoczęła pracę w firmie konkurencyjnej dla dotychczasowego pracodawcy. Dlatego agencja celna zwolniła ją dyscyplinarnie.

Powódka wniosła o odszkodowanie, twierdząc, że rozwiązanie umowy o pracę było niezgodne z prawem. Natomiast pracodawca w powództwie wzajemnym zażądał odszkodowania za naruszenie umowy o zakazie konkurencji.

Sąd I instancji stwierdził, że roszczenie pracodawcy o zapłatę kary umownej z tytułu złamania przez powódkę zakazu konkurencji nie było zasadne.

Sąd II instancji podzielił to stanowisko, wskazując, że umowa o zakazie konkurencji nie została faktycznie zawarta, ponieważ pracodawca nigdy jej nie podpisał. We wskazanym dniu powódka złożyła jedynie jednostronne oświadczenie woli, które nie spełniało wymagań dla klauzuli konkurencyjnej.

Pracodawca zaskarżył ten wyrok skargą kasacyjną. Stwierdził, że roszczenie wynika z treści przepisu art. 483 k.c., zgodnie z którym naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpić może przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). W ocenie pracodawcy oświadczenie powódki stanowiło zobowiązanie do zapłaty wskazanej w nim kary.

Sąd Najwyższy oddalił skargę. W uzasadnieniu wskazał, że przepis art. 483 par 1 k. c. przewidujący możliwość zastrzeżenia kary umownej odnosi się jedynie do umów. Skoro pomiędzy stronami nie została ona zawarta, to prawidłowe było stwierdzenie, że pracodawcy nie należy się odszkodowanie. Ponadto żądanie nie było zasadne również dlatego, że przewidziane kodeksem pracy zasady odpowiedzialności pracowników za szkodę wyrządzoną pracodawcy wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych stanowią regulację odrębną od wskazanej w kodeksie cywilnym. Zatem stosowanie, w przypadku naruszenia obowiązków pracowniczych, przepisów kodeksu cywilnego, w tym art. 483 k.c., jest niedopuszczalne.

Maria Sankowska

gp@infor.pl

Sygn. akt II PK 123/07