Utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, zgodnie z art. 15 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 r. (Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1503 ze zm.) jest czynem nieuczciwej konkurencji. Ustawa nie definiuje jednak ani pojęcia dostępu do rynku, ani pojęcia samego rynku.
Nie budzi jednak wątpliwości, że sformułowanie „dostęp do rynku” należy rozumieć szeroko. Obejmuje ono swobodę wejścia na rynek, wyjścia z niego, a także oferowania na nim swoich towarów lub usług. Tym samym „utrudnianie dostępu do rynku” tożsame jest z utrudnianiem prowadzenia działalności gospodarczej.
Nieco bardziej problematyczne jest zdefiniowanie pojęcia samego rynku, a przede wszystkim określenie, czy jest to pojęcie tożsame z pojęciem „rynku właściwego” używanym przez ustawodawcę na gruncie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Przez rynek właściwy rozumie się rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz oferowane są na obszarze, na którym panują zbliżone warunki konkurencji.
Polecamy: Co zrobić, aby nie popełnić czynu nieuczciwej konkurencji
Wydaje się jednak, że aby uznać dane zachowanie przedsiębiorcy za utrudniające dostęp do rynku, nie jest konieczne, żeby obaj zainteresowani działali na wspólnym rynku. Tym samym, termin rynku z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji bliższy jest raczej pojęciu obrotu gospodarczego.
Nie każde utrudnianie dostępu do rynku stanowi naruszenie ustawy, lecz jedynie takie, które nie wynika z prowadzonej zgodnie z regułami prawa konkurencji działalności gospodarczej. Ponadto, bardzo istotną z punktu widzenia przedsiębiorców okolicznością jest fakt, że omawiane zachowanie musi być zawsze świadome, a w niektórych przypadkach również celowe.
Jeśli zatem dany przedsiębiorca postępuje w sposób, który skutkuje ograniczeniem dostępu do rynku innych podmiotów gospodarczych, np. sprzedaje dany towar poniżej kosztów własnych, ale nie robi tego w celu eliminacji konkurentów, lecz jego zachowanie związane jest np. z wejściem na rynek, nie można uznać, że popełnia czyn nieuczciwej konkurencji.
Polecamy: Zmowa cenowa jako porozumienie ograniczające konkurencję
W tym duchu wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 stycznia 2008 r. (sygn. akt I ACa 231/2007), w którym uznał, że sprzedaż poniżej kosztów własnych nie wystarcza do zakwalifikowania jako czynu nieuczciwej konkurencji, gdyż konieczne jest wykazanie, że doszło do niej w celu eliminacji innych przedsiębiorców a nie w innym.
Art. 15 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji podaje przykładowy katalog zachowań, które mogą zostać uznane za utrudnianie dostępu do rynku. Nie jest to jednak proces automatyczny i każdorazowo wymaga rozważenia indywidualnych okoliczności danej sprawy. Może się bowiem zdarzyć, że w danej sytuacji zachowanie wymienione przez ustawodawcę w art. 15 obiektywnie nie jest w stanie wywołać skutku w postaci ograniczenia dostępu do rynku.
Utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku może mieć postać:
- sprzedaży towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odprzedaży poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców;
- nakłaniania osób trzecich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom albo niedokonywania zakupu towarów lub usług od innych przedsiębiorców;
- rzeczowo nieuzasadnionego, zróżnicowanego traktowania niektórych klientów;
- pobierania innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży;
- działań mających na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta określonego przedsiębiorcy lub stwarzanie warunków umożliwiających podmiotom trzecim wymuszanie zakupu towaru lub usługi u określonego przedsiębiorcy.
Jeszcze raz podkreślić należy, że wyliczenie zawarte w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji ma charakter przykładowy. Na podstawie art. 15 można więc wskazywać inne niż wprost opisane w ustawie czyny polegające na utrudnianiu dostępu do rynku.
Polecamy: Składki ZUS 2012