Ryczałtowcy. Nowe obowiązki

Co do zasady podatnicy oraz spółki, których wspólnicy opodatkowani są w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, są obowiązani posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów, prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję wyposażenia oraz – odrębnie za każdy rok podatkowy – ewidencję przychodów. Obowiązek prowadzenia ewidencji powstaje od dnia, od którego ma zastosowanie opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

W ustawie określone zostały jednak przypadki, kiedy podatnicy nie mają obowiązku prowadzenia wspomnianej ewidencji. Będzie tak w odniesieniu do podatników osiągających przychody, o których mowa w art. 6 ust. 1a, jeżeli ich wysokość wynika z umowy zawartej w formie pisemnej. Z przepisu tego wynika, że opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Jeśli zatem podatnik osiąga wspomniane przychody, a ich wartość wynika z umowy zawartej w formie pisemnej, nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji. Przepis ten będzie obowiązywał także po 1 stycznia 2005 r. Dodano do niego jednak nowy ustęp. Zgodnie z nim wspomniani podatnicy nie muszą prowadzić ewidencji wyposażenia a jeśli równocześnie osiągają przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (w tym również gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej), ewidencją wyposażenia obejmują wyłącznie wyposażenie związane z prowadzoną pozarolniczą działalnością gospodarczą.

Do ustawy dodany został przepis stanowiący o tym, że ewidencją wyposażenia obejmuje się składniki majątku związane z wykonywaną pozarolniczą działalnością gospodarczą – niezaliczone do środków trwałych – których wartość początkowa przekracza 1500 zł. Informacji o tym, jak ustalić wartość początkową środka trwałego, należy szukać w art. 22g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z przepisu tego wynika, że za wartość początkową środków trwałych uważa się: w razie nabycia w drodze kupna – cenę ich nabycia; w razie wytworzenia we własnym zakresie – koszt wytworzenia; w razie nabycia w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób – wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości; a w razie nabycia w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki cywilnej lub osobowej spółki handlowej – ustaloną przez wspólników na dzień wniesienia wkładu lub udziału, wartość poszczególnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej, z dnia wniesienia wkładu.

W wyniku nowelizacji określono także, że podatnicy, którzy w ciągu roku podatkowego utracili lub zrzekli się prawa do zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym w formie karty podatkowej albo zakładają po raz pierwszy ewidencję wyposażenia, dokonują wyceny wyposażenia według cen zakupu lub według wartości rynkowej z dnia założenia ewidencji.

Ustawodawca określił także, co powinno znaleźć się w ewidencji wyposażenia. Ewidencja taka powinna zawierać co najmniej:

• numer kolejny wpisu,

• datę nabycia,

• numer faktury lub rachunku,

• nazwę wyposażenia,

• cenę zakupu wyposażenia lub koszt wytworzenia,

• datę likwidacji, w tym również datę sprzedaży lub darowizny, oraz

• przyczynę likwidacji wyposażenia.

Omówione zmiany wynikają z ustawy z dnia 18 listopada 2004 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 263, poz. 2619).