Weksel jest papierem wartościowym. Osoba posiadająca prawa do weksla może domagać się od dłużnika zapłaty sumy określonej w wekslu, a w razie jej nieuzyskania w sposób stosunkowo prosty i szybki, dochodzić jej na drodze sądowej a potem egzekucyjnej.
Polecamy: Korekta faktur - raport INFOR PDF
Podstawowy podział weksli to weksle własne (takie w których osoba, która podpisuje weksel, zobowiązuje się do zapłaty) i trasowane (czyli te, w których z weksla wynika, iż obowiązany jest do zapłaty trasat, czyli inna osoba, niż ta, która weksel podpisuje). Weksel ma formę pisemną i powinien zawierać następujące elementy:
- nazwę "weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;
- przyrzeczenie bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;
- oznaczenie terminu płatności;
- oznaczenie miejsca płatności;
- nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;
- oznaczenie daty i miejsca wystawienia wekslu;
- podpis wystawcy wekslu.
W przypadku tzw. weksla trasowanego należy w nim również zawrzeć nazwisko osoby, która ma zapłacić (trasata). Aby trasat był zobowiązany do zapłaty weksla musi się na wekslu podpisać.
Jakkolwiek wystawienie weksla z reguły znajduje podstawę prawną w stosunkach prawnych zachodzących między stronami, zobowiązanie wekslowe ma charakter abstrakcyjny. Na wekslu nie wskazuje się przyczyny jego wystawienia. Co do zasady nie ma ona wpływu na ważność i realizację wierzytelności wekslowej. Z punktu widzenia wierzyciela posiadanie weksla jest niezbędną przesłanką istnienia jego uprawnień wekslowych, a zarazem przesłanką legitymacji formalnej. Oznacza to, że sąd, któremu wierzyciel przedłoży weksel, dla uzyskania nakazu zapłaty nie będzie brał pod uwagę tego, dlaczego weksel był wystawiony ani czy roszczenie jest "słuszne", ale po prostu sprawdzi poprawność formalną weksla i wyda nakaz zapłaty.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Prawa z weksli są przenoszone przez tzw. indos, czyli pisemne oświadczenie na wekslu. Jednak weksel konsumenta wręczony kredytodawcy w celu spełnienia lub zabezpieczenia świadczenia wynikającego z umowy o kredyt konsumencki powinien zawierać klauzulę "nie na zlecenie" lub inną równoznaczną. Oznacza to, że takiego weksla zbyć przez indos nie można. Weksel stanowi stosunkowo wygodną i tanią formę zabezpieczenia pożyczek lub kredytów. Weksle wykorzystywane są m.in. do zabezpieczenia wierzytelności oraz ewentualnych roszczeń o naprawienie szkody lub roszczeń o zwrot udzielonego kredytu. Najczęściej osoba, której udzielane jest zabezpieczenie, otrzymuje weksel z upoważnieniem do jego wypełnienia przez wpisanie w nim kwoty, na którą opiewa zabezpieczona wierzytelność, jako sumy wekslowej, i dnia wymagalności zabezpieczonej wierzytelności, jako terminu płatności weksla, oraz innych postanowień. Upoważnienie do wypełnienia weksla stanowi element porozumienia osoby wręczającej weksel in blanco i jego odbiorcy. Jeżeli oświadczenie osoby wręczającej weksel in blanco ma formę pisemną, wspomniane porozumienie nazywane jest zwyczajowo deklaracją wekslową. Porozumienie takie zawiera upoważnienie dla posiadacza weksla niezupełnego do uzupełnienia weksla.
Roszczenia z weksla
W następstwie wypełnienia weksla in blanco zgodnie z porozumieniem co do jego uzupełnienia powstaje zobowiązanie wekslowe osoby podpisanej na wekslu (wręczającej ten weksel bądź poręczycieli wekslowych) o treści określonej w tekście powstałym na skutek wypełnienia. Trzeba pamiętać, że podpis na tzw. froncie weksla jakiejkolwiek osoby poza wystawcą weksla uważany jest za poręczenie. Poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo jak ten, za kogo poręczył. Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej. Poręczyciele wekslowi nie mogą skutecznie odwołać poręczenia również wtedy, gdy dotyczy ono weksla niezupełnego, niezawierającego oznaczenia - w chwili jego wystawienia – sumy wekslowej i daty płatności.
Praktyczne zastosowanie weksla in blanco w obrocie
Roszczenia z weksla przeciwko dłużnikowi głównemu (w przypadku weksla własnego jest to wystawca i jego poręczyciel) przedawniają się z upływem 3 lat od daty płatności. Roszczenie z weksla własnego przeciwko wystawcy oraz poręczycielom przedawnia się z upływem lat 3, także wtedy, gdy weksel jako niezupełny został wręczony dla zabezpieczenia określonego roszczenia. Bieg terminu przedawnienia ulega przerwaniu na zasadach ogólnych tj. wynikających z Kodeksu cywilnego. Bieg terminu przedawnienia przerywa się m.in. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia bądź zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju bądź przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone. Nakaz zapłaty jest to orzeczenie wydawane w postępowaniu nakazowym. Wydawane jest m.in. na podstawie weksla przedstawionego przez powoda i nie wymaga przeprowadzenia rozprawy. Środkiem odwoławczym od tego orzeczenia są zarzuty - można w nich wskazać okoliczności, z których wynika, że weksel in blanco został wypełniony niezgodnie z porozumieniem wekslowym.
Źródło: Poradnik Rzecznika Praw Obywatelskich