Jednoosobowa działalność a jednoosobowa spółka z o.o.
Chcąc założyć firmę musimy dokonać wyboru formy prawnej w jakiej będzie ona prowadzona. Dwie najpopularniejsze postacie prowadzenia firmy to jednoosobowa działalność gospodarcza oraz spółka z o.o. posiadająca jednego wspólnika. Warto przyjrzeć się różnicom jakie występują przy prowadzeniu działalności w danej formie prawnej oraz rozważyć zalety i wady każdej z nich.
Procedura założenia
Zarówno w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej jak i jednoosobowej spółki z o.o. istnieją dwa sposoby ich założenia. Procedura założenia pierwszego typu działalności jest szybka, gdyż trwa ok. jednego dnia, natomiast w przypadku spółki z o.o. zajmuje miesiąc w sytuacji, gdy zdecydujemy się na złożenie wniosku w formie tradycyjnej, a kilka dni w przypadku rejestracji online, dlatego jeżeli zależy nam na czasie, to warto wtedy zdecydować się na tę właśnie opcję.
Jeżeli zdecydujemy się na złożenie naszej firmy w sposób tradycyjny, to w przypadku jednoosbowej działalności wystarczy wypełnić kilka formularzy, natomiast w celu założenia spółki z o.o. oprócz tego istnieje wymóg sporządzenia umowy w formie aktu notarialnego.
Zobacz: Rejestracja firmy - CEIDG i KRS
Zobacz: Jak założyć własną firmę?
Koszty rejestracji
Założenie jednosobowej działalności jest nieodpłatne, podczas gdy przy założeniu spółki z o.o. konieczne jest poniesienie kosztów z tytułu opłat sądowych w wysokości 1000 zł., z podatku od umowy spółki (czyli podatku od wartości kapitału zakładowego, który wynosi 0,5 %), a także kosztów notarialnych.
Wymóg sprawozdawczości
Spółka z o.o. jest zobligowana do sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z Ustawą o Rachunkowości. Powoduje to, że zakres sporządzanej dokumentacji jest często rozległy i wymaga zatrudnienia księgowego, a zatem poniesienia dodatkowych kosztów. Dla jednoosobowej działalności gospodarczej nie prowadzącej działalności na wysoką skalę (przychody poniżej 1,2 mln euro) nie istnieje taki obowiązek, a przepisy podatkowe zobowiązują przedsiębiorcę jedynie do prowadzenia tzw. podatkowej księgi przychodów i rozchodów, co znacznie obniża koszty księgowości a niejednokrotnie, w przypadku niewielkiej skali działania, przedsiębiorca jest w stanie sporządzać taką dokumentacje samodzielnie.
Zobacz: Roczne sprawozdanie finansowe spółki z o.o.
Opodatkowanie
Dla jednoosobowej działalności gospodarczej przewidziano kilka możliwości opodatkowania:
- na zasadach ogólnych (skala podatkowa 18% i 32% po przekroczeniu progu podatkowego),
- na zasadach podatku liniowego (19%)
- w szczególnych przypadkach na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych albo karty podatkowej.
W spółce z o.o. występuje podatek dochodowy w wysokości 19% od osiągniętego zysku brutto, a dodatkowo wspólnicy zobligowani są do opłacenia podatku od dywidendy (wypłat z zysku spółki) w wysokości 19%. Łączne opodatkowanie przedsiębiorcy w przypadku spółki z o.o. jest więc znacznie wyższe.
Zobacz: Wybór formy opodatkowania małej firmy
Składki ZUS oraz składki zdrowotne
Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą jest zobowiązany do opłacania składek ZUS oraz składki zdrowotnej. Wyjątkiem od tego jest sytuacja, gdy przedsiębiorca ten jest jednocześnie zatrudniony na umowę o pracę, bądź posiada inny tytuł ubezpieczenia (wtedy składki te odprowadza jego pracodawca). Dodatkowo w trakcie pierwszych 24 miesięcy prowadzenia działalności przedsiębiorca może korzystać z preferencyjnych składek na ubezpieczenie społeczne (30% składki). W spółce z o.o. jedyny wspólnik traktowany jest na równi z przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą, a więc zobligowany jest do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenie społeczne. Co więcej, nie istnieje tu możliwość skorzystania z preferencyjnej stawki składki na ubezpieczenie społeczne.
