Umowa faktoringu należy w polskim ustawodawstwie do tzw. umów nienazwanych zawieranych zgodnie z zasadą swobody umów, określoną w art. 353¹ KC. Brakuje jednolitych przepisów, które by jej dotyczyły, w związku z czym stosuje się do niej przepisy dotyczące innych umów. Do umowy faktoringu mają przede wszystkim zastosowanie przepisy art. 509 – 518 KC dotyczące przelewu wierzytelności.
Brak szczegółowej regulacji pozostawia stronom umowy – faktorowi i faktorantowi (przedsiębiorcy) możliwość swobodnego tworzenia elementów umowy faktoringowej, w tym określenia warunków rozwiązania umowy przez każdą ze stron. Z reguły jednak faktor – najczęściej instytucja bankowa lub wyspecjalizowana spółka faktoringowa – posiada gotowe wzorce umów faktoringowych. Przedsiębiorca decydujący się na faktoring powinien uważnie przestudiować zawarte w umowie zapisy. Niektóre z nich bowiem mogą dać faktorowi np. możliwość szybkiego odstąpienia od współpracy. W efekcie dla przedsiębiorcy oznacza to kłopoty finansowe.
Pierwsze umowy z faktorantem zawierane są najczęściej na krótkie okresy (np. rok) z możliwością ich dalszego przedłużenia oraz wypowiedzenia przez każdą ze stron – co daje stronom możliwość szybkiego zakończenia współpracy. Zdarza się również, że umowy są zawierane na czas nieokreślony. Niezadowolony z usługi faktoringowej klient, w wyniku wysokich kosztów faktoringu (pamiętajmy bowiem, iż jest to wciąż usługa droższa od tradycyjnego kredytu obrotowego głównie z powodu oceny zdolności kredytowej faktoranta i dłużników, a także wyższej niż przy kredycie stopy dyskonta), obniżenia rentowności (co z kolei przekłada się na zmniejszenie zysków) lub też pracochłonności systemu, ma kilka możliwości aby umowę rozwiązać.
Polecamy: Jak uniknąć zwłoki kontrahenta w platnościach?
Umowa faktoringu może być rozwiązana z upływem czasu, na jaki została zawarta. Można ją rozwiązać za porozumieniem stron oraz za wypowiedzeniem. Termin wypowiedzenia jest najczęściej ustalany w negocjacjach, co oczywiste strony wiąże termin określony w umowie. W praktyce termin wypowiedzenia w umowach zawieranych na czas nieokreślony wynosi miesiąc, niekiedy trzy miesiące. Umowę można wypowiedzieć także przed terminem, gdy zawarte w niej przepisy zostaną naruszone. W razie braku postanowień umownych co do terminu wypowiedzenia umowy faktoringu, przedsiębiorca, chcąc rozwiązać umowę wypowiada ją. Powoduje to rozwiązanie umowy niezwłocznie po wypowiedzeniu. Ponadto, zgodnie z art. 395 KC, w umowie można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w oznaczonym terminie prawo odstąpienia od umowy. Zastrzeżenie umownego prawa odstąpienia nie wpływa na uprawnienia stron do odstąpienia od umowy przyznane im mocą ustawy.
Przedsiębiorca musi pamiętać, że odstąpienie to co innego niż wypowiedzenie. Jeżeli skorzysta z prawa odstąpienia, to umowa będzie uważana za niezawartą. Odstąpienie ma moc wsteczną, więc świadczenia, które strony wykonały wobec siebie, muszą zostać zwrócone w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu.
Polecamy: Jakie są koszty uzyskania przychodu przy faktoringu?
Co istotne, drugiej stronie za świadczone już usługi należy się odpowiednie wynagrodzenie. Niezwykle ważne jest, aby przedsiębiorca zdawał sobie sprawę, iż w przypadku rozwiązania umowy faktoringu na zasadzie porozumienia stron lub odstąpienia od umowy, to przedsiębiorca (a więc faktorant) ponosi odpowiedzialność za niezwrócenie faktorowi należności.