Pełnomocnictwo procesowe z mocy prawa (art. 92 k.p.c.) obejmuje umocowanie do:
- wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy,
- wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji,
- udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu,
- zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie,
- odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.
Regulacje dotyczące wypowiedzenia pełnomocnictwa znajdują się w art. 94 k.p.c. Z treści tego artykułu wynika, iż każda ze stron – zarówno mocodawca, jak i pełnomocnik mają prawo wypowiedzieć pełnomocnictwo w każdym czasie. Możliwość jednostronnego wypowiedzenia będzie wiązała się z równoczesnym rozwiązaniem stosunku prawnego łączącego strony, na podstawie którego udzielone zostało pełnomocnictwo.
Zobacz również: Co powinien zawierać wniosek o zabezpieczenie dowodu?
Konieczność zawiadomienia sądu i przeciwników
Mocodawca, który wypowiedział pełnomocnictwo procesowe zobowiązany jest do zawiadomienia o tym fakcie sądu, gdyż dopiero od chwili powzięcia wiadomości o wypowiedzeniu pełnomocnictwa przez mocodawcę lub wygaśnięciu obowiązku działania pełnomocnika, który był stroną wypowiadającą, sąd ma obowiązek traktowania strony jako działającej bez pełnomocnika. Oznacza to, że czynności procesowe pełnomocnika dokonane wobec sądu przed zawiadomieniem go o wypowiedzeniu pełnomocnictwa lub wygaśnięciu obowiązku działania pełnomocnika są procesowo skuteczne (wyr. SA w Szczecinie, I ACa 77/13). Z chwilą doręczenie wypowiedzenia pełnomocnictwa pełnomocnikowi wygasa jego tytuł prawny do dalszego reprezentowania strony w sprawie.
Doręczenie odpisu wyroku sądu pierwszej instancji z uzasadnieniem byłemu pełnomocnikowi strony po zawiadomieniu sądu przez mocodawcę o wypowiedzeniu pełnomocnictwa (art. 94 § 1 k.p.c.) jest nieskuteczne i nie powoduje rozpoczęcia biegu terminu do wniesienia apelacji (post. SN, I PZ 58/02).
Należy jednak pamiętać, że ustanowienie z wyboru nowego pełnomocnika w sprawie nie wiąże się jednoznacznie z wypowiedzeniem pierwszego pełnomocnictwa. Wypowiedzenie musi być bowiem wyraźnie dokonane w odrębnym oświadczeniu.
Wypowiadając pełnomocnictwo, mocodawca powinien pamiętać o sporządzeniu odpisów swojego pisma celem doręczenia ich stronie przeciwnej oraz uczestnikom postępowania. Skutek prawny wobec tych osób wystąpi z chwilą doręczenia im zawiadomienia o wypowiedzeniu.
Termin dwutygodniowy dalszego działania
Po dokonaniu wypowiedzenia przez pełnomocnika, adwokat bądź radca prawny ma obowiązek działania w imieniu strony jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że mocodawca zwolni go z takiego obowiązku. Termin dwutygodniowy jest liczony od daty zwolnienia od obowiązku zastępowania strony, natomiast w świetle powyższych przepisów data wniosku pełnomocnika o zwolnienie pozostaje bez znaczenia dla oceny czasu trwania obowiązku zastępowania strony (post. SN, II CZ 15/13). Należy pamiętać, iż wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego wiąże się z wygaśnięciem wszystkich pełnomocnictw substytucyjnych udzielonych przez pełnomocnika.