Przedwstępna umowa o pracę
Problem umów przedwstępnych nie został uregulowany w przepisach Kodeksu pracy. W tym jednak przypadku należy skorzystać z art. 300 k.p. i zastosować odpowiednie stosowanie przepisu art. 389 Kodeksu cywilnego. Na podstawie tego unormowania umowa przedwstępna powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej (w tym przypadku umowy o pracę) oraz termin, w ciągu którego ma być ona zawarta.
Należy pamiętać, że do zawarcia umowy o pracę, w zakresie nieuregulowanym w Kodeksie pracy, mają poprzez art. 300 zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego, w szczególności dotyczące oświadczeń woli.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Termin nawiązania stosunku pracy
Gdy termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, umowa powinna być zawarta w terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie.
Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.
Przy zawieraniu przedwstępnej umowy o pracę często pojawia się problem z określeniem terminu nawiązania stosunku pracy. Jak mówi art. 26 Kodeksu pracy stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego nie określono – w dniu zawarcia umowy. Tak jest również wobec umowy przedwstępnej.
Kiedy warto zawrzeć umowę przedwstępną?
Wypowiedzenie umowy o pracę na okres próbny
Roszczenia stron przedwstępnej umowy o pracę
Zawarcie umowy przedwstępnej, przewidującej zawarcie w przyszłości umowy o pracę, daje stronom tej umowy uprawnienia niezbędne do prawidłowej realizacji zobowiązań przyjętych w umowie. Gdy przyszły pracodawca uchyla się od zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę, to przyszłemu pracownikowi przysługują alternatywne roszczenia wskazane w art. 390 Kodeksu cywilnego. Są to:
- naprawienie szkody, którą poniosła strona licząca na zawarcie umowy
- dochodzenie zawarcia umowy przyrzeczonej.
Sprawa dotycząca roszczeń wynikających z przedwstępnej umowy o pracę jest rozpoznawana przez sąd pracy. Jednak roszczenia wynikające z umowy przedwstępnej, której przedmiotem miało być zawarcie umowy o pracę, nie są roszczeniami ze stosunku pracy, ponieważ stosunek pracy jeszcze nie istnieje. Przy dochodzeniu roszczeń wynikających z niewykonania umowy przedwstępnej, obejmującej zawarcie umowy o pracę jako umowy przyrzeczonej, źródłem tych roszczeń jest niezawarcie umowy o pracę, czyli niepowstanie stosunku pracy. Dlatego też w tym zakresie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.
Jaka powinna być treść umowy o pracę?
W przypadku odszkodowania w granicach ujemnego interesu umownego chodzi o naprawienie szkody w zakresie przewidzianym w art. 390 § 1 k.c. Uprawniony może domagać się od dłużnika tylko zwrotu wydatków poniesionych w związku z zawarciem umowy przedwstępnej oraz potrzebnych do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie zaś takich, które wiązałyby się z wykonaniem umowy przyrzeczonej. Niewykonanie obowiązku zawarcia umowy przyrzeczonej w terminie może więc powodować tylko odpowiedzialność za szkodę, która wyraża się w skutkach niezawarcia umowy przyrzeczonej, nie zaś w jej niezrealizowaniu (por. wyrok SN z 5 czerwca 2007 r., I PK 356/06, OSNP 2008/13–14/193).
Zabezpieczenie interesów przedsiębiorcy – kary umowne
Należy jednak pamiętać, że w przypadku dobrowolnego zobowiązania się pracownika do zawarcia umowy o pracę, pracodawca może dochodzić jedynie odszkodowania. Oznacza to, że nawet po zawarciu przedwstępnej umowy o pracę pracodawca nie może zmusić pracownika do zawarcia umowy przyrzeczonej. Jedyne co może to uzyskać od niego odszkodowanie.