Zawarcie umowy o pracę przez osobę nieupoważnioną

Czynności z zakresu prawa pracy dokonuje za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba (art. 31 § 1 k.p.). Zasada ta dotyczy także pracodawcy, który jest osobą fizyczną i nie dokonuje tych czynności osobiście.

Osobą zarządzającą może być osoba zatrudniana na podstawie stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej (wyrok SN z 25 listopada 2004 r.). Może to być dyrektor, likwidator czy syndyk masy upadłości, których wskazują przepisy statutów, regulaminów lub decyzji.

Natomiast organ zarządzający wskazują przepisy danej jednostki. W stosunku do pracodawców będących osobami prawnymi powyższą kwestię regulują ustawy szczególne oraz oparty na przepisach statut danej jednostki.

W spółkach kapitałowych upoważniony do prowadzenia spraw spółki oraz składania oświadczeń woli w imieniu spółki (dotyczy to także zawierania umów o pracę) jest zarząd. Wymagane jest wtedy współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem (art. 205 § 1 k.s.h. - wyrok SN z 10 lipca 2007 r.). Natomiast, zawierając umowę o pracę między spółką a członkiem zarządu, spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik. W razie braku rady nadzorczej dla ważności umów o pracę z poszczególnymi członkami zarządu konieczne jest ustanowienie pełnomocnika dla tej czynności prawnej na podstawie uchwały zgromadzenia (art. 210 k.s.h.). Zasada ta dotyczy także spółki akcyjnej (art. 379 k.s.h.).

Fakultatywne postanowienia w umowie o pracę

Czynności z zakresu prawa pracy może wykonywać za pracodawcę także inna wyznaczona przez udzielenie jej pełnomocnictwa osoba (art. 31 k.p.). Jest to osoba niesprawująca zarządu, m.in. dyrektor personalny, kierownik działu kadr. Spółka z o.o. także może być reprezentowana w sprawach z zakresu prawa pracy przez osobę wyznaczoną na podstawie art. 31 k.p. (wyrok SN z 20 maja 1998 r.).

W Kodeksie pracy nie przewidziano skutków zawarcia umowy o pracę przez osobę nieupoważnioną, dlatego należy odpowiednio stosować przepisy Kodeksu cywilnego (art. 300 k.p.), pod warunkiem że nie są sprzeczne z zasadami prawa pracy. Osoba, która zawiera umowę w imieniu pracodawcy, nie mając do tego umocowania lub przekraczając jego granice, to tzw. rzekomy pełnomocnik (art. 103 k.c.). Zawarta przez niego umowa o pracę jest bezskuteczna aż do jej potwierdzenia przez pracodawcę.

Pozorna umowa o pracę

WAŻNE!

Potwierdzenie umowy bezskutecznej może nastąpić w dowolnej formie, np. przez dopuszczenie do pracy. Po jego dokonaniu umowę uznaje się za ważną i skuteczną od daty jej zawarcia.

Natomiast odmowa potwierdzenia umowy lub upływ terminu do potwierdzenia powoduje, że umowa o pracę jest nieważna.

Co musi zawierać umowa o pracę

Natomiast zawarcie umowy o pracę z członkami zarządu spółki z o.o. przez osobę nieupoważnioną (z naruszeniem art. 210 k.s.h.) powoduje jej nieważność (art. 58 § 1 k.c.). Umowa ta nie może być konwalidowana, nawet gdyby została później potwierdzona przez radę nadzorczą (wyrok SN z 5 listopada 2003 r.). Zasadę tę stosuje się także w spółce akcyjnej (wyrok SN z 9 stycznia 2002 r.).