Przedmiot prawa autorskiego
Przedmiotem ochrony prawno-autorskiej jest utwór, czyli każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (art. 1 ust. 1 Prawa autorskiego).
Aby zatem dany przejaw działalności został uznany za utwór w rozumieniu prawa autorskiego musi przede wszystkim być przejawem „działalności twórczej”, a zatem cechować się pewną niepowtarzalnością. Przykładowo może ona przejawiać się poprzez ujęcie danego zagadnienia w nowym znaczeniu.
Zobacz: Prawo autorskie - vademecum
Indywidualny charakter
Niezależnie od ustalenia, iż dana działalność człowieka cechuje się przejawem twórczej działalności, do uznania za utwór wymagane jest jeszcze ustalenia, iż chodzi o indywidualny charakter takiej działalności, czyli pewien stopień jej niepowtarzalności.
Utrwalenie w jakiejkolwiek postaci
Momentem, w którym powstaje utwór w rozumienia prawa autorskiego jest moment jego uzewnętrzniania, nazwany w treści ustawy „utrwaleniem w jakiejkolwiek postaci”. Ochrona prawno-autorska przynależy bowiem jedynie utrwalonym przejawom ludzkiej twórczości.
Zatem utworem w rozumieniu prawa autorskiego nie będzie sam pomysł, który nie został utrwalony np. w formie zapisu. Z kolei pomysł na kampanię reklamową, który zostanie np. ustalony w formie utworu audiowizualnego, będzie już podlegał ochronie prawno-autorskiej.
Co może być utworem?
Art. 1 ust. 2 Prawa autorskiego wymienia przy tym pewien katalog utworów w rozumieniu ustawy, wskazując, iż chodzi m.in. o utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, czy znakami graficznymi. To także utwory plastyczne, fotograficzne, lutnicze, czy wzory przemysłowe. Ochrona prawno-autorska przysługuje także utworom architektonicznym, czy muzycznym, scenicznym lub audiowizualnym. Katalog ten nie jest zamknięty, a ustalenie, iż dana działalność ma przejaw utworu następuje po spełnieniu wyżej określonych przesłanek.
Zobacz: Utwory audiowizualne a prawa autorskie
Oryginalność formy, nie treści
Podstawową zasadą prawa autorskiego jest ochrona formy, nie samej treści. Dlatego też nie istnieje wymóg oryginalności (nowości) treści. Stąd też przedmiotem prawa autorskiego będą także różne opracowania istniejących już utworów. Chodzi tutaj o tłumaczenia, przeróbki oraz adaptacje cudzych utworów (art. 2 Prawa autorskiego). Utworem samym w sobie może być również zbiór, czy antologia, która może zawierać zarówno chronione lub niechronione materiały (np. dokumenty urzędowe). Musi jednak spełniać warunki uznania za utwór (twórczy charakter).