Zgodnie z obowiązującymi przepisami organ kontroli zawiadamia przedsiębiorcę o zamiarze przeprowadzenia kontroli w firmie. Zatem jednoznacznie wynika, iż przedsiębiorca musi zostać powiadomiony o kontroli. Dla właściciela firmy jest to korzystne rozwiązanie, bowiem w takiej sytuacji może odpowiednio przygotować się do wizytacji. Natomiast wobec takiego uregulowania przeprowadzana kontrola może okazać się bezskuteczna i bezprzedmiotowa, ponieważ przedsiębiorca ma czas na usunięcie śladów niezgodnej z prawem działalności. Dlatego też 9 lipca 2013 r. Rada Ochrony Pracy powzięła decyzję o złożeniu stosownego wniosku do Ministerstwa Gospodarki o zniesienie obowiązku informowania przedsiębiorców o zamiarze sprawdzania legalności zatrudnienia. W takiej sytuacji Państwowa Inspekcja Pracy w ramach swoich ustawowych działań kontrolnych, w zakresie przestrzegania pracy mogłaby przeprowadzać kontrole bez uprzedniego powiadamiania firmy o zamiarze jej dokonania. Taka sytuacja będzie wyjątkowo niekorzystna dla przedsiębiorców.
Zobacz również: Rejestracja firmy w CEIDG
Kontrola działalności według obowiązujących przepisów
Kontrola legalności działalności firmy przeprowadzana jest zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2013.109.672) oraz na mocy przepisów odrębnych ustaw dotyczących organów kontroli. Zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy przedsiębiorca musi zostać poinformowany o zamiarze przeprowadzenia kontroli. Można przyjąć, że wtedy kontrola będzie planowa, bowiem właściciel firmy może dokonać odpowiednich przygotowań. Powiadomienie o planowanej kontroli ma istotne znaczenie, gdyż od dnia doręczenia zawiadomienia o kontroli biegnie termin jej wszczęcia. Na mocy art. 79 ust. 4 ustawy kontroli nie można wszcząć wcześniej niż po upływie 7 dni od doręczenia zawiadomienia oraz nie później niż przed upływem 30 dni. Jeżeli jednak kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia. Zawiadomienie o wszczęciu powinno obligatoryjnie zawierać:
1. oznaczenie organu,
2. datę i miejsce wystawienia,
3. oznaczenie przedsiębiorcy,
4. wskazanie zakresu przedmiotowego kontroli,
5. podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia.
Ustawodawca ustanowił katalog przypadków, w których nie zawiadamia się przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli i są to m.in. sytuacje, gdy przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia bądź przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego czy fakt, że przedsiębiorca nie ma adresu zamieszkania lub adresu siedziby lub doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione etc. Czynności kontrolne powinny zostać natomiast przeprowadzone po uprzednim okazaniu legitymacji służbowej oraz doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Dokonanie czynności odbywa się w obecności sprawdzanego przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej.
Kontrola PIP jest natomiast przeprowadzana przez inspektorów pracy w ramach właściwości terytorialnych okręgowych inspektoratów pracy. Czynności kontrolne obejmują w głównej mierze kontrolę przestrzegania przepisów prawa pracy, a w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia oraz udokumentowanie dokonanych ustaleń. Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.2012.404) zawiera regulacje uprawniające inspektorów do przeprowadzenia kontroli bez uprzedzenia o każdej porze dnia i nocy w powyższym zakresie przedmiotowym.
Polecamy: Pieniądze na założenie firmy
Konsekwencje wprowadzenia zmian w stosunku do firm
Zniesienie obowiązku informowania przedsiębiorców o zamiarze wszczęcia kontroli może mieć negatywne skutki dla firm. Obecne przepisy pozwalają na przeprowadzenie kontroli w sposób, który nie jest nadmiernie uciążliwy. Ponadto wyznaczenie terminu pozwala zapewnić obecność odpowiednich osób, czyli właściciela, szefa działu kadr, etc. Firmy obawiają się, że częste niezapowiedziane kontrole mogą zburzyć aktualny harmonogram prac w przedsiębiorstwie a ponadto ograniczać rozwój działalności. Jednakże z drugiej strony brak powiadomienia o kontroli może skuteczniej przeciwdziałać nielegalnemu zatrudnieniu.
Zadaj pytanie na Forum: Moja Firma - Działalność gospodarcza