Zmiany zaproponowane prze Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej dotyczące wyliczania wysokości zasiłku chorobowego na podobnych zasadach jak dla pracowników są wynikiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 maja 2012 r. (P 12/10). Zmiany w sposobie naliczania zasiłku dotyczą sytuacji w stosunku do osoby dobrowolnie podlegającej ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, której niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego z tego tytułu, w sytuacji gdy było ono poprzedzone ubezpieczeniem chorobowym z innego tytułu. TK orzekł, iż przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2010.77.512) dotyczące zasiłku chorobowego są niezgodne z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji (każdy ma prawo do równego traktowania przez władze publiczne).
Na podstawie obowiązujących przepisów osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia wskazanego we wniosku, jednakże nie wcześniej niż dzień złożenia wniosku. Pracownicy natomiast podlegają ubezpieczeniu chorobowemu od dnia zatrudnienia. Istotne jest, że zarówno przedsiębiorcy jak i pracownicy opłacają składkę w wysokości 2,45% podstawy wymiaru z zastrzeżeniem, ze przedsiębiorcy odprowadzają składki od dowolnie zdeklarowanej kwoty nie niższej niż 60% prognozowanego wynagrodzenia (30%, jeżeli odprowadza się składkę preferencyjną) i nie wyższej niż 250% przeciętnego wynagrodzenia za poprzedni kwartał. Pracownicy natomiast opłacają składkę od kwoty przychodu określonego w umowie o pracę. Zgodnie z uchwałą SN z dnia 21 kwietnia 2010 r. (sygn. akt II UZP 1/10) ZUS nie ma prawa kwestionować wysokości kwoty zadeklarowanej przez ubezpieczonego przedsiębiorcę jako podstawy wymiaru składek, jeśli tylko mieści się ona w granicach określonych ustawą systemową. Przedsiębiorca - zależnie od tego, jak pojmuje swój interes - może więc zadeklarować jako podstawę wymiaru składek zarówno przychód znacząco przewyższający jego przychody faktyczne (co wprawdzie gwarantuje wysokie świadczenia, ale zarazem wiąże się z koniecznością uiszczania stosownie wysokich składek na wszystkie ubezpieczenia), jak i - mimo wysokich przychodów faktycznych - może zadeklarować minimalną podstawę wymiaru składek (co oznacza relatywnie niskie składki na wszystkie ubezpieczenia, ale zarazem niskie świadczenia) - takie stanowisko przedstawił TK w uzasadnieniu wyroku z 2010 r.
Zobacz również: Wysokość zasiłku chorobowego dla przedsiębiorcy
Nowelizacja w wypłacie zasiłków
Obecnie zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie, które ubezpieczony będący pracownikiem osiągnąłby, gdyby pracował pełny miesiąc kalendarzowy, mimo iż przepracował faktycznie tylko część miesiąca. W odniesieniu do przedsiębiorców, którzy rozpoczęli opłacanie ubezpieczenia z działalności nie przepracowując faktycznie pełnego miesiąca nie istnieje odpowiednia regulacja. Zasiłek dla przedsiębiorcy wyliczany jest bowiem na podstawie zadeklarowanego przychodu z niepełnego miesiąca w taki sposób jak za cały pełny miesiąc. Wobec tego przedsiębiorcy otrzymują zasiłek wyliczony na mniej korzystnych zasadach.
Projekt nowelizacji ustawy zakłada wprowadzenie zmian w zasadach ustalania podstaw wymiaru zasiłku dla przedsiębiorców. Wobec tego zmiany dotyczą sytuacji, kiedy będą podlegali ubezpieczeniu chorobowemu krócej niż 12 miesięcy, a w tym czasie będą opłacać składkę od podstawy wyższej niż minimalna podstawa wymiaru. W założeniach nowelizacji ma nastąpić ustalenie średniej podstawy wymiaru składki a w konsekwencji podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli zadeklarowany przychody przekraczające najniższą podstawę wymiaru składki i okres ubezpieczenia chorobowego był krótki. Celem wprowadzenie tych zmian jest ograniczenie nadużyć z związku z ustalaniem wysokiej podstawy wymiaru a w rezultacie wypłat wysokich świadczeń. Nowelizacja miałaby wejść w życie 1 stycznia 2014 r. z wyjątkiem ustalania podstawy wymiaru składki, ponieważ regulacje te miałyby obowiązywać od pierwszego dnia czwartego miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia ustawy.
Zadaj pytanie na Forum: Moja Firma - Kadry i ZUS