Od 01.09.2012 zacznie obowiązywać ustawa z 19 sierpnia 2011 o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 205, poz. 1206), która wymusza zmianę rozporządzenia w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania. Jakie konsekwencje z nią związane czekają pracodawców chcących zatrudnić młodocianych w ramach przygotowania zawodowego?
Podstawowe zmiany w ustawie o systemie oświaty:
- klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego
- obudowa programowa kształcenia zawodowego – podstawa programowa
- organizacja kształcenia zawodowego – ramowe plany nauczania
- system egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe
- kwalifikacyjne kursy zawodowe.
Niżej kilka ramowych założeń nowelizacji rozporządzenia w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania.
Zmiany w nazewnictwie
W celu dostosowania nazewnictwa do zmienionego stanu prawnego (programy nauczania już od 2009 nie są dopuszczane do użytku przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, ale przez dyrektora danej szkoły) wprowadzono podstawową zmianę w nazewnictwie zatrudnienia młodocianego w celu nauki zawodu. Dotychczas nic nie stało na przeszkodzie i każdy pracodawca, który w w/w celu zatrudniał młodocianego realizował „program nauczania dopuszczony do użytku szkolnego). Od września pracodawca zatrudniający młodocianego w celu nauki zawodu realizować będzie program nauczania dopuszczony do użytku w szkole.
Jako że z przepisów oświatowych na stałe znika tytuł wykwalifikowanego robotnika, zatem dotychczas używane określenie „przyuczony robotnik” (tak, to nie żart – tak do tej pory nazywano młodocianych odbywających przyuczenie do zawodu) będzie zamienione na „przyuczony pracownik”. Powód? Oczywiście zachowanie spójności w przepisach rozporządzenia. Podobnie rzecz się ma z pojęciem „zawód zbliżony”, które od września zastąpione będzie określeniem „zawód pokrewny”.
Polecamy: Nowe uprawnienia inspektorów pracy
Zmiany organizacyjne
Brak dolnej granicy trwania nauki zawodu. Jest to dość istotna zmiana. Zauważcie, że w myśl przepisów obecnie obowiązującego rozporządzenia nauka zawodu trwa 24 do 36 miesięcy (nie krócej i nie dłużej). Od 01.09.2012 obowiązywać będzie jedynie maksymalny (czyli 36-miesięczny) okres trwania nauki zawodu.
Dość istotne również jest doprecyzowanie zasad podejmowania nauki zawodu po przerwie u tego samego lub innego pracodawcy. I tak, na mocy nowych przepisów bezspornym będzie fakt zaliczania okresu nauki przed jej przerwaniem do czasu jej trwania po przerwie - o ile nie była ona dłuższa niż 12 miesięcy (bez względu na to, czy młodociany podjął naukę po przerwie u tego samego czy u innego pracodawcy).
Ponadto zostaną wprowadzone nowe zasady egzaminowania młodocianych po zakończeniu nauki zawodu. I tak, np. zewnętrzny egzamin potwierdzający kwalifikacje w danym zawodzie będzie dotyczył jednej kwalifikacji (a nie jak do tej pory zakresu całego zawodu). Co to znaczy?
Przez kwalifikacje w zawodzie (w ujęciu stricte edukacyjnym) należy rozumieć wyodrębniony w danym zawodzie zestaw oczekiwanych efektów kształcenia, których osiągnięcie potwierdza świadectwo wydane przez okręgową komisję egzaminacyjną, po zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w zakresie jednej kwalifikacji. Wyjątkiem będą tzw. zawody jednokwalifikacyjne – w ich przypadku w dalszym ciągu egzamin będzie obejmował zakres całego zawodu.
Warto wiedzieć, że zawody ujęte w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego to zawody jedno-, dwu- i trzykwalifikacyjne. Klasyfikacja zawiera 95 zawodów jednokwalifikacyjnych: są to przede wszystkim zawody nauczane w zasadniczej szkole zawodowej, zawody nauczane na poziomie technikum i szkoły policealnej, dla których ministrem właściwym jest minister do spraw zdrowia, minister do spraw zabezpieczenia społecznego, minister do spraw transportu, minister do spraw gospodarki morskiej.
Przykładowa lista zawodów jednokwalifikacyjnych:
- Technik analityk (ale tylko taki, który zajmuje się przygotowaniem sprzętu laboratoryjnego, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych)
- Technik geodeta (wykonywanie pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz przetwarzanie danych pomiarowych)
- Technik geolog (wykonywanie geologicznych prac terenowych laboratoryjnych i dokumentacyjnych)
- Technik budownictwa (wykonywanie konstrukcji budowlanych)
- Technik elektryk (montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych)
- Pracownik pomocniczy obsługi hotelowej (wykonywanie prac pomocniczych w obiekcie noclegowym)
- Technik farmaceutyczny (sporządzanie, wytwarzanie kontrola, analiza i prowadzenie obrotu produktami dopuszczonymi na podstawie prawa)
- Asystentka stomatologiczna / Higienistka stomatologiczna
- Technik masażysta
- Ratownik medyczny (wykonywanie świadczeń opieki zdrowotnej w ramach sytemu Państwowe Ratownictwo Medyczne i prowadzenie edukacji w tym zakresie)
- Ortoptystka (wykonywanie świadczeń medycznych w zakresie ortoptyki)
- Technik żywienia i usług gastronomicznych (ale tylko w obszarze: sporządzanie potraw i napojów)
- Kucharz (ale tylko w obszarze: sporządzanie potraw i napojów)
- Technik prac biurowych
- I tak dalej, i tak dalej. Po więcej zapraszam do pełnej treści podpisanego rozporządzenia.
