Podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracowników
Podstawowe kwestie określające zasady podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników zawiera Dział IV Rozdział III Kodeksu pracy (dalej: K.p.).
Zgodnie z art. 17 K.p. w związku z art. 94 pkt 6 K.p. pracodawca jest obowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. W przypadku gdy podnoszenie kwalifikacji odbywa się za zgodą pracodawcy (bez względu na to z czyjej inicjatywy), pracownikowi przysługuje szereg uprawnień.
Zgoda pracodawcy na podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika powinna dotyczyć ścieżki kształcenia, po zakończeniu której można jednoznacznie stwierdzić, że pracownik podniósł swoje kwalifikacje zawodowe i w konsekwencji spełnił oczekiwane wymagania kwalifikacyjne (np. zdanie egzaminu, ukończenie studiów). Zgoda pracodawcy powinna zatem obejmować pełen proces kształcenia, umożliwiający pracownikowi faktyczne podniesienie kwalifikacji zawodowych. Dla przykładu: w przypadku studiów trwających cztery semestry wyrażenie przez pracodawcę zgody na dwa semestry nauki nie umożliwi pracownikowi podniesienia kwalifikacji zawodowych.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Uprawnienia związane z podnoszeniem kwalifikacji
| Warunkiem korzystania ze świadczeń gwarantowanych ustawowo jest zgoda pracodawcy na podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika. Uprawnienia przewidziane w przepisach Kodeksu pracy nie będą przysługiwały pracownikowi, który nie poinformował pracodawcy o rozpoczęciu nauki i nie zwrócił się do pracodawcy wyrażenie zgody, natomiast występuje o udzielenie np. urlopu szkoleniowego. |
Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługuje urlop szkoleniowy w wymiarze:
- 6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych,
- 6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego,
- 6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
- 21 dni w ostatnim roku studiów - na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.
Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Za czas urlopu szkoleniowego pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Przedwstępna umowa o pracę – jakie roszczenia mają jej strony?
Pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w szczególności pokryć opłaty za:
- kształcenie,
- przejazd,
- podręczniki,
- zakwaterowanie.
Pracownikowi przysługuje również zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania - z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Pracodawca może wyrazić zgodę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika także, gdy pracownik uczący się na własną rękę poinformuje o tym dopiero w trakcie nauki i wystąpi o zgodę pracodawcy. Po uzyskaniu takiej zgody pracownik będzie kontynuował naukę jako podnoszenie kwalifikacji zawodowych na podstawie przepisów Kodeksu pracy i korzystał tym samym z dodatkowych uprawnień.
Umowa zlecenie czy umowa o dzieło? Najbardziej istotne różnice.
Umowa szkoleniowa
| Największe znaczenie dla rozpoczęcia procesu podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracownika ma decyzja pracodawcy. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych odbywa się bowiem z inicjatywy pracodawcy albo za zgodą pracodawcy, jeżeli z propozycją podnoszenia kwalifikacji zawodowych wystąpi pracownik. |
Umowę szkoleniową należy zawrzeć na piśmie przed rozpoczęciem przez pracownika podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub najpóźniej przed rozpoczęciem przez niego korzystania z dodatkowych świadczeń przewidzianych dla pracowników podnoszących kwalifikacje zawodowe.
| Nie ma obowiązku zawarcia umowy szkoleniowej, jeżeli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. |
Przedterminowe ustanie zakazu konkurencji
Umowa szkoleniowa powinna określać wzajemne prawa i obowiązki stron, związane z podnoszeniem przez pracownika kwalifikacji zawodowych. Ustalenia te mogą dotyczyć przyznania dodatkowych świadczeń, nie mniej korzystnych dla pracownika niż wynika to z postanowień Kodeksu pracy.
Strony nie mogą zatem zastrzec w umowie szkoleniowej, np. że pracodawca obniży pracownikowi wymiar urlopu szkoleniowego.
| Umowa szkoleniowa nie może zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż przewidują to przepisy Kodeksu pracy. |
Kiedy warto zawrzeć umowę przedwstępną?
Obowiązek zwrotu kosztów - w jakich przypadkach?
Kodeks pracy zawiera zamknięty katalog przypadków uzasadniających zwrot przez pracownika kosztów poniesionych przez pracodawcę z tytułu dodatkowych świadczeń na podnoszenie kwalifikacji zawodowych.
Obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę z tytułu dodatkowych świadczeń przyznanych pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe spoczywa na pracowniku:
- który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji,
- z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w ustalonym okresie odpracowania nie dłuższym jednak niż 3 lata,
- który w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub w „okresie odpracowania” rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem (z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z powodu mobbingu w miejscu pracy),
- który w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub w „okresie odpracowania” rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy lub z powodu orzeczonego przez lekarza szkodliwego wpływu wykonywanej pracy na zdrowie (art. 55 K.p.) czy też z powodu mobbingu (art. 943 K.p.), mimo braku zaistnienia przyczyn określonych w tych przepisach.
Pracownik ma obowiązek zwrotu pracodawcy kosztów dodatkowych świadczeń - w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu kwalifikacji zawodowych lub w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia.
Małgorzata Karolewska specjalista ds. ubezpieczeń i prawa pracy wfirma.pl