Przedawnienie nie oznacza, że zobowiązanie jest nieważne – jeżeli dłużnik spełni świadczenie, mimo, że jest ono przedawnione, nie może potem żądać jego zwrotu.
Sąd nie uwzględnia przedawnienia z urzędu – dłużnik musi podnieść zarzut przedawnienia, czyli wyraźnie oświadczyć, że korzysta z tego uprawnienia. Dłużnik może się także zrzec korzystania z zarzutu przedawnienia, ale dopiero po upływie terminu. Zrzeczenie się zarzutu przed końcem terminu, np. w umowie, będzie nieważne.
Porozmawiaj o tym na naszym forum!
Polecamy: 500 pytań o VAT
Terminy przedawnienia
Termin przedawnienia wynosi dziesięć lat, nie dotyczy to jednak roszczeń okresowych, które przedawniają się po upływie lat trzech (art. 118 kc.). Świadczenia okresowe to takie, które spełniane są w pewnych odstępach czasowych i nie składają się na określoną co do wielkości całość. Ich wysokości nie można przewidzieć z góry.
Pan Jerzy wynajmuje mieszkanie i przestał płacić czynsz. Czynsz za najem jest świadczeniem okresowym, więc roszczenie właściciela mieszkania przeciwko panu Jerzemu, przedawni się po trzech latach.
Termin trzyletni dotyczy także świadczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (art. 118 kc.).
Ważne! Terminów przedawnienia nie można skrócić, ani przedłużyć czynnością prawną.
W umowie pożyczki strony umieszczają klauzulę, że roszczenie przedawni się dopiero po dwudziestu latach. Zastrzeżenie taki jest nieważne i termin przedawnienia nadal będzie wynosił dziesięć lat, jak to wskazuje kodeks cywilny.
Przedawnienie nie sprawia, że dług znika!
Od kiedy biegnie termin przedawnienia?
Termin przedawnienia liczy się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, czyli od chwili, w którym wierzyciel miał prawną możliwość domagania się spłaty długu.
Pożyczka miała zostać spłacona do 20 lipca 2014 r. Roszczenie stało się wymagalne 21 lipca 2014 r. Termin przedawnienia upłynie 21 lipca 2024 r.
W przypadku zobowiązań bezterminowych, początkiem biegu okresu przedawnienia będzie wezwanie dłużnika do spłaty długu. Jeżeli natomiast wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez wierzyciela, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby podjął on czynność w najwcześniej możliwym terminie (art. 120§ 1).
Przedawnienie odsetek w obrocie gospodarczym
Przerwanie biegu przedawnienia
Podjęcie każdej czynności przed sądem lub innym organem rozpoznającym sprawy dotyczące określonych świadczeń, podjętej w celu dochodzenia roszczenia, przerywa bieg przedawnienia. Podobny skutek będzie miało także uznanie roszczenia przez dłużnika i wszczęcie mediacji (art. 123 kc.).
Dziedziczenie wkładu mieszkaniowego a przedawnienie
Ważne! Po każdym przerwaniu przedawnienie biegnie na nowo.