Umowa o roboty budowlane została uregulowana została w przepisach kodeksu cywilnego. Strony umowy, czyli inwestor oraz wykonawca na zasadzie swobody umów mogą dowolnie ustanowić stosunek umowny. Szczególne znaczenie będzie miał zapis dotyczący odstąpienia od umowy. Często zdarza się bowiem, że podczas procesu budowlanego dochodzi do konfliktów między inwestorem a wykonawcą. Najczęściej dotyczą braku płatności ze strony inwestora bądź niewykonania czy opóźnienia prac ze strony wykonawcy. Takie działania zagrażają zakończeniu całej inwestycji.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Opóźnienie w rozpoczęciu lub zakończeniu inwestycji
Inwestor ma prawo odstąpić od umowy o roboty budowlane na podstawie przepisów ogólnych kodeksu cywilnego oraz postanowień umownych. Na podstawie art. 635 k.c., jeżeli wykonawca opóźnia się w rozpoczęciu bądź zakończeniu wykonania inwestycji i nie jest prawdopodobne ukończenie inwestycji przed planowanym terminem – inwestor ma prawo odstąpić od umowy. W takiej sytuacji inwestor może od zawartej umowy odstąpić bez wyznaczania dodatkowego terminu pod warunkiem, że dokona odpowiedniej oceny czy opóźnienie jest na tyle duże, że będzie miało wpływ na ukończenie inwestycji (wyr. SA w Białymstoku, I ACa 569/13). Forma odstąpienia od umowy uzależniona jest o tego, w jakiej formie została sporządzona sama umowa. Jeżeli zatem umowa została zawarta w formie pisemnej – odstąpienie od niej również musi być w formie pisemnej. Odstąpienia nie należy jednak mylić z wypowiedzeniem umowy, bowiem wypowiedzenie odnosi się do długoterminowych stosunków umownych, a nie dotyczących wykonania określonej w umowie inwestycji.
Odstąpienie od umowy o roboty budowlane - brak klauzuli odstąpienia
Wadliwe wykonanie inwestycji
Inwestor ma również prawo odstąpić od umowy w przypadku, gdy wykonawca wykonuje prace budowlane w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową. Na mocy art. 636 § 1 k.c. inwestor może wezwać wykonawcę do zmiany sposobu wykonania umowy bądź wyznaczyć mu dodatkowy termin do zakończenia inwestycji. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu, inwestor może odstąpić od umowy bądź powierzyć dalsze wykonanie umowy osobie trzeciej na koszt i niebezpieczeństwo wykonawcy. Ważne jest jednak, aby inwestor zaznaczył wyraźnie w umowie z wykonawcą robót budowlanych powierzenie ich wykonania osobie trzeciej (podwykonawcy). W przeciwnym razie wykonanie robót będzie sprzeczne z umową (wyr. SA w Katowicach, I ACa 553/13). Gdyby wady w wykonaniu inwestycji nie były aż tak istotne, inwestor może zażądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku.
Postanowienia umowne
Oprócz wskazanych ogólnych podstaw do odstąpienia od umowy, strony mogą zastrzec w samej treści kontraktu inne powody, które będą skutkować nieprzedłużeniem umowy z wykonawcą. Mogą to być przykładowo wielokrotne naruszenia przepisów bhp, czy środowiska podczas wykonywania prac. Ważne jest jednak, aby strony zastrzegły w kontrakcie termin do odstąpienia od umowy. Dopiero wówczas odstąpienie od umowy będzie skuteczne. Zgodnie z art. 395 § 2 k.c., w przypadku braku zastrzeżenia terminu, odstąpienie od umowy uważa się za nieważne.