Dlaczego prokurent?
Powołanie prokurenta w spółce jest często powodowane potrzebą sprawniejszego działania w warunkach obrotu gospodarczego. Ustanowienie prokurenta oznacza bowiem, iż tym samym spółka zyska dodatkowy podmiot, obok wspólników (spółki osobowe) albo zarządu (spółki kapitałowe), który będzie mógł dokonywać czynności.
Zgodnie z art. 109(1) Kodeksu cywilnego powołanie prokurenta oznacza, że jest on umocowany do podejmowania czynności zarówno sądowych, jak i pozasądowych. Tym samym powołany prokurent będzie mógł przykładowo w imieniu spółki wytoczyć powództwo w związku z roszczeniem, które wiąże się z prowadzeniem przez spółkę przedsiębiorstwa.
Zobacz: Jak wypełnić druk prokury? - WZÓR
Zobacz też: Odpowiedzialność prokurenta
Jak powołać prokurenta
Prokurat powinna być pod rygorem nieważności udzielona na piśmie. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (art. 78) do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli.
Prokura może być przy tym udzielona kilku osobom łącznie, co oznacza, że w takiej sytuacji dokonywanie czynności w imieniu mocodawcy (spółki) będzie wymagało wszystkich prokurentów.
Zobacz: Czym różni się pełnomocnictwo od prokury?
Zobacz serwis: Spółki
Warto pamiętać o tym, że prokura obejmuje szeroki zakres umocowania (czynności sądowe i pozasądowe), jednakże nie obejmuje ona czynności zbycia przedsiębiorca, oddania go do czasowego korzystania oraz zbywania i obciążania nieruchomości. Do tych czynności wymagana jest pełnomocnictwo szczególne. Co równie istotne taki zakres prokury nie może być ograniczony względem osób trzecich.
X został prokurentem spółki Y. W umocowaniu spółka ograniczyła zakres czynności do których uprawniony jest prokurent X. Zawierając jednak umowę z osobą trzecią X przekroczył granice swojego umocowania. W takiej sytuacji mocodawca (czyli spółka Y) nie może powoływać się na zarzut przekroczenia umocowania wobec osoby trzeciej, a umowa z nią zawarta jest ważna.
Powołanie w spółce osobowej
Powołanie prokurenta w spółce zostało określone w przepisach Kodeksu spółek handlowych. Wygląda ono przy tym inaczej w zależności od tego, czy chodzi o spółki osobowe (spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa oraz komandytowo-akcyjna), czy też spółki kapitałowe (spółka z o.o. oraz spółka akcyjna).
Należy pamiętać o tym, że prokurenta nie może powołać spółka cywilna, która nie ma podmiotowości prawnej i nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
W przypadku spółek osobowych, zgodnie z art. 41 Kodeksu spółek handlowych ustanowienie prokury wymaga zgody wszystkich wspólników mających prawo prowadzenia spraw spółki. Z kolei w przypadku spółek kapitałowych powołanie prokurenta jest uprawnieniem zarządu, który dokonuje tego w drodze jednomyślnej decyzji wszystkich członków tego organu.
Zobacz: Czym jest prokura samoistna?
Prokurent może być odwołany przez każdego wspólnika mającego prawo prowadzenia spraw spółki oraz przez każdego członka zarządu spółki kapitałowej.