Składając do sądu wniosek o ogłoszenie upadłości można żądać ogłoszenia: upadłości likwidacyjnej, która obejmuje likwidację majątku dłużnika lub upadłości układowej z możliwością zawarcia układu z wierzycielami.
Celem upadłości likwidacyjnej jest zbycie przedsiębiorstwa upadłego i zaspokojenie wierzycieli z uzyskanych w ten sposób środków. Upadłość likwidacyjna oznacza przejęcie zarządu przedsiębiorstwa przez syndyka oraz spieniężenie majątku. W praktyce znaczna większość postępowań upadłościowych zmierza do likwidacji przedsiębiorstwa.
Zobacz: Co to znaczy być niewypłacalnym i kiedy należy "ogłosić upadłość"?
Zalety upadłości likwidacyjnej
Dłużnicy rzadko wybierają możliwość zawarcia układu z wierzycielami. Zadłużeni przedsiębiorcy nie chcą bowiem obciążać się obowiązkami spłaty kolejnych kwot w przyszłości. Główną zaletą upadłości likwidacyjnej jest to, że firmy, gdy rozpoczynają nową działalność, zachowują dochody w całości dla siebie.
Ważną zaletą upadłości likwidacyjnej jest także to, że przedsiębiorca może rozpocząć działalność pod inną firmą jeszcze w trakcie procedury.
Wierzycielom również bardziej niż na zawarciu układu zależy na odzyskaniu nawet niewielkiej kwoty należności. Może to stanowić przeszkodę dla wyboru formy układowej zwłaszcza, gdy wierzyciel ma pozycję uprzywilejowaną.
Polecamy: Od czego może ubezpieczyć się przedsiębiorca?
Trzeba też wspomnieć, że podstawową zaległość upadających firm często stanowią składki ZUS, które nie podlegają postępowaniu układowemu.
W rezultacie większość spraw sądowych ma na celu upłynnienie masy majątkowej przedsiębiorstwa w celu uregulowania zobowiązań.
Należy również dodać, że przedsiębiorcy często do ostatniej chwili decydują się na wszczęcie postępowania upadłościowego. Zaczynają o nim myśleć w obawie przed osobistą odpowiedzialnością. Wtedy może być jednak za późno na postępowanie układowe. W przypadku wniosku o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu złożonego przez dłużnika wymagane jest załączenie propozycji układowych z propozycjami finansowania wykonania układu oraz zestawienia przepływów finansowych za ostatni rok, gdy obowiązany był do prowadzenia dokumentacji umożliwiającej sporządzenie takiego zestawienia.
Zobacz: Kto może, a kto musi złożyć wniosek o głoszenie upadłości?
Jeżeli dłużnik nie usunął tych braków, po wezwaniu do ich naprawienia sąd obowiązany jest ogłosić upadłość obejmującą likwidację jego majątku. Jeżeli wierzyciel zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu powinien przedstawić wstępne propozycje układowe. Ich brak, po wezwaniu do naprawienia spowoduje, że sąd ogłosi upadłość obejmującą likwidację majątku dłużnika. W wielu sytuacjach przedsiębiorcy wybierają upadłość likwidacyjną, również dlatego, że daje to im większą efektywność np. ekonomiczną.
Zniechęcający dla nich bywa obowiązek używania oznaczenia „w upadłości”, co jest wymagane w przypadku wyboru postępowania układowego. Może się to spotkać z nieufnością ze strony inwestorów i kontrahentów.
Zobacz: Czy wierzyciel rzeczowy może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości?
Wady upadłości likwidacyjnej
Upadłość likwidacyjna ma tę wadę, iż nie daje przedsiębiorcy możliwości kontynuacji prowadzonej przez niego działalności gospodarczej pod tą samą firmą. Nie pozwala też korzystać z pewnych przywilejów przewidzianych w prawie upadłościowym, przypisanych upadłości układowej.
Ponadto przedsiębiorca w stanie upadłości likwidacyjnej nie ma możliwości samodzielnego zarządzania swoim przedsiębiorstwem. W przypadku takiej upadłości powołuje się syndyka. Syndyk dokonuje spisu inwentarza, oszacowania masy upadłości i sporządzenia planu likwidacyjnego. Następnie składa te dokumenty sędziemu-komisarzowi i przystępuje do likwidacji masy upadłości. Obowiązkiem upadłego jest udzielanie sędziemu-komisarzowi i syndykowi wszelkich potrzebnych wyjaśnień dotyczących swojego majątku.
Zobacz: Wniosek o ogłoszenie upadłości likwidacyjnej małego przedsiębiorcy
Sędzia-komisarz może postanowić, aby upadły będący osobą fizyczną nie opuszczał terytorium Polski bez jego zezwolenia.
Należy podkreślić, że upadłość powoduje natychmiastową wymagalność zobowiązań dłużnika. Zgodnie z art. 91 ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności świadczenia jeszcze nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości. Zobowiązania majątkowe niepieniężne zmieniają się z dniem ogłoszenia upadłości na zobowiązania pieniężne i z tym dniem stają się płatne, chociażby termin ich wykonania jeszcze nie nastąpił.
Polecamy: Jakie obowiązki ma przedsiębiorca w związku z likwidacją działalności gospodarczej?
Ponadto zawarcie w ramach postępowania likwidacyjnego nie zapewnia przedsiębiorcy stabilności w zakresie wielu umów wiążących go z kontrahentami. Z dniem ogłoszenia upadłości wygasa np. umowa kredytu, gdy kredytodawca nie przekazał kredytu do dyspozycji. Jeśli chodzi o umowę leasingu, to może ona zostać wypowiedziana w określonym terminie ze skutkiem natychmiastowym. Umowy najmu i dzierżawy wiążą strony, jeżeli przed ogłoszeniem upadłości został wydany przedmiot umowy. W pewnych sytuacjach syndyk może jednak wypowiedzieć taką umowę nawet, gdy jej wypowiedzenie przez upadłego nie było dopuszczalne.