Jakie są zadania Rady Reklamy?
Związek Stowarzyszeń Rada Reklamy jest organizacją odpowiadającą za samoregulację w dziedzinie reklamy w Polsce. Działa na rzecz podnoszenia standardów komunikacji marketingowej poprzez budowanie, promocję i ochronę zasad, jakimi powinni kierować się przedsiębiorcy zajmujący się działalnością reklamową.
Zadaniem Rady jest z jednej strony promocja dobrych wzorców, z drugiej zaś – piętnowanie nieetycznych i nieuczciwych przekazów reklamowych.
Zasady działania mechanizmu samoregulacji
Mechanizm samoregulacji polega na dobrowolnym przyjęciu przez środowisko reklamowe pewnych przepisów dotyczących komunikacji marketingowej. Samoregulacja przyjmuje inną optykę niż rozwiązania prawne, skupiając się w większym stopniu na kwestiach edukacji i prewencji, a mniej na karaniu. Jest to system opierający się na założeniu, że dobrowolność związania się danymi regulacjami gwarantuje większe ich respektowanie.
System samoregulacji bazuje na Kodeksie Etyki Reklamy, dokumencie opracowanym w ramach Rady Reklamy wspólnie przez wchodzących w skład organu przedstawicieli trzech grup tworzących polski rynek reklamowy: reklamodawców, agencje reklamowe i media. Kodeks Etyki Reklamy jest kodeksem dobrych praktyk, czyli zbiorem zasad postępowania, zawierającym w szczególności normy etyczne i zawodowe, do których przestrzegania zobowiązali się członkowie Rady.
Kodeks reguluje wszystkie aspekty komunikacji reklamowej z wyjątkiem kampanii społecznych i politycznych. Jest bardziej szczegółowy i przystępny językowo niż regulacje prawne dotyczące tej samej materii. Uwzględnienia specyfikę różnych mediów i jest na bieżąco aktualizowany, co pozwala uwzględniać zmiany w ustawodawstwie unijnym i polskim, praktykę w innych krajach oraz gromadzone w miarę stosowania Kodeksu doświadczenie.
Nad przestrzeganiem Kodeksu czuwa składająca się z ekspertów w dziedzinie mediów i reklamy Komisja Etyki Reklamy, organ rozstrzygającym o zgodności przekazów reklamowych z Kodeksem Etyki Reklamy.
Kto może wnieść skargę do Rady Reklamy?
Niewątpliwą przewagą postępowania przed Komisją Etyki Reklamy jest jego szybkość i dostępność. Skarga do Rady Reklamy jest bezpłatna (w przypadku skarg konsumenckich), a postępowanie zdecydowanie krótsze niż przed sądem powszechnym – z reguły trwa ono kilka tygodni. Ze skargą wystąpić może zarówno konsument, jak i przedsiębiorca. Można ją wnieść przez specjalny formularz on-line zamieszczony na stronie internetowej Rady Reklamy albo listownie.
Polecamy: Jaki przekaz może być uznany za reklamę ukrytą?
W przypadku stwierdzenia naruszenia Kodeksu Etyki Reklamy, Komisja zawiadamia o tym przedsiębiorcę oraz wzywa do wstrzymania lub modyfikacji danej reklamy czy kampanii. Orzeczenie Komisji Etyki Reklamy pozbawione jest jednak mocy prawnej i nie sposób wyegzekwować jego wykonania. W praktyce jednak przedsiębiorcy najczęściej podporządkowują się uchwałom Komisji ze względu obawę utraty dobrej reputacji.
Komisja interweniowała w sprawie wielu reklam, które zostały potem zmienione lub wycofane, tak jak np. reklam w ramach głośnej kampanii „Virginity” marki odzieżowej House, raniących uczucia religijne konsumentów i godzących w dobre obyczaje.
Minusem decyzji Komisji Etyki Reklamy jest ich nie zawsze wystarczające uzasadnienie, które zawiera rozstrzygnięcie w kwestii naruszenia Kodeksu wraz z przytoczeniem zwięzłych argumentów wspierających daną tezę. Wydaje się jednak, że niekiedy, zwłaszcza w przypadku decyzji dotyczących niejednoznacznych postanowień Kodeksu, przydatną byłaby bardziej pogłębiona analiza danej sytuacji.
Na gruncie ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym rynkowym z dnia 23 sierpnia 2007 r. (Dz. U. 2007, nr 171, poz. 1206) nieprzestrzeganie kodeksu dobrych praktyk, do którego przedsiębiorca dobrowolnie przystąpił, jeżeli przedsiębiorca ten informuje w ramach praktyki rynkowej, że jest takim kodeksem związany, może być działaniem wprowadzającym w błąd.
Rola Komisji Etyki Reklamy
Organy stosowania prawa dotychczas rzadko korzystały z możliwości odwoływania się do systemu samoregulacji, zmiana tej praktyki wydaje się jednak tylko kwestią czasu. W krajach o wieloletniej tradycji samoregulacji, orzeczenia niezależnych organizacji są respektowane również przez władze publiczne i sądy powszechne. Polskie organy także powoli zaczynają dostrzegać rolę Komisji Etyki Reklamy.
Polecamy: Kiedy reklama porównawcza jest dopuszczalna?
W postępowaniu prowadzonym w sprawie reklamy wody Veroni Mineral Fit Prezes UOKiK zdecydował o zaliczeniu w poczet dowodów uchwały Zespołu Orzekającego Komisji Etyki Reklamy dotyczącej tej samej reklamy, a następnie wydał rozstrzygnięcie zgodne z decyzją Komisji (decyzja Nr DDK 4/2009 z 6 sierpnia 2009 roku).
Natomiast w decyzji nr RPZ 11/2011 z 7 lipca 2011 roku Prezes UOKiK potraktował skargę wniesioną do Komisji Rady Reklamy jako dowód na istnienie możliwości wprowadzenia konsumenta w błąd, a także odwołał się do konkretnej uchwały Komisji.