Umowa o współpracy między firmami to jeden z filarów obrotu gospodarczego. W dzisiejszych czasach praktycznie każdy, kto prowadzi działalność gospodarczą, współpracuje z innymi uczestnikami obrotu. Nie można robić interesów, nie mając swoich dostawców lub kontrahentów świadczących usługi, np. prawnicze, księgowe czy kurierskie. Bardzo często się zdarza, że działalność jednego przedsiębiorcy jest podporządkowana świadczeniu określonych usług na rzecz drugiego. Przedsiębiorcy w związku z tym często dążą do ustabilizowania takiej współpracy przez zawarcie umowy, która będzie wyraźnie określała ich prawa i obowiązki, a także zawierała postanowienia dyscyplinujące strony. Zawarcie umowy w formie pisemnej może mieć również znaczenie dowodowe w razie ewentualnego sporu. Problem polega jednak na tym, że umowa o współpracy nie została stypizowana w kodeksie cywilnym. Nie oznacza to jednak, że interesy stron umowy o współpracę nie podlegają ochronie prawnej.
Polecamy: Nowe technologie w pracy księgowych
Zobacz: Samozatrudnienie a zawarcie umowy o współpracę
Umowa o współpracy i swoboda umów
Zgodnie z art. 3531 kodeksu: Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Sąd Apelacyjny w Katowicach w Wyroku z dnia 25 czerwca 2009 r. V ACa 128/2009 stwierdził: (...)Zgodnie z zasadą swobody umów wyrażonej treścią art. 353[1] kc strony zawierające umowę mogą zawrzeć bądź jedną z tzw. umów nazwanych lub też ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. O kwalifikacji prawnej danego stosunku prawnego decydują jego elementy przedmiotowo istotne. W przypadku stosunków prawnych, w których występują elementy różnych rodzajów zobowiązań istotne znaczenie ma układ interesów stron z uwzględnieniem ich zgodnego zamiaru, celu powołania do życia określonego stosunku prawnego. W stosunkach, w których dominuje jeden główny cel on determinuje ocenę danego stosunku(...).
Porozmawiaj o tym naszym FORUM!
Opodatkowanie skalą w ramach współpracy z byłym lub obecnym pracodawcą
Umowy przewidziane w kodeksie i innych ustawach
Jednak jeśli zamierzamy zawrzeć umowę o współpracy, w pierwszej kolejności powinniśmy zorientować się, czy spośród stypizowanych w kodeksie cywilnym lub innych aktach prawnych, np. Ustawie o gospodarce nieruchomościami nie ma takiej, która nadaje się do wytyczenia ram naszej współpracy. Kodeks cywilny reguluje m.in. umowy: sprzedaży, zamiany, dostawy kontraktacji, o dzieło, o roboty budowlane, najmu i dzierżawy, leasingu, agencyjną, przewozu, spedycji, zlecenia i wiele innych. Oczywiście nie ma obowiązku zawierania tylko takich umów, które zostały stypizowane. W wielu przypadkach nie warto jednak wyważać otwartych drzwi.
Umowa o świadczenie usług
Ponadto należy zwrócić szczególną uwagę na art. 750 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. W orzecznictwie przyjmuje się, że przepisy o zleceniu znajdą m.in. zastosowanie do umów:
1) o świadczenie usług reklamowych, także zawartych w ramach tzw. sponsoringu,
2) o współpracy w zakresie kolportażu materiałów promocyjno-reklamowych,
3) outsourcingu,
4) najmu sprzętu wraz z operatorem ,
5) o przeprowadzenie badań urządzeń technicznych i wykonanie czynności sprawdzających,
6) konsultingu,
7) o zastępstwo inwestycyjne.
Polecamy: Sprzeczność wzorców umownych w stosunkach obustronnie profesjonalnych
Oczywiście zakres umów, do których na podstawie art. 750 kodeksu mają zastosowanie przepisy o zleceniu jest znacznie szerszy niż powyższe wyliczenie. Zastosowanie przepisów o zleceniu może jednak w wielu przypadkach budzić wątpliwości. Należy pamiętać, że przepisów o zleceniu nie stosujemy do każdej umowy o świadczenie usług, ale tylko do takiej, która nie została uregulowana innymi przepisami. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 kwietnia 2004 r. sygn. V CK 379/2003 stwierdził, że "zastosowanie przepisu art. 750 kc oznacza zawsze konieczność uprzedniego ustalenia zakresu stanów faktycznych objętych określeniem „umowy o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami”. Definicja ta zawiera z jednej strony element pozytywnego oznaczenia - umowie takiej ma przysługiwać cecha umów o świadczenie usług oraz - co jest istotne - element oznaczenia negatywnego - dokonanie świadczenia danego rodzaju nie może być przedmiotem zobowiązania wynikającego z umów uregulowanych innymi przepisami prawa cywilnego. Uznanie zatem konkretnej umowy za desygnat nazwy „umowy o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, wymaga porównania cech tej umowy z cechami obszernej i różnorodnej klasy umów nazwanych".
Konsekwencją uznania, że do stosunku prawnego zastosowanie znajdują przepisy o umowie zlecenia, może skutkować zastosowaniem bardzo krótkiego, 2-letniego terminu przedawnienia.
Zgodnie z art. 751 kodeksu z upływem lat dwóch przedawniają się:
- roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom;
- roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.
Umowa empiryczna
Warto również zorientować się, czy umowa, którą chcemy zawrzeć, a która nie została stypizowana w kodeksie cywilnym ani innej ustawie, nie występuje powszechnie w obrocie jako umowa empiryczna, tzn. ukształtowana w praktyce obrotu gospodarczego. Przykładem umowy empirycznej jest umowa franchisingu, która powszechnie występuje, mimo że nie została uregulowana w kodeksie cywilnym. W ten sposób ukształtowała się także kodeksowa już umowa leasingu.
Poza franchisingiem, coraz większe uznanie uczestników obrotu gospodarczego zdobywają umowy forfaitingu, faktoringu czy o zastępstwo inwestorskie. Ułożenie stosunku prawnego w taki sposób, wypróbowany przez inne osoby prowadzące działalność gospodarczą, jest dla przedsiębiorców korzystne, m.in. dlatego, że na tle sporów dotyczących realizacji tych umów wypracowane zostało bogate orzecznictwo. Są one również opracowane w publikacjach prawniczych i ekonomicznych.
Polecamy: Jakie są skutki zawarcia umowy o świadczenie niemożliwe?
Więcej informacji znajdziesz w serwisie MOJA FIRMA