Jednoosobowa działalność gospodarcza
Charakteryzuje się prostą, bezpłatną i szybką rejestracją której można dokonać przez internet w ciągu jednego dnia. Przedsiębiorcy których przychody nie przekraczają równowartości 1.200.000 EUR rocznie mogą korzystać z uproszczonej formy prowadzenia księgowości w postaci książki przychodów i rozchodów. W niektórych przypadkach mogą wybrać jeszcze prostszą formę jaką jest ryczałt czy karta podatkowa. Przekłada się to wprost na koszty prowadzonej działalności gdyż prowadzenie uproszczonej księgowości jest mniej czasochłonne niż pełna księgowość a przez to nawet trzykrotnie tańsze, o czym przekonamy się zlecając obsługę księgową do biura rachunkowego.
Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowane są zazwyczaj na zasadach ogólnych według skali (18% i 32%) lub rozliczają się podatkiem liniowym (19%). Rzadziej stosowany jest ryczałt ewidencjonowany, karta podatkowa lub podatek tonażowy.
Przedsiębiorcy którzy nie mają innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń zobowiązani są do odprowadzania składek ZUS w wysokości nie mniejszej niż 1.042,46zł miesięcznie (w tym ubezpieczenie chorobowe). Ci którzy nie prowadzili w ciągu ostatnich 60 miesięcy pozarolniczej działalności i nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy mogą w ciągu pierwszych 24 miesięcy działalności opłacać niższe składki w wysokości 431,22zł.
Zobacz: Samochód w firmie - zmiany od 1 kwietnia 2014 roku
Niestety, prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej ma także poważne wady. Przedsiębiorca odpowiada bowiem za zobowiązania firmy całym swoim majątkiem, a w przypadku, gdy nie ma z małżonkiem rozdzielności majątkowej, także on może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za długi wynikające z działalności gospodarczej. Z prawnego punktu widzenia nie istnieje bowiem możliwość rozdzielenia majątku firmowego od majątku prywatnego takiego przedsiębiorcy.
Podsumowując, jednoosobowa działalność gospodarcza opłaca się szczególnie tym osobom którzy prowadzą działalność w niewielkim zakresie w branżach które nie są narażone na wysokie ryzyko. Jest prosta w utworzeniu i stosunkowo tania w utrzymaniu na tle innych form prowadzenia działalności. Jeśli jednak chcemy prowadzić przedsiębiorstwo ze wspólnikiem lub nasza działalność obarczona jest dużym ryzykiem to nie jest to dobra forma prowadzenia działalności, o czym nie dawno się przekonało wielu przedsiębiorców z branży budowlanej.
Zasady obowiązujące podczas samodzielnego prowadzenia działalności gospodarczej w większości obowiązują także w przypadku spółek osobowych.
Fundusze unijne - 40 tys. złotych na rozpoczęcie działalności
Spółka cywilna
Jest to umowa dwóch lub więcej wspólników prowadzących działalność gospodarczą w ramach której wspólnicy dążą do wspólnego celu gospodarczego. Nie posiada osobowości prawnej. Podatnikami w spółce cywilnej są jej wspólnicy a ona sama nie płaci podatku dochodowego. Księgowość może być prowadzona w formie uproszczonej chyba że jednym ze wspólników nie jest osoba fizyczna. Największą wadą prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej jest ryzyko które jest znacznie wyższe niż przy działalności gospodarczej z uwagi na solidarną odpowiedzialność wspólników spółki za jej zobowiązania, nawet jeśli zobowiązania podejmie tylko jeden wspólnik.
Podsumowując, rozpoczęcie działalności w formie spółki cywilnej jest proste i szybkie gdyż wystarczy zawrzeć umowę spółki. Jednak bardzo wysokie ryzyko solidarnej odpowiedzialności wspólników spółki za jej zobowiązania w większości przypadków dyskwalifikuje tą formę prowadzenia działalności.
