Zgodnie z art. 67 a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926 z późn. zm.) organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67 b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może:
1) odroczyć termin płatności podatku lub rozłożyć zapłatę podatku na raty;
2) odroczyć lub rozłożyć na raty zapłatę zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetki określone w decyzji, o której mowa w art. 53a;
3) umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Z kolei art. 67 a § 2 mówi, iż umorzenie zaległości podatkowej powoduje również umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość podatkowa.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Zatem w/w artykuł daje organowi podatkowemu możliwość odroczenia terminu płatności podatku, rozłożenia podatku na raty bądź całkowite umorzenia zaległości podatkowej. To, że taka możliwość istnieje, nie oznacza jednak, że organy podatkowe chętnie sięgają po taką sposobność. Z uwagi właśnie na uznaniowość organu należy zwrócić szczególną uwagę na wspomniany ważny interes podatnika lub interes publiczny uzasadniający wniosek o odroczenie, rozłożenia na raty bądź umorzenie. Należy zwrócić uwagę, iż w/w pojęcia są klauzulami generalnymi niemającymi konkretnych definicji – są więc nieostre i właśnie z tego powodu ten ważny interes powinien być udowodniony ponad wszelką wątpliwość.
Z uwagi na brak ustawowych definicji w/w pojęć należy odwoływać się do konkretnych przypadków, które były przedmiotem rozważań sądów administracyjnych. Warto więc w tym miejscu przytoczyć kilka z nich celem bliższego poznania natury w/w terminów.
Jak odroczyć termin płatności podatku?
Jednym z takich wyroków jest wyrok NSA z dnia 9 października 2008 r., II FSK 1055/07. Zgodnie z jego treścią „ważny interes podatnika to całokształt okoliczności dotyczących jego sytuacji osobistej, przede wszystkim aktualnej, lecz nie bez pominięcia przyczyn, które tę sytuację spowodowały, oraz perspektyw na przyszłość. Skoro bowiem interes ma być „ważny”, to ważne być muszą okoliczności mające wpływ na tę sytuację. Nie jest więc uzasadniony pogląd skargi kasacyjnej, iż przyczyny trudnej aktualnie sytuacji materialnej skarżącego nie mają znaczenia przy ustalaniu, czy występuje po jego stronie ważny interes w umorzeniu zaległości podatkowych.”
Bardziej korzystna dla podatnika próba zdefiniowania ważnego interesu podatnika została podjęta w wyroku WSA w Gdańsku z dnia 8 stycznia 2008 r., I SA/Gd 909/07. Skład orzekający stwierdził, że „za ważny interes podatnika należy uznać sytuację, w której z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków, podatnik nie jest w stanie uregulować zaległości podatkowych wskutek utraty możliwości zarobkowania lub utraty majątku. Jednakże interes podatnika, w rozumieniu art. 67 a § 1 Ordynacji podatkowej należy widzieć mając na uwadze nie tylko sytuacje nadzwyczajne, ale także normalną sytuację ekonomiczną, w tym wysokość uzyskiwanych przez stronę dochodów, jak również konieczność ponoszenia wydatków.”
Jaki adres na fakturze przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną?
Warto w tym miejscu przytoczyć także wyrok WSA w Lublinie z dnia 14 grudnia 2007 r., I SA/Lu 595/07, w którym skład orzekający stwierdził, że „przesłanki >>ważnego interesu podatnika<< nie można ograniczyć jedynie do nieprzewidywalnych przypadków losowych, nadzwyczajnych zdarzeń, mających bezpośredni wpływ na sytuację podatnika. Interes podatnika, należy widzieć szerzej, mając na uwadze nie tylko sytuacje nadzwyczajne, ale także normalną sytuację ekonomiczną, wysokość uzyskiwanych przez stronę dochodów, jak również konieczność ponoszenia wydatków, np. związanych z kosztami leczenia (własnymi, lub też członków najbliższej rodziny).
Dokonując oceny „ważnego interesu strony” w umorzeniu zaległości podatkowych organ uwzględnić powinien okoliczności uzasadniające ten ważny interes, a w przypadku ich wystąpienia rozważyć, czy odmowa umorzenia zaległości podatkowych i w konsekwencji ich egzekwowanie, nie pogłębi ubóstwa podatnika i jego rodziny.”
Czy fiskus umorzy dług powstały podczas zawieszenia firmy?
Reasumując przedmiotowe rozważania należy wskazać, iż orzecznictwo w zakresie zdefiniowania ważnego interesu podatnika oraz interesu publicznego jest obszerne, a to z uwagi na brak definicji tych pojęć w ustawie oraz uznaniowość organu. Wynika to także z faktu, iż każda sprawa jest inna i dotyczy odmiennego stanu faktycznego towarzyszącego poszczególnej sprawie.
Niemniej ponad wszelką wątpliwość należy pamiętać, ażeby wniosek o odroczenie, rozłożenie na raty lub umorzenie podatku kierować do organu podatkowego z odpowiednim wyprzedzeniem, gdyż takie zachowanie podatnika spowoduje, że organ podatkowy odbierze to jako faktyczną wolę spłaty.