Przesłanka wyłączenia z postępowania określona w art. 17 ust. 1 pkt 4 Pzp, na którą powołuje się kontrolujący dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy osoby wykonujące czynności w postępowaniu pozostają z wykonawcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności tych osób. Przykładem takich stosunków faktycznych mogą być stosunki wieloletniej znajomości, koleżeństwa, przyjaźni lub towarzyskie. Warto jednak zauważyć, że przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 Pzp nie dotyczy każdego stosunku faktycznego, ale takiego, który uzasadnia wyłączenie się osoby wykonującej czynności w postępowaniu. Gdyby przyjąć za uzasadnione stanowisko kontrolujących, to każda znajomość, koleżeństwo, przyjaźń lub inna relacja towarzyska między osobą, która wykonuje czynności w postępowaniu (np. członkiem komisji) a wykonawcą lub wykonawcami wspólnie ubiegającymi się o udzielenie zamówienia skutkowałaby wyłączeniem z postępowania takiej osoby, co w praktyce powodowałoby chociażby niemożność powołania komisji przetargowej, także spośród pracowników zamawiającego. Nie każde zatem pozostawanie osoby wykonującej czynności w postępowaniu z wykonawcą lub wykonawcami wspólnie ubiegającymi się o udzielenie zamówienia w relacji znajomości, koleżeństwa, przyjaźni lub innej relacji towarzyskiej, skutkuje wyłączeniem z postępowania tej osoby na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 Pzp oraz uznaniem, że czynności związane z przeprowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia (czynności w postępowaniu) wykonują osoby zapewniające bezstronność i obiektywizm, a tym samym, że została naruszona określona w art. 7 ust. 2 Pzp zasada obiektywizmu i bezstronności.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Należy również zauważyć, że w przypadku art. 17 ust. 1 pkt 2 i 3 Pzp ustawodawca w sposób wyraźny określił stosunki prawne łączące osobę wykonującą czynności w postępowaniu z wykonawcą, których zaistnienie skutkuje wyłączeniem z postępowania: pozostawanie w związku małżeńskim, w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia lub są związane z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli z wykonawcą, jego zastępcą prawnym lub członkami organów zarządzających lub organów nadzorczych wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia oraz pozostawanie w okresie przed upływem 3 lat od dnia wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia w stosunku pracy lub zlecenia z wykonawcą lub były członkami organów zarządzających lub organów nadzorczych wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia. Przesłanka zawarta w art. 17 ust. 1 pkt 4 ma natomiast charakter nieostry. Wyłączenie z postępowania na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 Pzp („może to budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności tych osób”) wymaga zatem wykazania, że zaistniały stosunek faktyczny uzasadnia wyłączenie z postępowania. Z art. 17 ust. 1 pkt 4 Pzp wynika bowiem, że nie wystarczą same wątpliwości. Wątpliwości co do bezstronności osób wykonujących czynności w postępowaniu oraz wykonawcy muszą być uzasadnione. Do wyłączenia z postępowania osoby wykonującej czynności w postępowaniu nie wystarcza zatem sam fakt zaistnienia stosunku faktycznego (jakakolwiek znajomość osoby wykonującej czynności w postępowaniu z wykonawcą) lub pozostawanie w jakimkolwiek stosunku prawnym z wykonawcą.
Zobacz również: Wykluczenie wykonawcy za składanie nieprawdziwych informacji
Wątpliwości co do bezstronności osób wykonujących czynności w postępowaniu oraz wykonawcy muszą być uzasadnione. Do wyłączenia z postępowania osoby wykonującej czynności w postępowaniu nie wystarcza zatem sam fakt zaistnienia stosunku faktycznego (jakakolwiek znajomość osoby wykonującej czynności w postępowaniu z wykonawcą) lub pozostawanie w jakimkolwiek stosunku prawnym z wykonawcą. W przypadku art. 17 ust. 1 pkt 4 Pzp należy kierować się rzeczywistymi relacjami zachodzącymi pomiędzy osobą wykonującą czynności w postępowaniu a wykonawcą oraz tym, jak relacje te oceniane są przez innych, w tym również wykonawców.
Podkreślić również należy, że kierownik zamawiającego decyduje o wyłączeniu z postępowania osoby wykonującej czynności w postępowaniu, tylko w sytuacji, gdy osoba taka złoży pisemne oświadczenie o braku lub istnieniu okoliczności, o których mowa w art. 17 ust. 1 Pzp, stanowiących podstawę wyłączenia. Kierownik zamawiającego nie może natomiast nakazać osobie wykonującej czynności w postępowaniu, by osoba ta złożyła oświadczenie, że między nią a wykonawcą istnieje taki stosunek faktyczny (np. znajomość), iż można bezspornie uznać, że zostanie naruszona zasada obiektywizmu i bezstronności.
Zobacz: Przesłanki wykluczenia oferenta z postępowania u udzielenie zamówienia