Zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 4) ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiający zobowiązany jest odrzucić ofertę, jeżeli zawiera ona rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia. Zanim jednak taka oferta zostanie odrzucona, na podstawie art. 90 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy, zamawiający w celu ustalenia, czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, zwraca się do wykonawcy o udzielenie w określonym terminie wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny.
Istotne bowiem z punktu widzenia przywołanych przepisów wydaje się podkreślenie, iż rażąco niską cenę oferty można badać tylko i wyłącznie pod kątem ceny całej oferty, nie zaś tylko jej poszczególnych składników, co nierzadko mają w zwyczaju zamawiający publiczni. I bez znaczenia tutaj jest, czy wynagrodzenia ma charakter ryczałtowy czy kosztorysowy, gdyż kalkulując ofertę wykonawca mógł niedoszacować pewne pozycje, zaś w innych ten niedobór uzupełnić z nawiązką w taki sposób, iż cena sumaryczna – ostateczna oferty w żaden sposób nie nosi znamion ceny rażąco niskiej.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Rażąco niska cena była, jest i będzie przedmiotem wielu postępowań odwoławczych toczących się przed Krajową Izbą Odwoławczą. Spośród wielu wyroków, jakie zapadały w takich sprawach, na szczególną uwagę zasługuje co najmniej kilka.
Jednym z takich wyroków jest wyrok KIO 1958/11, gdzie w uzasadnieniu Izba stwierdziła, iż niedopuszczalne jest odrzucenie oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt. 4) ustawy Pzp ocenianej przez pryzmat wybranych elementów oferty, ponieważ przepis ustawy odnosi się do rażąco niskiej ceny nie w kontekście pojedynczej pozycji kosztorysowej, lecz w stosunku do przedmiotu zamówienia jako całości.
Warto przytoczyć również wyrok KIO 2810/11, w którym Izba odniosła się do istoty rażąco niskiej ceny, a mianowicie: „(…) cena rażąco niska jest więc ceną nierealistyczną, nieadekwatną do zakresu i kosztów prac składających się na dany przedmiot zamówienia, zakładającą wykonanie zamówienia poniżej jego rzeczywistych kosztów i w takim sensie nie jest ceną rynkową, tzn. generalnie nie występuje na rynku, na którym ceny wyznaczane są m.in. poprzez ogólną sytuację gospodarczą panującą w danej branży i jej otoczeniu biznesowym, postęp technologiczno-organizacyjny oraz obecność i funkcjonowanie uczciwej konkurencji podmiotów racjonalnie na nim działających(…).”
Oferty konkurencyjne złożone przez małżonków
Należy w tym miejscu również wspomnieć, iż kwestia podejścia do rażąco niskiej ceny nie różni się zbytnio w zależności, czy mowa o wynagrodzeniu ryczałtowym czy kosztorysowym, o czym stanowić może wyrok KIO 1511/08, w którym stwierdzono, iż „(…) niedopuszczalne jest powoływanie się na konieczność rozpatrywania cen jednostkowych pod kątem rażąco niskiej ceny w przypadku ceny kosztorysowej, gdzie przedmiar robót może odbiegać od ilości prac, których wykonanie będzie niezbędne do realizacji zamówienia, ponieważ takie podejście oznaczałoby w istocie zakwestionowanie możliwości porównania cen ofertowych skoro w każdym przypadku wynagrodzenia kosztorysowego, wynagrodzenie ostateczne może odbiegać od pierwotnie wyliczonego wynagrodzenia ofertowego. ”
Na podstawie wyżej przytoczonych wyroków KIO można więc uznać, że zarówno w przypadku wynagrodzenia ryczałtowego, jak również kosztorysowego, nie ma przyzwolenia na podnoszenie zarzutu rażąco niskiej ceny tylko do jednego ze składników cenotwórczych oferty, gdyż ta powinna być rozpatrywana jako całość i dopiero na tej podstawie można podejmować próby badania, czy ostateczna cena oferty nosi znamiona ceny rażąco niskiej.