Zgodnie z zapisami ogólnych warunków ubezpieczenia autocasco, z zakresu ochrony ubezpieczeniowej wyłączone są szkody polegające na utracie pojazdu albo jego części wskutek kradzieży, kradzieży z włamaniem, rozboju, wymuszenia rozbójniczego lub zaboru pojazdu w celu krótkotrwałego użycia. (z wyłączeniem rozboju i wymuszenia rozbójniczego):
• w przypadku pozostawienia w pojeździe kluczyków lub dokumentów samochodu,
• w przypadku nie zabezpieczenia z należytą starannością poza pojazdem kluczyków lub dokumentów pojazdu,
• w przypadku nie zabezpieczenia pojazdu w sposób przewidziany w konstrukcji i nie wykorzystania wszystkich urządzeń zabezpieczających pojazd przed kradzieżą, każdorazowo w momencie opuszczenia pojazdu przez kierowcę.
Zobacz: Samochód zastępczy na koszt zakładu ubezpieczeń sprawcy szkody
Argument zakładu ubezpieczeń, o niezabezpieczeniu kluczyków z należytą starannością a tym samym niezabezpieczeniu pojazdu przed kradzieżą, jest bardzo dyskusyjny. Takie sytuacje były przedmiotem wielu rozstrzygnięć Sądu Najwyższego:
Wyrok Sądu Najwyższego z 7 stycznia 1997 r. (sygn. akt I CKN 36/96) - brak publikacji, oddalający kasację towarzystwa ubezpieczeniowego:
"Wymagane zabezpieczenia samochodu w sposób przewidziany w jego konstrukcji jako warunek otrzymania odszkodowania od firmy ubezpieczeniowej w związku z kradzieżą pojazdu dotyczy tylko sytuacji, gdy pojazd został opuszczony - przez kierowcę i przez pasażerów. Jeżeli zatem doszło do zuchwałej kradzieży samochodu stojącego z kluczykiem w stacyjce, w którym jednak znajdował się pasażer lub kierowca, towarzystwo ubezpieczeniowe nie może odmówić wypłaty odszkodowania".
W uzasadnieniu Sąd stwierdził m.in.: "w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, a nie opierać się na jej dosłownym brzmieniu" (art.65 § 2 k.c.) - Jest przecież oczywiste, iż warunek zabezpieczenia pojazdu w sposób przewidziany w konstrukcji, odnosi się do pojazdu opuszczonego przez kierowcę i pasażerów.
W innym wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie, z dnia 21 kwietnia 1994 r. (sygn. akt I Acr 254/94) czytamy: "(…) oddalenie się od samochodu na niewielką odległość i pozostawienie go otwartego, z kluczykami w stacyjce, mieści się w kategorii sprawowania dozoru osobistego" - uchylenie wyroku Sądu Wojewódzkiego i przekazanie do ponownego rozpoznania (kradzież samochodu podczas zamykania bramy posesji - z kluczykami w stacyjce).
Zobacz: Brak prawa jazdy a odszkodowania
Często kradzież pojazdu poprzedza wcześniejsza kradzież kluczyków z mieszkania, z kieszeni, z torebki czy z garderoby pozostawionej na wieszaku w miejscu publicznym. W takim przypadku odmowa zapłaty odszkodowania, w związku z niedotrzymaniem przez ubezpieczającego warunku przedłożenia towarzystwu wszystkich kompletów kluczyków - jest nie zawsze uzasadniona.
W każdej takiej sytuacji, w naszej opinii, towarzystwo powinno ocenić czy kluczyki do auta były we właściwy sposób zabezpieczone przed kradzieżą oraz udowodnić rażące niedbalstwo w wykonaniu obowiązku zabezpieczenia kluczyków.
Kradzież pojazdu dokonana w wyniku zaboru, rozboju, rozporządzenia pojazdem pod groźbą zamachu na życie lub zdrowie ma miejsce zazwyczaj przy użyciu kluczyków do pojazdu będących w stacyjce lub siłą odebranych kierującemu.
Jednym z argumentów przemawiających na korzyść ubezpieczonych w takich sytuacjach, może być wyrok z dnia 17 grudnia 2002 r. Sądu Apelacyjnego w Warszawie (sygn. Akt I A Ca 272/02). W orzeczeniu tym sąd zajął stanowisko, iż należne jest odszkodowanie na rzecz ubezpieczonego w ramach polisy auto-casco (AC), któremu skradziono pojazd, również w przypadku, gdy pozostawił on klucze w kurtce wiszącej w ogólnodostępnej poczekalni u fryzjera.
Nie można, bowiem odnieść wprost oceny staranności działania posiadacza pojazdu, do skutku, jakim była kradzież kluczy. Nie można także uznać, że skoro kradzież nastąpiła, to staranność była nienależyta.
Powszechnie akceptowanym w literaturze przedmiotu i orzecznictwie jest pogląd, iż przy ocenie należytej staranności należy kierować się zasadami wynikającymi z ogólnego doświadczenia, osiągnięć techniki i wiedzy, odnosząc je do staranności, sumienności i zapobiegliwości przyjętej powszechnie w danej kategorii stosunków o tzw. obiektywny miernik staranności.
Zobacz serwis: Windykacja