Wykonawcy robót budowlanych nie mogą dowolnie narzucać inwestorom terminów gwarancji zapłaty - uznał Trybunał Konstytucyjny. Wczorajsza rozprawa przed TK dotycząca ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o gwarancji zapłaty za roboty budowlane (Dz.U. z 2003 r. nr 180, poz. 1758) odbyła się z wniosku rzecznika praw obywatelskich.
O złożenie wniosku w tej sprawie zwrócił się do rzecznika Polski Związek Firm Deweloperskich.
Zarzutów pod adresem przyjętych w ustawie rozwiązań prawnych było wiele. Najważniejszy dotyczył tego, że ustawa uprzywilejowuje tylko jedną stronę procesu budowlanego, a mianowicie wykonawców robót. Zgodnie z przepisami wykonawcy mogą w każdym czasie, i to wielokrotnie w trakcie wykonywania prac, żądać od zamawiającego, którym najczęściej jest inwestor, gwarancji zapłaty do wysokości ewentualnego roszczenia z tytułu wynagrodzenia wynikającego z umowy oraz dodatkowych zleceń. Gwarancją zapłaty jest gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa, a także akredytywa bankowa oraz poręczenie banku udzielone wykonawcy robót za zlecenie zamawiającego wykonanie tych robót.
Jeśli inwestor nie zdoła otrzymać gwarancji, wykonawca robót może wstrzymać się od ich wykonywania, a nawet odstąpić od umowy z winy inwestora.
– Zaskarżona ustawa staje się niebezpiecznym narzędziem w ręku nierzetelnych wykonawców skierowanym przeciwko zamawiającym, nawet terminowo regulującym zobowiązania – przekonywał na rozprawie reprezentujący rzecznika dr Ryszard Zelwiwański.
Podobnego zdania była prokurator prokuratury krajowej Barbara Długołecka.
– Przy uchwalaniu ustawy przyjęto błędne założenie, że stroną nieuczciwą w procesie budowlanym są inwestorzy, a w związku z tym należy stworzyć mechanizm ochronny dla wykonawców robót. Ci ostatni są bowiem rzetelni. Życie pokazuje, że czasem jest odwrotnie – argumentowała prokurator.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że różnicowanie wysokości obciążenia kosztami gwarancji w sytuacji, w której zapłata dokonana została w terminie, jest niezgodne z konstytucją. Ryzyko stron umowy powinno być rozłożone równomiernie, a więc koszty tego ryzyka także powinny być rozłożone równomiernie. Nie istnieją powody, dla których terminowa realizacja świadczenia pieniężnego miałaby być dla inwestora związana z kosztami wyższymi niż obciążające stronę żądającą gwarancji. Trybunał uznał także za niezgodne z konstytucją te przepisy ustawy gwarancyjnej, które nieprecyzyjnie określają terminy gwarancji.
Niekonstytucyjne przepisy muszą być poprawione do 30 czerwca 2007 r. Wyrok TK z 27 listopada 2006 r., sygn. akt K 47/04
