Sądy arbitrażowe
Przed skierowaniem sprawy do sądu powszechnego należy rozważyć polubowne załatwienie sprawy przez sąd arbitrażowy. Stałe sądy polubowne z reguły działają przy większych izbach gospodarczych. Wyrok sądu polubownego oraz ugoda przed nim zawarta mają moc prawną na równi z wyrokiem sądu powszechnego.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Istotne zalety sądu arbitrażowego:
- zdecydowanie krótszy czas orzekania niż w sądzie powszechnym
- niższe koszty postępowania
- poufność
- możliwość wyboru arbitrów
- arbitrami mogą być specjaliści w dziedzinie, której dotyczy spór
Umowa o podanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego, czyli zapis na sąd polubowny, powinien być sporządzony na piśmie i podpisany przez obie strony.
Zapis powinien dokładnie oznaczać:
- strony umowy
- przedmiot sporu lub stosunek prawny, z którego spór wynikł.
Sąd arbitrażowy jest jednoinstancyjny, od wyroku nie przysługuje odwołanie. Jedynym środkiem odwoławczym jest skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego.
Arbitrem może być osoba fizyczna bez względu na obywatelstwo, mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Nie może nim być sędzia państwowy, z wyjątkiem sędziów w stanie spoczynku. Strony mogą w umowie określić liczbę arbitrów, a jeśli tego nie zrobią – powoływany jest sąd polubowny w składzie trzech arbitrów.
Wyrok sądu polubownego
Sąd polubowny może przeprowadzić dowód z przesłuchania świadków, z dokumentów, oględzin, a także inne konieczne dowody, nie może jednak stosować środków przymusu. Jeżeli strony zawarły ugodę przed sądem polubownym, sąd ten umarza postępowanie. Treść ugody powinna być wpisana do protokołu i stwierdzona podpisami stron. Na wniosek stron sąd polubowny może nadać ugodzie formę wyroku. Wyrok sądu polubownego powinien być sporządzony na piśmie i podpisany przez arbitrów, którzy go wydali. Jeżeli wyrok jest wydany przez sąd polubowny rozpoznający sprawę w składzie trzech lub więcej arbitrów, wystarczą podpisy większości arbitrów z podaniem przyczyny braku pozostałych podpisów. Wyrok sądu polubownego powinien zawierać motywy rozstrzygnięcia. Wyrok sądu polubownego powinien wskazywać zapis na sąd polubowny, na podstawie którego wydano wyrok, zawierać oznaczenie stron i arbitrów, a także określać datę i miejsce jego wydania.
Uchylenie wyroku sądu polubownego
Strona może w drodze skargi żądać uchylenia wyroku sądu polubownego, jeżeli:
- brak było zapisu na sąd polubowny, zapis na sąd polubowny jest nieważny, bezskuteczny albo utracił moc według prawa dla niego właściwego
- strona nie była należycie zawiadomiona o wyznaczeniu arbitra, o postępowaniu przed sądem polubownym lub w inny sposób była pozbawiona możności obrony swoich praw przed sądem polubownym
- wyrok sądu polubownego dotyczy sporu nieobjętego zapisem na sąd polubowny lub wykracza poza zakres takiego zapisu
- nie zachowano wymagań co do składu sądu polubownego lub podstawowych zasad postępowania przed tym sądem, wynikających z ustawy lub określonych przez strony
- wyrok uzyskano za pomocą przestępstwa albo podstawą wydania wyroku był dokument podrobiony lub przerobiony
- w tej samej sprawie między tymi samymi stronami zapadł prawomocny wyrok sądu.
Jeżeli rozstrzygnięcie przekracza granice zapisu, strona może żądać uchylenia wyroku w części przekraczającej zapis.
Skargę na uchylenie wyroku sądu polubownego należy wnieść w ciągu miesiąca od doręczenia wyroku.
Uchylenie się od ugody sądowej
Sądy powszechne
Jeżeli polubowne rozwiązanie sporu nie jest możliwe, konieczne jest wtedy przekazanie sprawy do sądu powszechnego. Rozpoznaniem spraw pomiędzy przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej zajmują się sądy gospodarcze. Sprawa gospodarcza to sprawa ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami. Do sądu gospodarczego trafią również sprawy, które wymagają rozstrzygnięcia mimo że jedna ze stron zlikwidowała działalność gospodarczą, ale spór dotyczy okresu przed likwidacją.
Sprawami gospodarczymi, w rozumieniu niniejszego działu, są także sprawy:
- ze stosunku spółki, oraz spraw dotyczących odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. i akcyjnej (ale nie odpowiedzialności wspólników spółek osobowych – jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej)
- przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przywrócenie do stanu poprzedniego lub naprawienie szkody z tym związanej oraz zakazanie lub ograniczenie działalności zagrażającej środowisku,
- należące do właściwości sądów na podstawie przepisów o ochronie konkurencji, prawa energetycznego, prawa telekomunikacyjnego, prawa pocztowego oraz przepisów o transporcie kolejowym,
- przeciwko przedsiębiorcom o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone.
Sprawami gospodarczymi nie są sprawy dotyczące działalności wytwórczej osób fizycznych w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.
Roszczenia pieniężne w sprawach gospodarczych
Właściwość sądu
O tym, czy właściwy będzie sąd rejonowy czy okręgowy, decyduje wartość przedmiotu sporu bez odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Sądy rejonowe rozpoznają spory o wartości do 100 000 zł. Spory powyżej 100 tys. należy kierować do sądów okręgowych. Sądy okręgowe rozpoznają również bez względu na wartość sporu sprawy o uchylenie, stwierdzenie nieważności albo ustalenie nieistnienia uchwał organów osób prawnych (np. spółek akcyjnych, z ograniczoną odpowiedzialnością), a także sprawy o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji.
Jakie są skutki powoływania się na fakty powszechnie znane przed sądem?
Źródło: eu-go.gov.pl