Strona główna » Moja firma » Aktualności » Uprawnienie do wypełnienia mogło przepaść

Uprawnienie do wypełnienia mogło przepaść

23 grudnia 2005, 14:00

Weksel in blanco może być przelany z wierzytelnością jako jej zabezpieczenie, może też wrócić do pierwszego uprawnionego. Ale czy w czasie tej wędrówki roszczenie podstawowe nie przedawniło się, co pociągnęłoby za sobą utratę uprawnienia do jego wypełnienia?

Zbigniew K. kupował od spółki Cermag materiały budowlane. Na zabezpieczenie należności wystawił weksel in blanco z uprawnieniem do wypełnienia przez spółkę. Nie zdążył jednak zapłacić trzech faktur z 2000 roku na kwotę 71 tys. zł, bo zmarł. Wkrótce spółka przelała m.in. wierzytelności z niezapłaconych faktur wraz z wekslem in blanco na Kredyt Bank, a w umowach przelewu poręczyła za wypłacalność dłużników. Gdy Kredyt Bank nie odzyskał należności od spadkobierców Zbigniewa K., ściągnął ją z konta spółki jako poręczyciela. Wtedy ciągle jeszcze niewypełniony weksel do niej wrócił. Spółka wypełniła go i wystąpiła przeciwko spadkobiercom dłużnika o zapłatę.

Przed sądem stanęły tu dwa zagadnienia. Pierwsze, czy uprawnienie do wypełnienia weksla w tej wędrówce przeszło najpierw na kredyt bank, a potem wróciło do spółki? Drugie wiązało się z przedawnieniem roszczenia głównego, które w sprawach sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa wynosi 2 lata i w czasie, gdy weksel nie był wypełniony upłynął.

Sąd I instancji oddalił powództwo. Stwierdził, że przedawnienie nie ma w tej sprawie znaczenia, bo nie nastąpiło przejście uprawnień do wypełnienia weksla ze spółki na Kredyt Bank, tym samym nie mogło wrócić. Spółka odwołała się, a sąd II instancji zmienił wyrok i powództwo uwzględnił. Uznał, że na skutek przelewu bank został pierwotnym wierzycielem i następnie po oddaniu weksla została nim ponownie spółka, czym nabyła prawo do wypełnienia weksla.

Pozwani nie zgodzili się z tym wyrokiem i wnieśli od niego kasację. Zarzucali w niej przede wszystkim brak rozważenia zarzutu przedawnienia, poza tym kwestionowali w ogóle nabycie uprawnień do wypełnienia weksla. Sąd Najwyższy uwzględnił kasację 22 grudnia, uchylił wyrok sądu apelacyjnego i przekazał mu sprawę do ponownego rozpatrzenia. W ustnym uzasadnieniu sędzia Antoni Górski zauważył, że rzadko zdarza się, by SN, popierając wywód i rozumowanie sądu apelacyjnego, uchylał jego wyrok. W tej sprawie SN podzielił pogląd, że uprawnienie do wypełnienia weksla przeszło najpierw na Kredyt Bank, a ponieważ weksel ciągle pozostawał in blanco, wróciło do spółki. Ale sąd apelacyjny w ogóle nie odniósł się do zarzutu przedawnienia uprawnienia do wypełnienia go. O wysokości sumy, do jakiej weksel może być wypełniony, i terminie płatności rozstrzyga deklaracja wekslowa. Gdy jej nie ma, jak w tej sprawie, trzeba ustalić, jaki był zamiar stron. Przyjmuje się domniemanie, z którym ten skład SN się zgadza, że z chwilą przedawnienia roszczenia podstawowego traci się uprawnienie do wypełnienia weksla. I to jest tu najistotniejsze, ale sąd apelacyjny problemu tego nie wyjaśnił.

Sygn. akt V CK 466/05

Marta Pionkowska

Więcej na ten temat przeczytasz w naszej publikacji