Pan Jacek jest znanym polskim przedsiębiorcą w sektorze transportowym, prowadzi on również serwis, w którym przeprowadza modyfikacje naczep samochodów ciężarowych. Zwracają się do niego firmy z całej Europy. Ostatnim jego klientem był Giovanni obywatel Włoch, któremu Jacek zmodyfikował 3 naczepy, Giovanni za dwie z nich dokonał zapłaty zgodnie z umową, natomiast pomimo upływu umownego terminu płatności nie zapłacił za trzecią zmodyfikowaną naczepę. Jacek wezwał Giovanniego do zapłaty drogą mailową, telefoniczną i listem poleconym, ale pomimo upływu czasu Giovanni nadal nie wywiązał się ze zobowiązania. Co ma zrobić Jacek w takiej sytuacji / Czy może on skorzystać Europejskiego Nakazu Zapłaty?
Co to jest Europejski Nakaz Zapłaty i zakres jego zastosowania?
Rozporządzenie (WE) nr1 896/2006 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanowiło postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (dalej „ENZ”), w celu uproszczenia, przyspieszenia i ograniczenia kosztów rozwiązywania sporów miedzy obywatelami Unii Europejskiej (z wyjątkiem Danii) dotyczących bezspornych roszczeń pieniężnych (z roszczeniem bezspornym mamy do czynienia wtedy gdy dłużnik nie kwestionuje należności, lecz po prostu jej nie płaci). ENZ ma zastosowanie do transgranicznych spraw cywilnych i handlowych, bez względu na rodzaj sądu czy Trybunału. Nie stosuje się go natomiast do spraw skarbowych, celnych lub administracyjnych, ani dotyczących odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Warto pamiętać również, że ENZ nie ma zastosowania do praw majątkowych wynikających ze stosunków małżeńskich, testamentów i dziedziczenia oraz do spraw z zakresu ubezpieczenia społecznego. Nie można go również zastosować w przypadku upadłości, postępowania związanego z likwidacją niewypłacalnych spółek lub innych osób prawnych, postępowań pojednawczych, układów oraz innych analogicznych postępowań. Kolejne ograniczenie dotyczy roszczeń wynikających ze zobowiązań pozaumownych, chyba, że: są one przedmiotem umowy między stronami lub nastąpiło uznanie długu, lub dotyczą długów oznaczonych wynikających ze współwłasności mienia. Za sprawy transgraniczne uważa się sprawy, gdzie przynajmniej jedna ze stron ma swoje czasowe lub stałe miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim innym niż Państwo Członkowskie sądu rozpoznającego sprawę. Zatem w przypadku braku zapłaty za wykonane usługi naprawcze Jacek ma prawo do wystąpienia o wydanie ENZ w stosunku do Giovanniego.
Kolejne pytanie na które trzeba odpowiedzieć to, gdzie możemy złożyć wniosek o wydanie ENZ? Nie zawsze można uzyskać go we własnym kraju.
Z Rozporządzenia nr 1896/2006 wynika, że właściwość sądu określa się zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa wspólnotowego, a w szczególności Rozporządzenia (WE) nr 44/2001. Rozdział II powyższego Rozporządzenia reguluje sprawy właściwości i w art.5 pkt.1) lit. b) ustanawia, że w braku odmiennych postanowień umownych sprawę należy wnieść w kraju, który jest miejscem wykonania zobowiązania. Miejsce wykonania zobowiązania to - w przypadku sprzedaży rzeczy ruchomych – państwo, w którym rzeczy te zgodnie z umową zostały dostarczone albo miały zostać dostarczone; - w przypadku świadczenia usług – tzn. w sprawie przez nas rozpatrywanej – państwo, w którym usługi zgodnie z umową były świadczone albo miały być świadczone.
W konsekwencji powyższej normy prawnej, w naszej sprawie będzie właściwy Sąd polski. Natomiast, gdyby Jacek nie uzyskał zapłaty za towar sprzedany do Włoch, wówczas do wydania ENZ byłby właściwy Sąd włoski.