Po co zmiany w egzaminie zawodowym?
Cóż, teoretycznie celem zmian jest zwiększenie skuteczności i efektywności systemu kształcenia zawodowego i ustawicznego w kontekście oczekiwań rynku pracy, a w szczególności ujednolicenie systemu egzaminacyjnego i otwarcie go na efekty uczenia się formalnego, pozaformalnego i nieformalnego. Ponadto, nowe zasady określone w rozporządzeniu dają większe szanse na potwierdzenie kwalifikacji przez osoby dorosłe, które wykonują swój zawód bez uprawnień - po zdaniu egzaminu zdobędą potwierdzenie kwalifikacji w formie pisemnej.
Na ile jest to przydane na rynku pracy a na ile zbędne – sami sobie odpowiedzcie. Wszystko zależy…
A czego mogą spodziewać się pracodawcy już od września 2012?
Od 01.09.2012 pracodawcom, którzy zawarli z młodocianym pracownikiem umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, przysługiwać będzie dofinansowanie w wysokości:
- w przypadku nauki zawodu - 8081 zł przy okresie kształcenia wynoszącym 36 miesięcy (z zastrzeżeniem, że jeżeli okres kształcenia będzie krótszy niż 36 miesięcy kwota dofinansowania będzie wypłacana w wysokości proporcjonalnej do okresu kształcenia),
- w przypadku przyuczenia do wykonywania określonej pracy - 254 zł za każdy pełny miesiąc kształcenia.
Polecamy: Prawa pracownika podczas upałów
Okres przejściowy
Dofinansowanie kosztów kształcenia takiego pracownika - ucznia uczęszczającego do dwuletniej zasadniczej szkoły zawodowej będzie przyznawane najdłużej do 31.12.2014 (zasada obowiązywać będzie w okresie przejściowym i obejmie swoim zasięgiem tych uczniów, którzy we wrześniu tego roku podejmą edukację w dwuletnich ZSZ i będą kontynuować ją na dotychczasowych zasadach).
Dofinansowanie jako pomoc de minimis
W art. 70b ust. 11 ustawy o systemie oświaty dodana została nowa regulacja, która dofinansowanie kosztów kształcenia młodocianych pracowników nakazuje traktować, jako pomoc de minimis udzielaną zgodnie z warunkami określonymi w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1998/2006 z dn. 15.12.2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 379 z 28.12.2006, str. 5) . Przepis ten zacznie obowiązywać od 01.09.2012 r. Zgodnie ze znowelizowanym art. 70b ust. 1 ustawy z dnia 7 września o systemie oświaty dofinansowanie kosztów kształcenia przysługiwać będzie pracodawcom, którzy zawarli z młodocianymi pracownikami umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, jeżeli: pracodawca lub osoba prowadząca zakład w imieniu pracodawcy albo osoba zatrudniona u pracodawcy posiada kwalifikacje wymagane do prowadzenia przygotowania zawodowego młodocianych określone w przepisach w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania; oraz jeśli młodociany pracownik ukończył naukę zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy i zdał egzamin, zgodnie z przepisami, o których mowa w pkt. 1.
Polecamy: Emerytura, umowa zlecenie i ZUS – poradnik
Dofinansowanie będzie przyznawane na wniosek pracodawcy złożony w terminie 3 miesięcy od dnia zdania przez młodocianego pracownika egzaminu zgodnie z przepisami w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania.
Do wniosku pracodawca będzie musiał dołączyć m.in.:
- kopie dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji wymaganych do prowadzenia przygotowania zawodowego młodocianych,
- kopię umowy o pracę zawartej z młodocianym pracownikiem w celu przygotowania zawodowego,
- kopię dyplomu, świadectwa lub zaświadczenia potwierdzającego ukończenie nauki zawodu lub przyuczenia do wykonywania określonej pracy i zdanie stosownego egzaminu,
- kopię zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej,
- zaświadczenia o pomocy de minimis, otrzymane w roku, w którym pracodawca ubiega się o pomoc oraz w ciągu 2 poprzedzających go lat, albo oświadczenie o wielkości pomocy de minimis otrzymanej w tym okresie albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie,
- formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. z 1996 r., Nr 60, poz. 278 ze zm.) w §3a zobowiązuje pracodawców do zawiadomienia władz miasta o zawarciu umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego z młodocianym pracownikiem (co umożliwi zaplanowanie środków na dofinansowanie kształcenia).
Jakie wynagrodzenie dla pracownika ucznia?
Zgodnie z rozp. RM z dn. 28.05.1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. Nr 60, poz. 278, z późn. zm.), minimalne wynagrodzenie pracowników młodocianych wynosi:
- 4% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – w 1. roku nauki,
- 5% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – w 2. roku nauki,
- 6% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – w 3. roku nauki.
Ponadto młodocianemu odbywającemu przyuczenie do wykonywania określonej pracy przysługuje nie mniej niż 4% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Przeciętna pensja w I kw. 2012 r. ukształtowała się na poziomie 3646,09 zł, a zatem w okresie od 01.06.2012 r. do 31.08.2012 r. kwoty minimalnego wynagrodzenia pracownika młodocianego wynoszą:
- 145,84 zł – w 1. roku nauki,
- 182,30 zł – w 2. roku nauki,
- 218,77 zł – w 3. roku nauki.