Dzięki temu, być może, uda się dostrzec, wcześniej, symptomy zagrożeń albo szans dla tego przedsiębiorstwa, w okresach późniejszych. Łatwiej też odpowiedzieć sobie na pytanie "czy można było lepiej"? Tu pomóc nam mogą wskaźniki i mierniki ekonomiczne opisujące wzajemne relacje różnych składowych działalności firmy, względem siebie. Odpowiednio zestawione, dają pełniejszy obraz i uprawniają do dalej idących wniosków na temat jej kondycji i oceny jakości zarządzania. Wiele z tych miar zostało omówionych we wcześniejszych moich tekstach, postanowiłem jednak wrócić tematu miar oceny pracy przedsiębiorstwa i zarządu przedsiębiorstwa, aby przedstawić jeszcze jeden interesujący przykład modelu wskaźników, oparty na nierównościach. Wskaźników nazywanych "relatywnymi".
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Posługiwanie się tą miarą nie jest tak trudne jak by można było sądzić po przeczytaniu o możliwości stosowania nierówności przy wykorzystaniu "wskaźników relatywnych". W rzeczywistości, to stosunkowo prosty i łatwy w zastosowaniu sposób analizy. Zestawienie kilku wartości z okresu bazowego i obecnego, porównanie ich w określonej kolejności i nasza wiedza o efektywności działania firmy znacząco się poprawia. W połączeniu z jeszcze innymi miarami, dopełnia obrazu przedsiębiorstwa i pozwala na wyciąganie dalej idących wniosków niż by to było możliwe bez tej wiedzy.
Zanim przejdziemy do meritum, jeszcze kilka zdań o tak zwanych "indeksach dynamiki". Indeksy te wyznaczamy porównując określoną wielkość z okresu bazowego (przyjmuje wartość 100) z interesującym nas okresem następnym. Na przykład: Indeks dynamiki średniego zatrudnienia w spółce Nord (iR), w roku 2013 w porównaniu z rokiem 2012 (rok bazowy) wynosi 110, ponieważ w roku 2012 pracowało tam średnio 450 osób, a w roku 2014, 495 osób (rok 2012: 450 pracowników = 100; w roku 2013, przyrost o 10 punktów roku bazowego, to jest 45 pracowników. 450+45=495 zatrudnionych). Gdyby w roku 2012 pracowało 495, a w 2013, 450 osób, indeks dynamiki zatrudnienia (iR), by wynosił: 90,91.
5Why - prosty sposób zdiagnozowania przyczyny problemu
Pomiędzy wskaźnikami relatywnymi powinny zachodzić oczekiwane relacje. Nazywa się je modelowymi. W tym przypadku, kolejny wskaźnik, powinien charakteryzować się dynamiką wyższą niż jego poprzednik. Dzięki temu możliwe jest ustalanie szeregów nierówności tych wskaźników. Na przykład: oczekiwana dynamika wskaźnika "B" jest większa niż wskaźnika "A", a wskaźnik "C" powinien mieć dynamikę większą od "B". Można wiec zapisać że: A<B<C. Odstępstwa świadczą o nieprawidłowościach i mogą, albo powinny, być przedmiotem analizy przyczynowej takiego stanu. Podkreślmy jednak, że owe nieprawidłowości, niekiedy, mogą mieć swoje uzasadnienie, a więc sam fakt ich występowania, nie przesądza jeszcze o złej pracy firmy czy błędnych decyzjach zarządu. Decydować będzie uzasadnienie takiego stanu rzeczy.
Gospodarowanie kredytem handlowym w firmie cz. I.
Jeśli przyjąć że:
i - indeks dynamiki;
R - średni san zatrudnienia;
M - średnia wartość środków trwałych i obrotowych;
Sn - przychody ze sprzedaży w cenach netto;
Zs - zysk na sprzedaży;
Zn - zysk bilansowy netto.
Możliwe staje się przedstawienie oczekiwanego modelu wskaźników relatywnych w firmie
iR<iM<iSn<iZs<iZn
Tak więc dynamika przyrostu wartości środków trwałych i obrotowych (iM), powinna być wyższa, niż dynamika wzrostu zatrudnienia(iR); dynamika wzrostu przychodu ze sprzedaży(iSn), wyższa niż indeks średniej wartości majątku firmy (iM) itd.[i]
Zilustrujmy to przykładem:
W spółce Nord, poszczególne indeksy dynamiki, kształtują się następująco:
iR = 127; iM = 119,5; iSn = 122; iZs = 103; iZn = 105.
W rzeczywistości, mamy więc następujący układ nierówności:
iR>iM<iSn>iZs<iZn
Względem oczekiwanego:
iR<iM<iSn<iZs<iZn
Z tego stanu, rada nadzorcza (RN), wyciągnęła następujące wnioski wstępne:
A) zauważono, że indeks dynamiki przyrostu zatrudnienia (iR) wyprzedza indeks przyrostu wartości zaangażowanego majątku (iM). Jednak w tym przypadku, zarząd ma uzasadnienie takiego stanu. Planowane inwestycje wymagają wcześniejszego zatrudnienia i przeszkolenia personelu do obsługi nowych urządzeń. Zatrudnieni pracownicy szkolą się u dostawców maszyn. Po ich zamontowaniu, będą w pełni wykwalifikowaną kadrą, zdolną do ich wykorzystywania w produkcji.
B) Przyrost iM, jest uzasadniony dynamiką wzrostu przychodów ze sprzedaży (iSn) i nie będzie podlegać dalszej analizie;
C) Pewien niepokój może budzić tylko nieznaczny przyrost indeksu zysku ze sprzedaży (iZs) w porównaniu z iSn. To wynik gwałtownie zmniejszającej się konkurencyjności produktów spółki Nord na rynku. Stąd działania zarządu omówione w punkcie A. Oddzielną sprawą jest ustalenie i rozstrzygnięcie czy działania zarządu w sprawie planowanych inwestycji, nie zostały podjęte zbyt późno i czy można tu mówić o błędach w zarządzaniu. Ten aspekt będzie poddany dalszej analizie przez RN;
D) Indeks dynamiki zysku bilansowego netto (iZn) jest nieznacznie wyższy od iSn, co jest zgodne z wzorcem i nie wymaga, w tym przypadku, komentarza.
Wykorzystywanie informacji księgowej i analizy wskaźnikowej w bieżącej działalności firmy.