Zobacz również: Jakie działania można podjąć aby uchylić europejski nakaz zapłaty?
Podkreślić należy, że niezbędnym wymogiem ubiegania się i uzyskania ENZ jest bezsporność roszczenia – czyli brak wątpliwości wynikających z zarzutów strony przeciwnej – co do jego zasadności.
Jeżeli istniałyby zarzuty (na przykład jeżeli Giovanni odmówiłby zapłaty za usługę uznając, że nie była ona skuteczna lub właściwie świadczona) wówczas należałoby przeprowadzić szczegółowe postępowanie dowodowe celem rozstrzygnięcia sporu. Europejskie postępowanie nakazowe nie wymaga posiedzeń sądu i jest prowadzone w formie pisemnej. W praktyce oznacza to, że od początku do końca zainteresowane strony posługują się formularzami stanowiącymi załączniki do w/w Rozporządzenia (WE).
Podsumowując sytuację Jacka, można mu poradzić, aby ubiegał się w Sądzie polskim o wydanie ENZ, który uprości mu procedurę sądowego ściągnięcia należności od podmiotu włoskiego.
Zgodnie z pkt. 6 preambuły w/w Rozporządzenia, szybkie i skuteczne odzyskiwanie bezspornych długów ma dla podmiotów gospodarczych w Unii Europejskiej szczególne znaczenie, ponieważ opóźnienia w płatnościach stanowią jedną z głównych przyczyn niewypłacalności, stanowiąc zagrożenie w szczególności dla istnienia i utrzymania sie na rynku małych i średnich firm.
Zobacz: Jak się bronić przed nakazem zapłaty e-sądu?
Jak uzyskać Europejski Nakaz Zapłaty?
Pozew o wydanie europejskiego nakazu zapłaty składa się przy użyciu formularza A, określonego w załączniku 1. Do elementów obowiązkowych pozwu należą:
- nazwy lub imiona i nazwiska oraz adresy stron, a także w odpowiednich przypadkach, ich przedstawicieli oraz wskazanie sądu, do którego kierowany jest pozew;
- kwotę dochodzonego roszczenia, w tym kwotę roszczenia głównego oraz, stosownie do okoliczności, odsetki, kary umowne i koszty;
- jeżeli dochodzi się odsetek – stawkę odsetek oraz okres za jaki żąda odsetek, chyba, że zgodnie z prawem państwa członkowskiego wydania odsetki ustawowe doliczane są automatycznie do roszczenia głównego;
- uzasadnienie roszczenia, w tym opis okoliczności wskazanych jako podstawa roszczenia oraz, w odpowiednich przypadkach, żądanych odsetek;
- opis dowodów na poparcie roszczenia; okoliczności uzasadniające właściwość sądu;
- uzasadnienie transgranicznego charakteru sprawy.
Po drugie, pozew musi zawierać także oświadczenie powoda, że podane informacje są zgodne z jego wiedzą i są prawdziwe oraz że przyjmuje on do wiadomości, iż umyślne podanie nieprawdziwych informacji może skutkować zastosowaniem odpowiednich sankcji zgodnie z prawem państwa wydania ENZ. W dalszej części Rozporządzenie reguluje fakultatywne informacje, które mogą być załączone do pozwu np. podmiot wnoszący pozew może poinformować sąd, że w razie wniesienia sprzeciwu przez pozwanego, sprzeciwia się on skierowaniu sprawy do zwykłego postępowania cywilnego.
Sąd bada, czy pozew spełnia warunki formalne określone w Rozporządzeniu, a także czy jest uzasadniony. Jeżeli wszystkie warunki formalne są spełnione, wówczas sąd, zazwyczaj w terminie 30 dni od dnia wniesienia pozwu, wydaje ENZ.
Zobacz też: Jak postąpić z nakazem zapłaty?
Autorzy:
Agata Sobol (sobol@franzosi.com)
Agnieszka Janusz (janusz@franzosi.com)
Kancelaria Avvocati Associati Franzosi Dal Negro Setti