ZUS nie będzie już, poza wyjątkami, przyznawać renty z tytułu niezdolności do pracy na dłużej niż 5 lat. Ponadto większość osób prowadzących działalność gospodarczą i wykonujących umowę zlecenia straci prawo do opłacania składek na ZUS tylko od tej umowy.
Wchodząca w życie ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 169, poz. 1412) zawiera zmiany ważne dla osób prowadzących działalność gospodarczą i rencistów. Wchodzi ona w życie trzema etapami – od 1 listopada 2005 r. oraz od 1 stycznia i 1 czerwca 2006 r.
Od 1 listopada br. ZUS nie będzie już przyznawał renty na dłużej niż 5 lat. Może przyznać ją na dłużej tylko wtedy, gdy osoba starająca się o nią nie rokuje odzyskania zdolności do pracy w ciągu 5 lat. Ponadto, jeśli osobie uprawnionej do renty (która pobierała ją do tej pory przez 5 lat) w przeddzień badania lekarskiego brakuje do osiągnięcia wieku emerytalnego mniej niż 5 lat i jeśli zostanie ona uznana za niezdolną do pracy, ZUS przyzna prawo do renty do osiągnięcia tego wieku (60 lub 65 lat – odpowiednio dla kobiet i mężczyzn).
Ustawa przesądza też, że od 1 listopada 2005 r. osoba prowadząca działalność gospodarczą i wykonująca równocześnie umowę zlecenia będzie miała prawo do wyboru tytułu ubezpieczenia (czy opłacać składki ZUS od działalności, czy zlecenia) tylko wtedy, gdy podstawa wymiaru składek z umowy zlecenia wyniesie co najmniej tyle, ile wynosi obowiązująca ją podstawa naliczania składek z tytułu działalności gospodarczej. Wynosi ona 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia (obecnie 1391,12 zł) albo dla zakładających nowe firmy 30 proc. minimalnego wynagrodzenia (254,70 zł). Jeśli więc przedsiębiorca będzie wykonywał umowę zlecenia, a uzyskane z tego tytułu wynagrodzenie miesięczne nie przekroczy kwoty podstawy wymiaru składek z tytułu działalności, zapłaci składki na ZUS zarówno od zlecenia, jak i działalności.
Już od 1 stycznia 2006 r. wszystkim rencistom, którzy osiągną wiek emerytalny, ZUS przyzna emeryturę. Nie będzie ona mogła być wyższa niż pobierana dotychczas renta.
Od 1 czerwca 2006 r. natomiast renciści prowadzący równocześnie działalność gospodarczą zapłacą z tytułu jej prowadzenia składki na ubezpieczenia społeczne aż do czasu ustalenia prawa do emerytury. Obecnie z tytułu prowadzonej działalności opłacają tylko składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
