Przepisy o czasie pracy kierowców określone w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców dotyczą kierowców wykonujących przewóz osób i rzeczy zatrudnionych na podstawie stosunku pracy oraz samozatrudnionych kierowców. W ustawie tej zostały wdrożone przepisy dyrektywy 2002/15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 r. w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujących czynności w trasie w zakresie transportu drogowego.
Czas pracy kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy podlega kontroli inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy , natomiast czas pracy samozatrudnionych kierowców jest kontrolowany przez inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego na podstawie przepisów Ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.
Samochód po zmianach od 1 kwietnia 2014 – multipakiet
Kierowcy, którzy wykonują przewóz drogowy osób lub rzeczy pojazdami skonstruowanymi lub trwale przystosowanymi i przeznaczonymi do przewozu więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą lub pojazdami, których dopuszczalna masa całkowita, łącznie z przyczepą lub naczepą, przekracza 3,5 tony podlegają również przepisom:
- Rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85 - jeżeli przewóz odbywa się na terytorium Wspólnoty lub pomiędzy Wspólnotą, Szwajcarią i państwami będącymi stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
- Umowy Europejskiej dotyczącej pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR), jeżeli przewóz odbywa się pomiędzy Wspólnotą a państwem trzecim innym niż Szwajcaria lub państwami będącymi stronami porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym albo przewóz poprzez takie państwo.
Czas pracy kierowców a obowiązki pracodawcy
Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 i umowa AETR zawierają szereg wyłączeń od stosowania tych aktów prawnych.
Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 i umowa AETR regulują przede wszystkim czas prowadzenia pojazdu (podstawowy element czasu pracy), wymiary przerw i odpoczynku kierowców.
Kierowca w firmie: przerwy w prowadzeniu pojazdów
Tachografy cyfrowe
Zgodnie z rozporządzeniem Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym kierowcy wykonujący przewozy drogowe podlegające rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 lub umowie AETR zobowiązani są do rejestrowania za pomocą zainstalowanego w pojeździe urządzenia rejestrującego (tachografu cyfrowego lub analogowego) wykonywanych przez siebie czynności, tj. czasu prowadzenia pojazdu, przerw w pracy i okresów dziennego odpoczynku, okresów gotowości oraz czynności określonych jako inna praca.
Stosownie do Ustawy o transporcie drogowym do kontroli karty kierowcy, zapisów urządzenia rejestrującego czas jazdy, obowiązkowych przerw, czasu odpoczynku oraz zaświadczenia o działalności kierowcy, uprawnieni są oprócz inspektorów ITD także funkcjonariusze Policji, funkcjonariusze celni, funkcjonariusze Straży Granicznej oraz inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy. Inspektorzy PIP dokonują kontroli w zakresie przewozu drogowego na warunkach i w trybie określonych w przepisach o Państwowej Inspekcji Pracy.
Przewóz regularny do 50 km - czas prowadzenia i przerwy kierowców
Wymiar kar za naruszenie przepisów rozporządzenia (WE) nr 561/2006 i (EWG) nr 3821/85 jest określony w załączniku do Ustawy o transporcie drogowym.
Zaświadczenie o działalności kierowcy jest wystawiane przez przedsiębiorcę kierowcy w przypadku gdy kierowca ten:
- przebywał na zwolnieniu lekarskim od pracy z powodu choroby;
- przebywał na urlopie wypoczynkowym;
- miał czas wolny od pracy;
- prowadził pojazd wyłączony z zakresu stosowania rozporządzenia (WE) nr 561/2006 lub Umowy AETR;
- wykonywał inną pracę niż prowadzenie pojazdu;
- pozostawał w gotowości w rozumieniu art. 9 ust. 1 i 10 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców.
Wzór formularza zaświadczenia jest określony:
- w decyzji Komisji nr 2007/230/WE z dnia 12 kwietnia 2007 r. w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym (Dz. Urz. UE L 99 z 14.04.2007, str. 14, z późn. zm.) dla przewozów podlegających rozporządzeniu (WE) nr 561/2006 ),
- w umowie AETR dla przewozów podlegających tej umowie.
Wpływ elastycznego czasu pracy na zwolnienia pracowników
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o systemie tachografów cyfrowych określa zadania organów administracji publicznej i innych podmiotów związane z systemem cyfrowych urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym, a także sposób podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, związanej z instalacją, naprawą i sprawdzaniem cyfrowych urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym. Ustawa obejmuje swoim zakresem zagadnienia nieuregulowane w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 3821/8, a także wskazuje na obowiązek stosowania tego rozporządzenia przy wydawaniu świadectwa funkcjonalności dla tachografu cyfrowego, prowadzeniu warsztatu zajmującego się instalacją, naprawą i sprawdzaniem tachografów cyfrowych, wydawaniu kart do tachografu cyfrowego przez właściwy podmiot.
W systemie tachografów cyfrowych funkcjonują cztery rodzaje kart do tachografów cyfrowych:
- karta kierowcy,
- karta przedsiębiorstwa,
- karta warsztatowa,
- karta kontrolna.
Karty do tachografów cyfrowych wydaje Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych SA , zgodnie z umową zawartą z ministrem właściwym do spraw transportu. Wnioski o wydanie karty składane są bezpośrednio do PWPW pocztą lub elektronicznie.
Częstotliwość pobierania danych z tachografów i kart kierowców określa rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 23 sierpnia 2007 r. w sprawie częstotliwości pobierania danych z tachografów cyfrowych i kart kierowców oraz warunków przechowywania tych danych.
Czas pracy kierowców a obowiązki pracodawcy
Źródło: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju