Nastroje wśród przedsiębiorców pogarszają się już trzeci miesiąc

Od wiosny wyraźnie zmniejsza się portfel zamówień w przedsiębiorstwach. Dotyczy to zarówno zamówień napływających od krajowych kontrahentów, jak i zamówień przeznaczonych na eksport.

Powodem trudności z eksportem jest systematycznie umacniający się złoty. Eksportu nie jest w stanie zastąpić popyt ze strony rynku krajowego, który przyczynia się raczej do wzrostu importu konsumpcyjnego.

Wśród analityków coraz bardziej powszechne jest przekonanie, że w Europie nadchodzi spowolnienie gospodarcze. To odroczony efekt zawirowań na międzynarodowych rynkach finansowych, który wpłynie na kondycję światowej gospodarki w 2008 roku. Spowolnienie to może odbić się niekorzystnie na przyszłorocznej koniunkturze gospodarczej Polski.

W przedsiębiorstwach produkcyjnych od lipca wyraźnie spada wydajność pracy. Przedsiębiorcy coraz gorzej oceniają sytuację finansową w swych firmach. Wskaźnik oceny spadł już do poziomu sprzed roku.

Od wiosny na tym samym poziomie utrzymują się zapasy wyrobów gotowych w magazynach producentów, co jest również sygnałem słabnącego popytu. Dane statystyczne na temat wielkości produkcji z ostatnich miesięcy wskazują, że sygnały o słabszym popycie przedsiębiorcy traktują poważnie. Nie gromadzą zapasów w swych magazynach, co generowałoby dodatkowe koszty i uszczuplało zyski, lecz zaczynają ograniczać produkcję.

Menedżerowie firm są również coraz bardziej sceptyczni jeśli chodzi o możliwości podnoszenia cen na swe wyroby, coraz częściej wskazują na konieczność redukcji personelu oraz nie przewidują wzrostu wynagrodzeń. Już we wrześniu realne płace w przedsiębiorstwach spadły o 2,5 proc., zaś od lipca praktycznie nie zwiększały się. Wzrost średniej płacy w przedsiębiorstwach zakończył się w lipcu.

Od kwietnia tego roku pogarszają się również oceny perspektyw rozwojowych polskiej gospodarki.

Spadek optymizmu wśród przedsiębiorców połączony z pogorszeniem sytuacji finansowej w zarządzanych przez nich firmach zagraża wzrostowi inwestycji, bez których trudno spodziewać się długookresowego i zrównoważonego rozwoju gospodarki.

MARIA DROZDOWICZ

Bureau for Investments and Economic Cycles