Uprawnienie pracodawcy do zobowiązania pracownika do wykorzystania urlopu wypoczynkowego wynika z przepisu art. 1671 k.p. Przepis ten zobowiązuje pracownika do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w trakcie okresu wypowiedzenia, jeżeli w tym terminie pracodawca udzieli mu takiego urlopu. Już z literalnego brzmienia przepisu wynika, że pracodawca nie ma bezwzględnego obowiązku udzielenia pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia – jest to uprawnienie, które w głównej mierze zależy od uznania pracodawcy i jest mu przyznane niezależnie od tego, kto wypowiedział umowę o pracę. Pracodawca może zdecydować się na nieudzielenie urlopu i wypłatę ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop pracownika.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Nie zawsze decyzja o udzieleniu urlopu będzie korzystna dla pracodawcy – można wyobrazić sobie sytuację, w której wyspecjalizowany pracownik w okresie wypowiedzenia pracuje nad ważnym projektem, a dla pracodawcy dużo bardziej opłacalne jest wypłacenie mu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop niż szukanie dla pracownika odpowiedniego zastępstwa. Zasadą jest, że pracownik w okresie wypowiedzenia świadczy pracę i ewentualnie otrzymuje ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop.
Zdarza się także, że pracodawcy w okresie wypowiedzenia zwalniają pracowników z obowiązku świadczenia pracy. W przepisach prawa pracy brak jest uregulowań dotyczących tej instytucji. Zarówno praktyka jak i orzecznictwo Sądu Najwyższego uznają takie działanie za dopuszczalne.
Okresy wypowiedzenia umowy o pracę
W prawidłowym toku zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, pracodawca w pierwszej kolejności powinien udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego w należnym mu wymiarze, a potem, po wykorzystaniu urlopu w całości, zwolnić z obowiązku świadczenia pracy. Powszechne jest także ujmowanie w okresie poprzedzającym zwolnienie dni na poszukiwanie pracy, należnych pracownikowi na podstawie art. 37 k.p. (jeżeli umowa została wypowiedziana przez pracodawcę a okres wypowiedzenia wynosi co najmniej dwa tygodnie).
Po wykorzystaniu urlopu i zwolnienia na poszukiwanie pracy pracownik zostaje zwolniony z obowiązku świadczenia pracy. Oznacza to, że nie jest zobowiązany do wykonywania obowiązków pracowniczych, lecz zachowuje prawo do wynagrodzenia. Warto zaznaczyć, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego (np. wyrok z dnia 5 lipca 2005 r. sygn. akt I PK 176/04), opisana wyżej kolejność (zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy po wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego) jest prawidłowa, ponieważ po zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy do jego cofnięcia wymagana jest zgoda pracownika.
Jak pracownik może wypowiedzieć umowę o pracę?
Dlatego też, w umowie o pracę warto zawrzeć postanowienie dopuszczającego zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia – pracodawca jest wtedy uprawniony do podjęcia decyzji w przedmiocie zwolnienia bez konieczności uzyskiwania zgody pracownika. Z biznesowego punktu widzenia, w razie konieczności rozstania, zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy jest bezpiecznym i korzystnym dla obu stron rozwiązaniem, jeśli zachodzi potrzeba odsunięcia pracownika od wykonywania pracy w trakcie okresu wypowiedzenia.
Jak rozliczyć odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia?
Autor: Paweł Lasota