Zobacz: Składki ZUS dla nowych firm w 2015 roku
Odpowiedzialność
Osoba, która założy jednoosobową działalność ponosi odpowiedzialność za wszelkie zobowiązania wynikające z jej prowadzenia całym swym majątkiem, w odróżnieniu od wspólników, którzy nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki może ponosić jej zarząd. W szczególnych wypadkach określonych przez Kodeks Spółek Handlowych oraz Ustawę o ordynacji podatkowej może on jednak uniknąć ponoszenia tej odpowiedzialności. Zgodnie z art. 299 k.s.h. będzie to możliwe w sytuacji, gdy członek zarządu wykaże, że w odpowiednim czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody.
Likwidacja
Żeby zakończyć prowadzenie działalności gospodarczej przedsiębiorca musi jedynie zgłosić ten fakt do odpowiedniego urzędu gminy. Może to zrobić w formie elektronicznej, korzystając przy tym z profilu zaufanego ePUAP albo z podpisu z certyfikatem kwalifikowanym. Dokonanie likwidacji działalności spółki z o.o. jest tymczasem bardziej skomplikowane i wymaga przeprowadzenia procesu likwidacyjnego oraz zgłoszenia tego faktu do Krajowego Rejestru Sadowego. Innym sposobem na zaprzestanie działalności jest również sprzedaż przez wspólnika wszystkich udziałów spółki.
Zobacz: Likwidacja spółki z o.o. - czynności likwidatorów
Organy
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej brak jest możliwości powołania organów, a także prokurenta. Jeśli zaś chodzi o sp. z. o.o. istnieje wymóg powołania zarządu, który może składać się z jednej osoby. Dodatkowo można powołać również radę nadzorczą, w skład której muszą zaś wejść co najmniej trzy osoby. Spółka posiada ponadto uprawnienie do powoływania prokurentów w formie prokury samoistnej lub łącznej.
Wspólnicy
Co do zasady, w przypadku działalności gospodarczej brak jest instytucji wspólników, a przedsiębiorca jest jeden. W sytuacji gdyby chciał on prowadzić działalność razem z innym przedsiębiorcą, to zaistniałby wymóg założenia spółki cywilnej.
W spółce z o.o. mamy do czynienia z istnieniem pełnej dowolności w kształtowaniu listy wspólników, co może nastąpić poprzez odsprzedaż przez przedsiębiorcę udziałów innym podmiotom lub poprzez podwyższenie kapitału zakładowego (co wiąże się z podjęciem uchwały zgromadzenia wspólników). Zarówno w przypadku odsprzedaży udziałów, jak i podwyższenia kapitału zakładowego należy zgłosić ten fakt do Krajowego Rejestru Sądowego, co wiąże się z dodatkowa opłatą w wysokości 500 zł.
Zobacz: Planowane zmiany w zakładaniu spółek z o.o. w 2015 roku
Podsumowanie
Podstawową cechą wyróżniającą jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością jest możliwość uniknięcia przez wspólnika odpowiedzialności za zobowiązania spółki, co może mieć duże znaczenie w przypadku istotnej skali działalności. Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą nie uniknie zaś odpowiedzialności za zobowiązania zaciągnięte przez przedsiębiorstwo. Ważny jest również aspekt możliwości rozszerzenia grona wspólników w przypadku sp. z o.o., co nie jest możliwe dla działalności gospodarczej. Z punktu widzenia kosztów założenia i prowadzenia działalności oraz jej sprawozdawczości, działalność gospodarcza, w przypadku której nie występują szczególne wymagania sprawozdawcze, a także nie ma konieczności wpisów do KRS oraz przysługuje preferencyjna stawka składki na ubezpieczenia społeczne, jest korzystniejsza. Dodatkowo proces założenia oraz likwidacji działalności gospodarczej jest znacznie szybszy i wymaga mniej formalności niż w przypadku sp. z o.o. Aspekty podatkowe również nie są bez znaczenia. W sp. z o.o. opodatkowanie następuje na dwóch poziomach:
- na poziomie podatku dochodowego w spółce
- na poziomie podatku od dywidend u wspólników.
Tymczasem przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarcza jest jednokrotnie opodatkowany. Rozważając te dwie formy prowadzenia firmy należy więc, w szczególności wziąć pod uwagę skalę prowadzonej działalności. W przypadku, gdy będzie ona znaczna, koszty i uciążliwości związane ze spółką z o.o. nie będą istotne, a przedsiębiorca uzyska ograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki.
Zobacz: Zmiana umowy spółki z o.o.