Państwa przestały obniżać CIT, VAT może rosnąć

Według KPMG spowodowana recesją potrzeba podwyższenia wpływów skłania rządy wielu krajów do wprowadzania zmian w podatkach pośrednich oraz poszerzenia zakresu opodatkowania podatkami dochodowymi.

Badanie wskazuje, iż w Ameryce Łacińskiej po raz pierwszy od 2004 r. nastąpiło wstrzymanie obniżania stawek podatkowych, zaś średnia stawka podatku dochodowego w 2009 r. nie uległa zmianie i wynosi 26,9 proc. Z kolei w Europie średnie stawki podatków dochodowych utrzymują się na poziomie 23,2 proc. i po raz pierwszy od 13 lat nie uległy obniżeniu rok do roku. Jedynie w regionie Azji i Pacyfiku średnia stawka podatku uległa obniżeniu z 28,4 proc. w 2008 r. do 27,5 proc. w roku 2009.

Analitycy KPMG zauważyli jednocześnie wzrost średnich stawek VAT. W Europie średnia stawka podskoczyła z 19,5 proc. do 19,8 proc., a w Ameryce Łacińskiej z 15,9 proc. do 16,2 proc. Nieznaczny spadek miał miejsce w regionie Azji i Pacyfiku. VAT obniżył się tam średnio z 10,9 proc. do 10,8 proc.

Zdaniem szefa grupy podatków międzynarodowych, partnera w KPMG Marcina Rudnickiego od kilku lat widoczny jest wzrost udziału w dochodach budżetowych wpływów z VAT czy akcyzy, kosztem podatków dochodowych. "Jednak teraz obserwuje się wyraźne przyspieszenie tego procesu na świecie. Liczba krajów, które wprowadziły system podatków pośrednich osiągnęła liczbę 150 i wciąż wzrasta. (...) W Unii Europejskiej planowany wzrost stawek podatku VAT prawdopodobnie osiągnie średni pułap 20 procent w 2010 r." - uważa Rudnicki.

Z raportu firmy KPMG wynika, że dotychczas wiele krajów traktowało podatki dochodowe jako wygodne narzędzie stosowane w celu przyciągnięcia zagranicznych inwestorów. Jednak potrzeba załatania dziur budżetowych będąca skutkiem globalnej recesji, skłoniła rządy do wprowadzenia pewnych zmian w prowadzonej polityce podatkowej.

"Jest bardzo prawdopodobne, że tendencja obniżania stawek podatku dochodowego zostanie z czasem przywrócona, jednak firmy prawdopodobnie zapłacą za tę redukcję w inny sposób" - uważa szef zespołu podatku dochodowego od osób prawnych w KPMG Leszek Białoń. Według niego efektywna stawka opodatkowania podatkiem dochodowym dla spółek o globalnym zasięgu może wręcz wzrosnąć dzięki np. rozszerzeniu podstawy opodatkowania oraz zaniechaniu zwolnień i ulg.

Zdaniem KPMG wkrótce można się spodziewać powrotu do dyskusji na temat harmonizacji opodatkowania podatkiem dochodowym na szczeblu regionalnym. Jej efektem może być ustalenie wspólnych zasad opodatkowania podatkiem dochodowym, np. przyjęcie w UE tzw. Wspólnej Scentralizowanej Podstawy Opodatkowania. Według ekspertów z KPMG oznaczałoby to - wywołaną przez kryzys - rewolucję w zasadach opodatkowania i zmianę zasad konkurencji podatkowej pomiędzy krajami.