Coraz częściej urzędy korzystają z pomocy stażystów. Wykonywanie zadań w okresie stażu, jeśli dotyczy absolwentów do 27. roku życia, trwać może przez 12 miesięcy. Może się tak zdarzyć, że stażyści wzorowo będą wykonywać swoje obowiązki, co może skłonić kierownika urzędu do ich zatrudnienia. W praktyce istnieje wątpliwość, czy już sprawdzona osoba musi przystąpić do otwartego i konkurencyjnego naboru na wolny etat.
Obowiązujące zasady
Chociaż stażysta sprawdził się, wykonując swoje obowiązki, nie może być zatrudniony przez jednostkę z pominięciem naboru. Takiej możliwości nie przewiduje ustawa z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (dalej: uosc).
Każdy ma prawo do informacji o wolnych stanowiskach pracy w służbie cywilnej, a nabór do niej jest otwarty oraz konkurencyjny (art. 6 uosc). Nabór kandydatów do korpusu służby cywilnej organizuje dyrektor generalny urzędu, który ma obowiązek upowszechniać informacje o wolnych stanowiskach pracy przez umieszczenie ogłoszenia o naborze w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie urzędu, w Biuletynie Informacji Publicznej urzędu oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (art. 26 ust. 1 w zw. z art. 28 ust. 1 uosc).
Każdy zainteresowany ma zatem prawo do informacji o wolnych stanowiskach pracy w służbie cywilnej, a także udziału w otwartym i konkurencyjnym naborze do tej samej służby (jeśli spełnia warunki).
Zatrudnienie w urzędzie osoby wcześniej odbywającej w nim staż, bez przeprowadzenia naboru, skutkowałoby naruszeniem wspomnianych reguł, a tym samym przepisów ustawy o służbie cywilnej (pismo z 7 marca 2013 r. Departamentu Prawnego Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, DP.171-46(2)/13/JPJ).
Stosunek pracy w służbie cywilnej może być nawiązany z osobą, która przystąpiła do otwartego i konkurencyjnego naboru i z którą dyrektor generalny urzędu zawrze umowę o pracę.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Kiedy wypowiedzenie umowy o pracę jest przyjęte?
Na czym polega staż
Zatrudnienie stażysty w urzędzie w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru na wolne stanowisko pracy wynika również z istoty stażu. Jest to jeden z instrumentów rynku pracy oferowany bezrobotnemu, o których mowa w ustawie z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Polega on na nabywaniu przez bezrobotnego praktycznych umiejętności do wykonywania pracy przez realizację zadań bez zawierania z nim umowy o pracę.
Stażysta odbywa staż na podstawie umowy zawartej przez starostę z pracodawcą i zgodnie z określonym w niej programem. Ten instrument rynku pracy angażuje trzy podmioty:
● osobę odbywającą staż,
● podmiot przyjmujący stażystę (w tym przypadku urząd),
● starostę powiatu (prezydenta miasta na prawach powiatu).
Na charakter stażu zwrócił uwagę sąd administracyjny, który wskazał, że umowa nazwana stażową, mająca charakter umowy cywilnoprawnej, wiąże podmiot wyrażający chęć zatrudnienia stażysty i właściwego starostę, który kieruje bezrobotnego na odbycie stażu. Przyjmujący na staż nie jest więc w ścisłym znaczeniu pracodawcą, zaś ta forma aktywizowania bezrobotnych nie jest w ścisłym znaczeniu tego słowa zatrudnieniem (wyrok SA w Gorzowie Wielkopolskim z 30 czerwca 2010 r., II SA/Go 400/10, niepubl.; więcej: www.ekspert3.inforlex.pl).
Polecamy serwis: Pracownik i ZUS
Kto może odbyć staż
Staż jest przeznaczony dla osób „będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy”.
Na staż mogą być skierowani zarejestrowani bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy, m.in.:
● którzy do dnia rozpoczęcia stażu nie ukończyli 25 lat,
● którzy w okresie 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie lub innym dokumencie poświadczającym ukończenie szkoły wyższej nie ukończyli 27 lat,
● którzy są bezrobotni długotrwale,
● po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego,
● kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka,
● bez kwalifikacji zawodowych, bez doświadczenia zawodowego lub bez wykształcenia średniego,
● samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18. roku życia,
● którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia,
● niepełnosprawni.
Zobacz również: Miejsce wypłaty wynagrodzenia – jak określić?
Niezbędne wymagania do zatrudnienia
Kolejnym argumentem przemawiającym za obowiązkiem przeprowadzenia naboru na zatrudnienie stażysty po zakończeniu stażu w urzędzie jest wymóg spełnienia przez kandydata warunków, które musi wypełniać osoba mająca zostać zatrudniona w korpusie służby cywilnej. Nie były one weryfikowane wobec stażysty, ponieważ nie był on, jak wspomniano wcześniej, zatrudniony w danym urzędzie. Zatem sprawdzenie i udokumentowanie spełnienia rygorów selekcyjnych odbywa się w trakcie naboru.
Jakie warunki musi spełniać osoba, która przystępuje do naboru
Zobacz: Elastyczne formy zatrudnienia w małych firmach
PODSTAWA PRAWNA:
● art. 4, art. 6, art. 26 ust. 1, art. 28 ust. 1 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (DzU nr 227, poz. 1505; ost. zm. DzU z 2012 r. poz. 1544),
● art. 49, art. 53 ust. 1 i 4 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (j.t. DzU z 2013 r. poz. 674; ost. zm. DzU z 2013 r. poz. 1650).