Jak rozpocząć działalność gospodarczą - spółka cywilna
SPÓŁKI OSOBOWE
Spółka jawna
W celu rejestracji należy zawrzeć umowę spółki na piśmie oraz zarejestrować spółkę w KRS. Rejestracja w KRS twa zwykle do 2 tygodni jednak cały proces rejestracji KRS, NIP, Regon i Vat może potrwać nawet 6-8 tygodni. Spółka jawna, podobnie jak wszystkie spółki osobowe (z wyjątkiem spółki komandytowo-akcyjnej) nie jest podatnikiem podatku dochodowego. Podatek dochodowy odprowadzany jest przez wspólników na zasadach analogicznych jak w jednoosobowej działalności gospodarczej gdy wspólnikiem jest osoba fizyczna. Gdy wspólnikiem jest osoba prawna, odprowadza podatek od osób prawnych (CIT -19%). Księgowość spółki jawnej może być prowadzona zarówno w postaci uproszczonej - księgi przychodów i rozchodów, lub ryczałtu (gdy wszyscy wspólnicy są osobami fizycznymi) jak i w formie pełnej księgowości. Spółka jawna posiada własny majątek i to z niego, w przypadku roszczeń wierzycieli, będą spłacane zobowiązania firmy. Dopiero jeśli majątek okaże się niewystarczający, wspólnicy będą solidarnie odpowiadali majątkiem własnym. Jest to pod względem ryzyka korzystniejsza forma prowadzenia działalności niż spółka cywilna. Dla wspólników spółki jawnej jest ona nadal bardzo ryzykowna.
Jak rozpocząć działalność gospodarczą? - spółka jawna
Samozatrudnienie - czy to mi się opłaca?
Spółka partnerska
Spółkę partnerską mogą zawiązać jedynie przedstawiciele wolnych zawodów (np. architekci, lekarze, prawnicy). W celu zawiązania spółki należy sporządzić umowę spółki w formie aktu notarialnego a następnie zarejestrować w KRS. Spółka partnerska nie jest podatnikiem podatku dochodowego, odprowadzają go jej wspólnicy analogicznie jak w jednoosobowej działalności. Jej podstawowym wyróżnikiem jest brak odpowiedzialności wspólnika za szkody powstałe w związku z wykonywaniem zawodu przez pozostałych partnerów. Wszyscy wspólnicy odpowiadają natomiast za zobowiązania spółki wiążące się z jej zwykłym funkcjonowaniem. Dotyczy to np. zobowiązań podatkowych.
Jak rozpocząć działalność gospodarczą - spółka partnerska
Spółka komandytowa
Proces rejestracji spółki komandytowej nie różni się znacznie od rejestracji spółki partnerskiej. W obu przypadkach należy sporządzić umowę w formie aktu notarialnego i zarejestrować spółkę w KRS. Cechą wyróżniającą spółkę komandytową na tle pozostałych form prowadzenia działalności jest występowanie dwóch typów wspólników – komplementariusza, który odpowiada bez ograniczeń za zobowiązania spółki oraz komandytariusza, którego odpowiedzialność jest ograniczona do sumy komandytowej. Suma komandytowa określana jest przez wspólników w umowie spółki a jej minimalna wysokość nie została uregulowana.
Spółki komandytowe nie płacą podatku dochodowego, odprowadzają go wspólnicy. Wspólnicy, jeśli są osobami fizycznymi zobowiązanie są również do odprowadzania składek ZUS w minimalnej wysokości 1.042,46zł miesięcznie (w tym ubezpieczenie chorobowe), chyba że posiadają inny tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia. Niestety każda spółka komandytowa zobowiązana jest do prowadzenia pełnej księgowości i składania sprawozdań finansowych.
Szczególnie dużą popularnością cieszy się obecnie konstrukcja, w której rolę komplementariusza pełni spółka kapitałowa (spółka z o.o. lub spółka akcyjna) a komandytariuszami są osoby fizyczne. Takie rozwiązanie pozwala ograniczyć zobowiązania wynikające z podwójnego opodatkowania zysków spółek kapitałowych korzystając jednocześnie z ich głównej zalety – ograniczonej odpowiedzialności wspólników.
Jak rozpocząć działalność gospodarczą? - spółka komandytowa
Spółka komandytowo-akcyjna
Spółka komandytowo-akcyjna jest hybryda spółki komandytowej i akcyjnej. Podobnie jak w spółce komandytowej występuje dwa typy wspólników – komplementariusz, który odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń i akcjonariusze którzy nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Rejestracja spółki komandytowo-akcyjnej wymaga sporządzenia statutu w formie aktu oraz zarejestrowania w KRS. Wymagany jest również kapitał początkowy w wysokości minimum 50.000 zł.
Spółka komandytowo-akcyjna do niedawna była bardzo popularną formą prawną wykorzystywaną w optymalizacji podatkowej. Niestety od 1 stycznia 2014r. została objęta podatkiem dochodowym od osób prawnych. Jedynie część spółek które mają przedłużony rok obrotowy może jeszcze przez jakiś czas korzystać z dotychczasowych, korzystnych przepisów podatkowych. Ostatnie zmiany w prawie podatkowym sprawiły że inwestorzy którzy rozważają prowadzenie działalności w tej formie, prawdopodobnie skorzystają ze znacznie korzystniejszej podatkowo spółki komandytowej lub wykorzystają inne, bardziej złożone struktury optymalizacji podatkowej.
Jak prowadzić działalność gospodarczą - spółka komandytowo-akcyjna
SPÓŁKI KAPITAŁOWE
Spółka z o.o.
Założenie spółki z o. o. wymaga wniesienia kapitału zakładowego w wysokości min. 5 tys. zł. Może być prowadzona zarówno w formie jedno-, jak i wieloosobowej. Jeśli wspólnikiem spółki jednoosobowej jest osoba fizyczna która nie posiada innego tytułu do obowiązkowego ubezpieczenia to jest zobowiązana odprowadzać składki ZUS analogicznie jak w jednoosobowej działalności gospodarczej. Jej zawiązanie wymaga podpisania aktu notarialnego, poza jednym wyjątkiem. Jest nim powołanie spółki na podstawie wzorca umowy, przez internet, w trybie S24.
Spółka z o.o. Opodatkowana jest podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT – 19%). Ponad to jej wspólnicy płacą podatek od wypłaconej dywidendy (PIT-19% w przypadku osób fizycznych, CIT-19% w przypadku osób prawnych, jednak w tym przypadku występują wyjątki). Oznacza to że wspólnicy spółki z o.o. w sposób pośredni i bezpośredni są opodatkowani podwójnie. Każda spółka z o. o. niezależnie od wysokości przychodów jest zobowiązana do prowadzenia pełnej księgowości i składania sprawozdań finansowych.
Powodem dla którego spółki z o.o. są tak popularną formą prowadzenia działalności jest ograniczenie odpowiedzialności wspólników do wysokości kapitału zakładowego. Ponad to w prosty sposób można zbyć część lub całość udziałów.
Jak założyć spółkę z o.o. - strona praktyczna
S24, czyli spółka z o.o. w 24 godziny
Spółka akcyjna
Ta forma spółki w szczególności zalecana jest dla tych przedsiębiorstw, których celem jest wejście na giełdę. Taka forma może być także właściwa przy tworzeniu przedsiębiorstwa z zamiarem jego późniejszego odsprzedania. Minimalny kapitał zakładowy spółki akcyjnej wynosi 100 tys. zł.
Proces rejestracji, późniejsze prowadzenie księgowości, opodatkowanie wygląda podobnie jak w spółce z o.o. jednak w przypadku spółki akcyjnej powołanie rady nadzorczej jest obowiązkowe a roczne sprawozdanie finansowe musi być każdorazowo badane przez biegłego rewidenta.
Dokonując wyboru odpowiedniej dla siebie formy prawnej, przedsiębiorca powinien ocenić, jak duże ryzyko zamierza ponosić oraz jakie obroty planuje osiągać. Przy inwestycjach obarczonych dużym ryzykiem oraz wiążących się z wysokimi obrotami i niskimi marżami, lepsze mogą okazać się spółki kapitałowe lub hybryda spółki kapitałowej i spółki komandytowej. Jeśli jednak przedsiębiorca chce prowadzić działalność na niewielką skalę, a jego sprzedaż może zapewnić mu wysokie marże przy stosunkowo niskich kosztach działalności, korzystniejsza może się okazać działalność prowadzona samodzielnie lub w formie spółki osobowej. W niektórych sytuacjach wskazane może być skorzystanie z konsultacji w firmie wyspecjalizowanej w obsłudze prawnej przedsiębiorstw.
Jak prowadzić działalność gospodarczą? - spółka akcyjna
Przemysław Boruch
Dyrektor Zarządzający
McCarthy & Taggart Group