Jakie skutki dla pracowników powoduje niewypłacalność pracodawcy

Celem Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (dalej Funduszu) jest ochrona roszczeń pracowniczych w razie niemożności ich zaspokojenia przez niewypłacalnego pracodawcę. W przypadku wystąpienia niewypłacalności pracodawcy opłacanie składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (dalej FGŚP) pozwoli na zaspokojenie roszczeń pracowników, byłych pracowników oraz członków rodziny zmarłego pracownika lub zmarłego byłego pracownika, którzy są uprawnieni do renty rodzinnej. Środki z tego funduszu pochodzą ze składek wpłacanych przez firmy.

Zasady ponoszenia kosztów z tego tytułu oraz zakres i tryb wypłaty świadczeń dla pracowników określa ustawa z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (dalej ustawa o ochronie roszczeń).

Obowiązek rozliczania i opłacania składek na FGŚP dotyczy:

• przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą na terytorium RP,
• przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą także na terytorium innych państw członkowskich UE lub Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, ale jedynie w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium RP,
• oddziałów banków zagranicznych,
• oddziałów instytucji kredytowych,
• oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń.

Składki należy opłacać za pracowników oraz osoby, które są uważane za pracowników i podlegają obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (art. 10 ustawy o ochronie roszczeń). Nie dotyczy to małżonka pracodawcy, a także jego dzieci własnych, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobionych, rodziców, macochy ojczyma oraz osób przysposabiających, a także rodzeństwa, wnuków, dziadków, zięciów i synowych, bratowych, szwagierek i szwagrów oraz osób wykonujących pracę zarobkową w gospodarstwie domowym.

Podstawę wymiaru składki na FGŚP stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przy czym nie stosuje się ograniczenia do wysokości 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Pracodawca nie opłaca składek na FGŚP za pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub z urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego.

Jeżeli po zakończeniu urlopu macierzyńskiego lub wychowawczego pracownik korzysta z:

• urlopu wypoczynkowego,
• dni wolnych od pracy z tytułu opieki nad członkiem rodziny lub
• zwolnienia lekarskiego,

należy uznać, że jego powrót do pracy nastąpił po zakończeniu urlopu, a nie od daty faktycznego podjęcia pracy. Wobec tego początkiem 36-miesięcznego okresu zwolnienia z opłacania składek za daną osobę będzie pierwszy dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło zakończenie urlopu.

PRZYKŁAD

Pracownica do 31 maja 2012 r. przebywała na urlopie macierzyńskim, a od 1 do 24 czerwca przebywała na urlopie wypoczynkowym. Następnie od 25 do 29 czerwca była chora i za ten okres otrzymała wynagrodzenie chorobowe. W tej sytuacji należy uznać, że powrót pracownicy do pracy nastąpił 1 czerwca i tym samym za czerwiec nie należy za nią opłacać składki na FGŚP.

Zwolnienie z opłacania składki na FGŚP przysługuje przez okres 12 miesięcy w razie zatrudnienia osoby, która ukończyła 50 lat i w okresie 30 dni przed podjęciem pracy pozostawała w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy. Termin 12-miesięczny należy liczyć od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę.